Cơ quan Israel dự đoán 4 kịch bản xung đột ở Hoa Đông, Biển Đông

Tình hình bố trí quân sự ở lãnh thổ Nhật Bản do Google cung cấp

Nhà phân tích Gary Sands gần đây có bài viết đăng trên trang mạng "Hiệp hội chính sách ngoại giao" - một cơ quan nghiên cứu Mỹ.

Bài viết cho rằng, cùng với tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông trong năm 2014 ngày càng căng thẳng, công ty "Chiến lược" Wikistrat - cơ quan nghiên cứu thương mại nổi tiếng Israel gần đây đã công bố một bản báo cáo liên quan đến nhà phân tích của công ty này đưa ra các kịch bản xảy ra xung đột ở biển Hoa Đông, Biển Đông.

Sau khi phân tích nhiều loại nhân tố quan trọng làm cho tình hình Biển Đông và biển Hoa Đông không ổn định, báo cáo cho rằng, biển Hoa Đông và Biển Đông tồn tại 4 loại xung đột tiềm tàng, trong đó bao gồm hai nước Trung Quốc và Mỹ lùi lại một bước để cho tình hình khu vực phát triển, thay đổi trong sự ảnh hưởng không có siêu cường.

Tuy nhiên, trong tình hình này, cạnh tranh giữa các nước chủ trương lãnh thổ ở biển Hoa Đông và Biển Đông vẫn tồn tại, đặc biệt là Nhật Bản. Nhiều quốc gia khu vực sẽ lựa chọn nâng cấp lực lượng vũ trang của họ để đề phòng mối đe dọa từ Trung Quốc trong tương lai.

Trong mấy năm qua, do bị ảnh hưởng bởi Trung Quốc ngày càng "tự tin" và mạnh lên, tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông ngày càng căng thẳng.

Nhiều quốc gia khu vực này trong đó có Trung Quốc, Nhật Bản, Nga, Malaysia, Brunei, Việt Nam và Philippines đều tuyên bố có chủ quyền đối với một phần lãnh thổ biển Hoa Đông hoặc Biển Đông, trong đó một số yêu cầu lãnh thổ tồn tại chồng lấn.

Tình hình bố trí quân sự ở lãnh thổ Nhật Bản do Google cung cấp (nguồn báo Hoàn Cầu, TQ)

Biển Hoa Đông và Biển Đông có nghề cá và trữ lượng dầu khí phong phú. Là siêu cường lớn nhất trên thế giới và người bảo vệ trật tự quốc tế hiện nay, Mỹ lo ngại Quân đội Trung Quốc ngày càng tự tin và mạnh lên, lo ngại Bắc Kinh có thể sẽ làm nổ ra xung đột ở đảo Senkaku, quần đảo Trường Sa và bãi cạn Scarborough.

Sự lo ngại của Washington hoàn toàn không phải không có căn cứ - trong 10 năm qua, thông qua thúc đẩy phát triển hệ thống vũ khí mới trong nước và mua sắm hệ thống vũ khí nước ngoài tiên tiến, năng lực Hải quân và Không quân Trung Quốc được tăng cường rất lớn.

Trong vài năm qua, để đáp trả hành động ngày càng cứng rắn của Bắc Kinh, rất nhiều quốc gia tồn tại tranh chấp lãng thổ với Trung Quốc đều đang tìm cách nhanh chóng hiện đại hóa lực lượng hải quân.

Hệ thống chống can thiệp/phong tỏa khu vực do Trung Quốc không ngừng phát triển cũng rất tiên tiến, dư luận đã hoài nghi về năng lực phản ứng khủng hoảng của Hải quân Mỹ.

Cùng với tình hình Biển Đông và biển Hoa Đông ngày càng căng thẳng trong năm 2014, công ty Wikistrat - cơ quan nghiên cứu thương mại nổi tiếng Israel gần đây đã công bố một bản báo cáo liên quan đến nhà phân tích công ty này tưởng định về các cuộc xung đột ở biển Hoa Đông và Biển Đông.

Tình hình bố trí quân sự ở lãnh thổ Nhật Bản do Google cung cấp (nguồn báo Hoàn Cầu, TQ)

Báo cáo đã chỉ ra 4 nhân tố quan trọng làm cho tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông bất ổn, trong đó bao gồm: tinh thần dân tộc ở khu vực tăng lên và tác động qua lại, năng lực của nhân viên đàm phán và con đường ngoại giao quốc tế, kiểm soát tham vọng tài nguyên biển và xây dựng vũ trang khu vực. Sau khi phân tích 4 nhân tố này, nhà phân tích của công ty Wikistrat cho rằng, biển Hoa Đông và Biển Đông tồn tại 4 loại kịch bản xung đột.

Kịch bản 1: Bắc Kinh chi phối tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông

Bài viết cho rằng, trước hết là kịch bản xấu nhất, đó là tình hình biển Hoa Đông và Biển Đông do Bắc Kinh chi phối. Nhà phân tích của công ty Wikistrat tưởng định, Mỹ sẽ từ bỏ chiến lược "chuyển trọng tâm sang châu Á", làm cho các nước mới nổi ở khu vực tự thành lập liên minh ngăn chặn Trung Quốc.

Do bản thân liên minh ASEAN tồn tại điểm yếu, hơn nữa khả năng tự bảo vệ có hạn, cộng với tinh thần dân tộc chủ nghĩa lên cao, cho nên, Trung Quốc có thể tương đối tự do thông qua các thủ đoạn quân sự, chính trị và ngoại giao để mở rộng vai trò ảnh hưởng ở Biển Đông và biển Hoa Đông.

Tình hình bố trí quân sự ở lãnh thổ Nhật Bản do Google cung cấp

Kịch bản 2: Hai nước Trung Quốc và Mỹ đều lùi một bước

Trong kịch bản này, Mỹ và Trung Quốc sẽ đều lùi một bước, để cho tình hình khu vực phát triển, biến đổi trong điều kiện không bị ảnh hưởng bởi siêu cường.

Tuy đã tránh được tình hình xấu nhất, nhưng cạnh tranh giữa các nước chủ trương lãnh thổ ở biển Hoa Đông và Biển Đông vẫn tồn tại, đặc biệt là Nhật Bản.

Nhiều quốc gia khu vực sẽ lựa chọn nâng cấp lực lượng vũ trang của họ để đề phòng mối đe dọa Trung Quốc trong tương lai.

Kịch bản 3: Mỹ-Trung tranh đoạt ảnh hưởng ở biển Hoa Đông và Biển Đông

Trong kịch bản này, nhà phân tích của công ty Wikistrat giả thiết Trung Quốc và Mỹ đều sẽ tiếp tục tìm cách kiểm soát tình hình khu vực, khả năng gây ra xung đột từ tình hình này là cao nhất.

Trong tình hình này, tinh thần dân tộc chủ nghĩa lên cao, khu vực châu Á-Thái Bình Dương tăng cường xây dựng quân bị, cộng với tranh chấp điên cuồng tài nguyên thiên nhiên ở vùng biển tranh chấp sẽ tiếp tục thu hút sự can thiệp của Washington và làm cho Bắc Kinh tiến hành đáp trả tương ứng.

Tình hình bố trí quân sự ở lãnh thổ Nhật Bản do Google cung cấp (nguồn báo Hoàn Cầu, TQ)

Kịch bản 4: Quốc tế tự do của Mỹ tiếp tục phát triển

Kịch bản cuối cùng là trường hợp tốt nhất. Trong tình hình này, Trung Quốc thực sự "trỗi dậy hòa bình", đồng thời cho phép Mỹ phát huy vai trò tổng hợp trong xây dựng trật tự khu vực.

Trung Quốc vẫn bị chi phối bởi nhân tố trong nước (bao gồm bất ổn ở Tân Cương) và nhận thức được họ cần sử dụng tốt hơn luật pháp quốc tế và vai trò của nó trong các tổ chức quốc tế. Trong kịch bản này, tầm ảnh hưởng của năng lực quân sự thường tương đối có hạn, mặc dù các bên đều theo đuổi tài nguyên thiên nhiên, nhưng hoàn toàn không vì vậy mà xảy ra xung đột.

Mặc dù các kịch bản nêu trên đã gây ra tranh luận gay gắt cho các nhà phân tích, nhưng cũng đã thực sự cung cấp một số "nội dung chủ yếu chiến lược" cho mọi người, trong đó bao gồm: Sức mạnh quân sự và kinh tế của Trung Quốc sẽ tiếp tục tăng cường. Thông qua tiếp tục theo đuổi thủ đoạn cứng rắn về quân sự và ngoại giao, Bắc Kinh sẽ làm cho biển Hoa Đông và Biển Đông trở nên nguy hiểm hơn.

Xây dựng quân bị ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương có thể sẽ gây ra phiền phức cho tất cả các nước có lợi ích liên quan. Sức mạnh trên biển hiện nay ở biển Hoa Đông và Biển Đông thể hiện ở lực lượng tàu ngầm. Đối với tình hình khu vực, Nhật Bản vẫn là một "con bài vạn năng" then chốt.

Ngoại giao và "sức mạnh mềm" vẫn có lợi cho các nước thực hiện mục tiêu an ninh của mình. Tính chất không xác định của ý đồ và cam kết có nghĩa là những sự cố ngoài ý muốn có thể sẽ gây ra xung đột gay go hơn. Tất cả chính phủ các nước Đông Á sẽ khó quản lý được chủ nghĩa dân tộc dân túy.