Các kiểu máy ảnh ngắm chụp
Có rất nhiều loại máy ảnh ngắm chụp để bạn lựa chọn. Gói gọn lại, hãy bắt đầu bằng cách xác định kiểu máy bạn muốn mua: kiểu ngắm chụp cơ bản, kiểu siêu zoom (megazoom) hay loại siêu zoom bỏ túi, kiểu chống va đập hay kiểu có các khả năng điều khiển cao cấp.
Máy ảnh ngắm chụp cơ bản:
 |
| Máy ảnh số Sony CyberShot DSC WX5. |
Loại máy ảnh này có cảm biến nhỏ, nên bạn đừng để bị lừa khi mua một máy ảnh không đắt tiền mà có số điểm ảnh rất cao. Tích hợp càng nhiều điểm ảnh vào một bộ cảm biến nhỏ thường dẫn đến tình trạng ảnh bị nhiễu hạt (noise), nhất là khi bạn chụp ở thiết lập ISO cao.
Dù không có tầm zoom quang xa như các máy ảnh đắt tiền hơn, nhưng loại máy ảnh ngắm chụp cơ bản có điểm mạnh ở tiêu cự góc rộng (lý tưởng là khoảng 28mm ở góc rộng). Tiêu cự góc rộng bổ sung này rất thuận tiện để chụp ảnh nhóm, tự chụp chân dung và ảnh phong cảnh.
Ưu điểm: Rất dễ sử dụng; không đắt tiền; đủ nhỏ để cho vào túi quần; thường có nhiều chế độ thiết lập sẵn để chọn cho phù hợp với chủ thể muốn chụp.
Khuyết điểm: Thường không có các điều khiển thủ công; chất lượng hình ảnh phần nhiều ở mức thường, nhất là trong điều kiện thiếu sáng; số điểm ảnh cao có thể không thật.
Máy ảnh ngắm chụp cao cấp (nhỏ gọn với khả năng điều khiển thủ công):
Không phải tất cả máy ảnh số ngắm chụp đều có thể đáp ứng được yêu cầu của một nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp thích sử dụng máy ảnh số ống kính rời DSLR, nhưng máy ảnh ngắm chụp cao cấp thường được họ chọn làm máy phụ vì dễ mang theo bên người hơn. Loại máy này có các điều khiển thủ công để thiết lập khẩu độ, độ trập và độ nhạy sáng ISO, cho phép bạn tinh chỉnh trước khi chụp chi tiết hơn so với máy ảnh ngắm chụp cơ bản.
Loại máy này không có tầm zoom như của máy megazoom bỏ túi, nhưng chất lượng hình ảnh thường tốt hơn. Ảnh chụp không bị méo mó như thỉnh thoảng vẫn thấy trong ảnh chụp với ống kính zoom cao. Các máy ảnh này cũng thường có khẩu độ rộng hơn, nên bạn có thể có thể đạt được độ sâu trường nhìn lớn hơn và có thể chụp ở tốc độ trập cao hơn.
Ưu điểm: Chất lượng hình ảnh tốt hơn hầu hết máy ảnh có ống kính cố định; có các điều khiển thủ công để chỉnh thiết lập tốc độ và khẩu độ; dùng làm máy ảnh phụ tốt cho người dùng máy DSLR; công cụ học nghề tốt cho những người mới học nhiếp ảnh.
Khuyết điểm: Đắt tiền hơn máy ảnh ngắm chụp cơ bản; có thể phức tạp khó dùng hơn máy ngắm chụp cơ bản; tầm zoom quang nhỏ hơn.
Máy ảnh siêu zoom (zoom xa với ống kính cố định):
Máy ảnh siêu zoom (megazoom) không có tính linh hoạt để thay ống kính như của máy ảnh ống kính rời DSLR hay máy ảnh nhỏ gọn ống kính rời, nhưng đây là loại máy ảnh ống kính cố định linh hoạt nhất hiện có trên thị trường. Loại máy này được gọi là megazoom vì chúng có ống kính zoom quang từ 20 lần đến 30 lần, thường dùng để chụp ảnh góc rộng và chụp ảnh từ xa rất ấn tượng.
Hầu hết máy ảnh megazoom cũng có các điều khiển khẩu độ và độ trập thủ công giống máy ảnh DSLR, và cả tính năng chống rung hình ảnh tốt khi chụp zoom hết cỡ. Nhờ tính linh hoạt của ống kính, loại máy này dùng để chụp ảnh phong cảnh (máy có thể chụp cả ảnh góc rộng và chi tiết từ xa), chụp ảnh thể thao (bạn có thể ngồi trong đám đông nhưng vẫn chụp được cận cảnh các hành động trong trận đấu, và chụp ảnh thú vật (vì bạn không nên đến gần thú dữ).
Dù máy ảnh megazoom nhỏ hơn máy ảnh DSLR, nhưng nó có cùng kích thước như vài loại máy nhỏ gọn ống kính rời nên không thể để trong túi hay ví. Bạn cần có ba lô hay túi đựng máy riêng để mang theo.
Ưu điểm: Tầm zoom quang rất cao; có các điều khiển thủ công; thường có tính năng chống rung tuyệt vời; ống kính tốt hơn loại ngắm chụp cơ bản.
Khuyết điểm: Cồng kềnh hơn máy ngắm chụp; hơi đắt tiền; không nhỏ hơn nhiều so với máy ảnh ống kính rời.
Máy ảnh siêu zoom bỏ túi:
Nếu bạn thích máy ảnh megazoom linh hoạt với ống kính cố định, nhưng cũng muốn có một máy ảnh dễ mang theo người hơn, thì lựa chọn tốt nhất cho bạn là loại máy ảnh megazoom bỏ túi. Loại máy ảnh gọn nhẹ này có tầm zoom quang từ 10 lần đến 15 lần, và dù chắc chắn là loại này gọn nhẹ hơn loại megazoom cỡ lớn hay máy DSLR, có vài máy loại này không đủ nhỏ để đút vào túi. Tuy nhiên, máy cũng dễ mang theo trong túi xách hay ba lô.
Dù nhiều máy megazoom bỏ túi có các điều khiển thủ công cho khẩu độ và độ trập, nhưng không phải máy nào cũng có. Bạn nên nhớ kiểm tra phần mô tả máy nếu thích có những tính năng trên. Máy loại này thường có tính năng chống rung hình ảnh quang học rất tốt để hỗ trợ cho ống kính zoom tầm cao của máy.
Ưu điểm: Có tầm zoom quang rất cao trong dòng máy ảnh bỏ túi; dễ mang theo và linh hoạt; thường có tính năng chống rung hình ảnh tuyệt vời; nhiều máy loại này có các điều khiển thủ công.
Khuyết điểm: Vài máy hơi cồng kềnh; đắt tiền hơn máy ảnh ngắm chụp cơ bản; vài máy không có các điều khiển thủ công.
Máy ảnh ngắm chụp chống va đập:
Loại máy này rất cần thiết cho những người hâm mộ thể thao nguy hiểm, những vận động viên leo núi, thợ lặn, và những người vụng về tay chân. Trên thị trường hiện có vài loại máy ảnh có tính năng chống thấm nước, nhiệt độ thấp, sốc, va đập, bụi. Những loại này rất tuyệt để chụp ảnh dưới nước, mang theo ra bãi biển hay đi trượt tuyết.
 |
| Máy ảnh số Panasonic Lumix DMC-TS10 với tính năng chống sốc và nước. |
Do dáng vẻ khác thường và nghèo nàn về tính năng, loại máy này không được chọn dùng khi di chuyển thường ngày. Chất lượng hình ảnh cũng không đồng nhất. Loại máy ảnh này rắn chắc, nhưng thường không có đặc tính quang học tốt nhất hay bộ cảm biến lớn nhất. Nhưng loại máy này rất bền, và yếu tố này có thể quan trọng hơn đối với vài người.
Ưu điểm: Chịu đựng được va đập, nước, băng tuyết và cát.
Khuyết điểm: Thường có ít tính năng hơn máy ảnh ngắm chụp chuẩn; đôi khi có chất lượng hình ảnh dưới mức trung bình.
Tính năng máy ảnh ngắm chụp
Khi đã xác định được kiểu máy ảnh mà bạn muốn, bạn nên giới hạn tìm kiếm về con số máy ảnh để dễ xoay xở hơn. Nếu máy ảnh của bạn khó điều khiển hay không có các khả năng điều khiển mà bạn cần, có thể bạn sẽ không dùng nó. Dưới đây là những tính năng cần có để giúp bạn quyết định.
Độ phân giải (hay còn gọi là số điểm ảnh): Như đã đề cập trong bài hướng dẫn mua máy ảnh kỹ thuật số DSLR, số điểm ảnh cao không có nghĩa là chất lượng hình ảnh sẽ tốt hơn. Thực vậy, vì bộ cảm biến của máy ảnh ngắm-chụp có kích thước tương đối nhỏ, nên trị số điểm ảnh cao hơn có thể ảnh hưởng bất lợi đối với chất lượng khi chụp ở môi trường ánh sáng yếu và có thể làm tăng độ nhiễu hình ảnh. Tuy nhiên, số điểm ảnh cao sẽ giúp bạn linh hoạt hơn khi phóng lớn hay cắt cúp hình ảnh. Nếu bạn muốn có ảnh 4x6-inch, máy ảnh với độ phân giải hơn 6 megapixel là phù hợp.
Zoom lớn: Hãy tìm zoom quang, không nên dùng zoom kỹ thuật số. Dù zoom số có tầm zoom dài hơn, nhưng chất lượng hình ảnh không tốt bằng zoom quang. Nếu bạn chọn máy ảnh có ống kính zoom dài (thường lớn hơn 5x), hãy nhớ rằng loại này cũng có tính năng chống rung hình ảnh quang để giúp giảm thiểu hiện tượng ảnh bị nhoè do máy bị rung.
Nếu bạn đang tìm một máy ảnh gọn nhẹ nhưng e rằng loại zoom 3x thông thường (tương đương với loại ống kính 35 - 105mm) sẽ không đủ, bạn nên mua máy ảnh có độ phân giải 8-megapixel hay cao hơn để bạn có đủ chỗ cắt cúp hình ảnh sau này. Nếu bạn thường chụp ảnh thiên nhiên hay thể thao, bạn có thể sẽ cần máy ảnh có ống kính zoom quang ít nhất 10x.
Ống ngắm: Ống ngắm quang rất thuận tiện khi chụp trong điều kiện ánh sáng chói, khi đó khó để thấy trên màn hình LCD. Tuy nhiên, nhiều máy ảnh nhỏ gọn chỉ dùng màn hình LCD để ngắm và không có ống ngắm quang. Thường thì màn hình LCD càng lớn càng tốt. Vài loại máy ảnh, nhất là các mẫu cồng kềnh, cũng có màn hình LCD có thể gập nghiêng hay xoay, giúp dễ chụp ảnh ở các góc khó chụp như chụp từ trên đầu hay sát mặt đất.
Chất lượng màn hình LCD: Máy ảnh rẻ tiền thường có màn hình LCD bị sọc sáng dưới ánh nắng chói. Khi so sánh màn hình LCD, hình ảnh phải được sắc nét và đậm màu, ngay cả trong ánh sáng chói. Khi lia máy, nhớ xem hình ảnh trên LCD có theo kịp chuyển động không; hình ảnh không được giật hay bị trễ (đây là vấn đề thường gặp với máy ảnh nhỏ gọn).
 |
| Kích thước và chất lượng màn hình LCD là một yếu tố cần thiết khi chọn mua máy ảnh số. |
Bạn cũng nên kiểm tra xem các thiết lập và thông số nào sẽ hiển thị trên màn hình khi chụp ảnh. Lý tưởng là cần có hiển thị số ảnh chụp còn lại, thời gian sử dụng pin, chế độ chụp, thiết lập độ nhạy sáng ISO hiện tại, thiết lập cân bằng trắng, và thiết lập độ phơi sáng.
Tính năng chống rung: Vài loại máy ảnh có tính năng hay chế độ chống rung (còn gọi là tính năng ổn định hình ảnh) có thể tắt mở. Tính năng này rất hữu ích trong khi chụp ảnh trường hợp bạn khó chụp được sắc nét, như trong trường hợp thiếu sáng. Các loại máy ảnh cao cấp hơn, gồm máy ảnh DSLR, thường sử dụng một trong hai phương pháp: chống rung quang học, theo đó một phần của ống kính sẽ điều chỉnh để đối trọng với chuyển động của máy; hay chống rung cảm biến, theo đó bộ cảm biến của máy ảnh sẽ di chuyển để đối trọng với độ lắc của máy. Vài loại máy ảnh ngắm chụp có tính năng chống rung kỹ thuật số giúp ổn định ảnh chụp bằng cách điều chỉnh các thiết lập của máy hay chỉnh sửa hình ảnh sau khi chụp. Chống rung hình ảnh bằng kỹ thuật số không hiệu quả bằng chống rung quang học. Nếu bạn thích có tính năng chống rung này thì nên đầu tư cho máy ảnh có tính năng chống rung hình ảnh quang học.
Chế độ chụp: Các máy ngắm chụp có nhiều chế độ chụp giúp tự động thiết lập cho máy ảnh tùy theo tình huống chụp. Thí dụ, chế độ Chân dung (Portrait) sẽ chỉnh nét chủ thể nền trước; chế độ Thể thao (Sports) dùng để chụp ảnh có hoạt động nhanh. Nếu bạn thích táy máy với các thiết lập của máy ảnh, hãy tìm mua máy ảnh ngắm chụp có các chế độ chụp chỉnh thủ công.
Nhận dạng khuôn mặt: Một trong những chế độ hữu dụng hơn trên nhiếu máy ảnh là chế độ nhận dạng khuôn mặt. Khi phát hiện khuôn mặt của người, máy ảnh sẽ làm tối ưu cả độ nét lẫn độ phơi sáng cho chủ thể. Kết quả rất hữu ích, nhất là đối với ảnh chụp đơn giản của nhóm hay tiệc tùng. Vài loại máy mới còn có cả tính năng nhận dạng nụ cười, theo đó ảnh sẽ tự động chụp khi có ai đó trong khung hình cười. Tính năng này dùng để chụp ảnh em bé hay chụp một chủ thể thường có vẻ mặt buồn rầu. Nhưng tính năng này không cần thiết phải có.
Kết nối không dây: Nếu bạn thích tải hình ảnh lên một trang web chia sẻ hình ảnh, hãy nên mua máy ảnh có tích hợp Wi-Fi. Khi kết nối với Internet qua điểm kết nối Wi-Fi công cộng, loại máy này cho phép bạn tải ảnh trực tiếp lên trang web.
Sử dụng điện năng: Vài loại máy ảnh dùng pin AA, trong khi các loại khác dùng pin sạc riêng của nhà sản xuất. Nếu bạn dự tính đi chụp suốt ở ngoài trời, hãy xem bạn cần loại pin nào và phải có pin dự phòng. Pin AA dễ kiếm và bạn cũng có thể dùng pin sạc. Trong khi đó, pin sạc riêng của hãng có thể tích điện lâu hơn pin AA, nhưng đắt tiền hơn để thay hay mua dự phòng.
Định dạng tập tin: Hầu hết máy ảnh ngắm chụp đều lưu hình ảnh theo định dạng JPEG thường dùng. Vài loại khác dùng tập tin thô (RAW), định dạng lý tưởng cho người dùng nào muốn biên tập hình ảnh nhiều. Tập tin RAW lớn hơn tập tin JPEG và sẽ nhanh chóng chiếm hết dung lượng của thẻ nhớ.
Thẻ nhớ: Nếu bạn đã có sẵn thẻ lưu trữ mà bạn muốn dùng với máy ảnh mới của bạn, nhớ xem nó có tương thích với máy mới mua hay không. Hầu hết máy ảnh hiện bán trên thị trường ngày nay đều dùng thẻ có định dạng SD (Secure Digital) hay SDHC (Secure Digital High Capacity). Thẻ SDHC có giá đắt hơn, dung lượng lưu trữ lên đến 32GB, nhưng không tương thích với khe SD chuẩn. Cũng có một loại thẻ định dạng mới là SDXC (Secure Digital Extended Capacity) hỗ trợ dung lượng lưu trữ lên đến 2TB; loại thẻ này đắt tiền hơn nhiều và không tương thích với khe SD/SDHC.
Ngoài dung lượng, cũng cần phải xét đến vấn đề tốc độ của thiết bị lưu trữ. Thẻ SD và SDHC có liệt kê xếp loại giải mã (Decoding Class) về tốc độ ghi dữ liệu cho mỗi loại thẻ. Số loại giải mã càng cao, tốc độ ghi càng nhanh. Nếu bạn dự tính quay video hay sử dụng chế độ chụp liên tục tốc độ cao, hãy tìm mua thẻ ít nhất là loại Class 4 hay Class 6, tương đương với thẻ có tốc độ ghi cam kết tối thiểu là 4MB/s hay 6MB/s.
Trên thị trường cũng có bán các loại định dạng thẻ lưu trữ khác. Vài loại máy ảnh hỗ trợ thẻ MicroSD hay MicroSDHC, một phiên bản nhỏ hơn của định dạng thẻ SD nhưng không tương thích với khe SD cỡ lớn. Các loại máy ảnh Sony trước đây thường dùng thẻ nhớ MemoryStick, và các loại máy ảnh Olympus đời cũ thì dùng định dạng card XD (Extreme Digital). Ngày nay, các loại máy ảnh đời mới của cả hai hãng này đều hỗ trợ card SD/SDHC. Nếu máy ảnh của bạn có thể sử dụng nhiều loại thẻ nhớ, tốt hơn hết bạn nên chọn loại SD/SDHC chuẩn, vì bạn sẽ có thể dùng loại này với nhiều loại máy ảnh khác, và với các loại máy sẽ mua trong tương lai.
Gói phần mềm đi kèm: Hầu hết máy ảnh ngắm chụp đều dùng được phần mềm iPhoto hay ImageCapture của Apple để chuyển hình ảnh từ máy ảnh vào máy tính. Bạn cũng có thể truy xuất thẻ nhớ bằng đầu đọc thẻ, và dùng thẻ nhớ như các thiết bị lưu trữ khác.
Tất cả máy ảnh đều có phần mềm, nhưng phần mềm Mac đi kèm thường bị lỗi thời. Bạn nên dùng iPhoto, Preview hay ImageCapture để quản lý hình ảnh của bạn và để chỉnh sửa chút ít.
Quay video: Nhiều máy ảnh ngắm chụp đều có thể quay video độ phân giải cao HD, 1280x720 hay 1920x1080. Các máy ngắm chụp giá dưới 100 USD (~2,1 triệu đồng) chỉ cho phép bạn quay video ở độ phân giải 640x480 hoặc 320x240 hoặc cả hai. Chất lượng video thường không tốt bằng máy quay chuyên dùng, nhưng dễ dùng để “chữa lửa”. Các mẫu máy ngắm chụp giá rẻ hơn thường không có tính năng này.
Thường thì bạn có thể tải video đã ghi vào phần mềm iPhoto trên máy Mac, và biên tập lại trong iMovie. Vài loại máy ảnh yêu cầu phải cài thêm phần mềm QuickTime để có thể xem video.
Kết luận
Ngoài những tính năng cần thiết nêu trên, chiếc máy ảnh số mà bạn dự định sẽ mua còn tùy thuộc vào ngân sách và những tính năng mà bạn cho là thực sự quan trọng và cần thiết đối với nhu cầu của bạn.
