40 năm Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất

LTS: Cuộc Tổng tuyển cử ngày 25/4/1976 đánh dấu bước thắng lợi quyết định của nhân dân ta trên con đường thống nhất nước nhà về mặt nhà nước

Nhân kỷ niệm 40 năm ngày Tổng tuyển cử Quốc hội đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất (25/4/1976 – 25/4/2016), Thạc sĩ Ngô Sáu (hiện đang là Phó Hiệu trưởng trường Chính trị tỉnh Đắk Lắk) có bài viết ghi nhớ lại những thời khắc quan trọng đó. 

Tòa soạn trân trọng giới thiệu cùng độc giả.

Sau chiến thắng lịch sử 30/4/1975, đất nước ta thống nhất về mặt lãnh thổ, song ở mỗi miền Nam, Bắc lại có một hình thức tổ chức Nhà nước khác nhau. 

Ở miền Bắc, Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa; chính quyền các cấp có Hội đồng nhân dân và Ủy ban  hành chính. 

Ở miền Nam có Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Hội đồng cố vấn của Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam, Ủy ban nhân dân cách mạng ở địa phương.

Sau khi miền Nam hoàn toàn được giải phóng, đất nước thống nhất, nguyện vọng của nhân dân hai miền Nam, Bắc là cơ quan lập pháp, hành pháp và cả hệ thống chính trị sớm được thống nhất. 

Xuất phát từ thực tế đòi hỏi của nhân dân và phù hợp với lịch sử của dân tộc, Hội nghị lần thứ 24 Ban Chấp hành Trung ương Đảng họp trong tháng 9/1975 đề ra nhiệm vụ thống nhất đất nước.

Thi hành Nghị quyết lần thứ 24 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng [1] về vấn đề thống nhất nước nhà về mặt nhà nước, Bộ Chính trị đã ra Chỉ thị số 228 CT/TW, ngày 3/1/1976 về việc lãnh đạo cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung của cả nước vào ngày 25/4/1976. 

Để thực hiện thống nhất nước nhà về mặt nhà nước, phải tổ chức Hội nghị hiệp thương chính trị giữa đại biểu hai miền Nam – Bắc để thống nhất về nội dung của sự nghiệp hoàn thành thống nhất nước nhà; về tầm quan trọng và tính cấp bách cũng như về bước đi và biện pháp của việc thực hiện thống nhất nước nhà về mặt Nhà nước. 

Tổ chức Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung của nước Việt Nam thống nhất. Cuộc Tổng tuyển cử đó sẽ được tiến hành trong cả nước cùng một ngày, theo những nguyên tắc thật sự dân chủ:

- Phổ thông, bình đẳng, trực tiếp bỏ phiếu kín;

- Triệu tập kỳ họp đầu tiên của Quốc hội chung để nghe báo cáo kết quả cuộc tổng tuyển cử trong cả nước và xác nhận tư cách đại biểu của các đại biểu Quốc hội;

- Nghe báo cáo vấn đề dự thảo Hiến pháp mới của nước Việt Nam thống nhất và bầu ủy ban dự thảo Hiến pháp của Quốc hội… 

Thực hiện Chỉ thị  số 228CT/TW của Bộ Chính trị, nhân dân 2 miền Nam, Bắc nô nức tham gia ngày hội Tổng tuyển cử bầu Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất ( khóa VI). 

Đó là lần thứ 02 cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội được tổ chức trên phạm vi cả nước, là ngày hội biểu dương vĩ đại của lực lượng và ý chí đoàn kết, thống nhất đất nước của toàn thể nhân dân Việt Nam. 

Nếu cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên đề ra bầu cử Quốc hội khóa I năm 1946 đã chính thức hóa về mặt pháp lý Nhà nước và Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thì cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội ngày 25/4/1976 của cả nước lại mang ý nghĩa chính thức hóa việc thống nhất nước nhà.

Ngày 25/4/1976, cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung lần thứ 2 (lần thứ nhất ngày 06/01/1946) được diễn ra trên phạm vi cả nước và đã thành công rực rỡ, tỷ lệ cử tri đi bầu rất cao. 

Hơn 23 triệu cử tri ( chiếm 98,8%) đi bỏ phiếu; miền Bắc 99,36%; miền Nam 98,59%; Hà Nội 99,82%; Sài Gòn – Gia Định 98,14%. Trên phạm vi cả nước đều có nhiều huyện, xã và rất nhiều khu đạt 100% cử tri đi bỏ phiếu.

Quân và dân cả nước tham gia bỏ phiếu (Ảnh: Tư liệu).

Quốc hội khóa VI (1976 – 1981) được bầu ngày 25/4/1976 là Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất; tổng số có 492 đại biểu. 

Để thể hiện tính liên tục của Nhà nước qua các thời kỳ đấu tranh cách mạng, Quốc hội đã quy định Quốc hội của nước Việt Nam thống nhất là Quốc hội khóa VI. 

Quốc hội quyết định đổi tên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; quy định Quốc kỳ là lá cờ đỏ sao vàng, Quốc huy mang dòng chữ “Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam”, Quốc ca là bài Tiến quân ca; chính thức đổi tên thành phố Sài Gòn – Gia Định là thành phố Hồ Chí Minh; quy định Thủ đô của nước Việt Nam thống nhất là Hà Nội. 

Đồng thời, Quốc hội đã ra Nghị quyết về việc thành lập Ủy ban dự thảo Hiến pháp của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. 

Trong nhiệm kỳ 5 năm, Quốc hội đã họp 7 kỳ, quyết định nhiều vấn đề quan trọng của đất nước. Đặc biệt, tại kỳ họp thứ 7 (tháng 12/1980), Quốc hội đã thông qua bản Hiến pháp mới của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam – Hiến pháp 1980. 

Đây là bản Hiến pháp thứ ba được Quốc hội thông qua để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn cách mạng mới. 

Thắng lợi của cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội khóa VI là thắng lợi của đường lối đấu tranh cách mạng của Đảng Lao động Việt Nam.

Đồng thời là một kết quả tốt đẹp của quá trình đấu tranh 45 năm đầy hy sinh, gian khổ nhưng vô cùng vẻ vang của nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do và thống nhất dân tộc, vì dân chủ và chủ nghĩa xã hội.

Thắng lợi của Tổng tuyển cử chứng tỏ sức mạnh vô địch của nhân dân  cả nước ta đoàn kết chặt chẽ trong Mặt trận Dân tộc thống nhất dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân, dựa trên cơ sở liên minh công – nông. 

Với sức mạnh đó, chúng ta đã giành được chiến thắng vĩ đại trong Cách mạng Tháng Tám, trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.

Trong điều kiện đất nước thống nhất, sự kiện lịch sử có ý nghĩa trọng đại là tổ chức thành công Tổng tuyển cử bầu Quốc hội chung của cả nước- Quốc hội khóa VI. 

Quốc hội đã quyết định những vấn đề quan trọng hàng đầu trong trong thời kỳ phát triển mới của dân tộc; quyết định về đường lối, chính sách của Nhà nước Việt Nam thống nhất; quyết định xây dựng Hiến pháp, về cơ cấu lãnh đạo của Nhà nước để điều hành công việc chung của cả nước.

Kỷ niệm 40 năm Ngày Tổng tuyển cử thống nhất đất nước ( 25/4/1976 – 25/4/2016) là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta ôn lại ngày lịch sử của dân tộc và lịch sử cách mạng Việt Nam. 

Đó là ngày hội hoàn thành trọn vẹn sự nghiệp thống nhất non sông, biểu dương lực lượng vĩ đại của nhân dân ta và ý chí thống nhất đất nước trên cơ sở độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đoàn kết phấn đấu dưới ngọn cờ quang vinh, bách chiến, bách thắng của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại.

Phát huy những thắng lợi đã đạt được; Ngày 04/01/2016, Bộ Chính trị đã ban hành Chỉ thị số 51-CT/TW về lãnh đạo cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 – 2021 tiến hành vào ngày 22/5/2016. 

Đây là sự kiện chính trị quan trọng diễn ra trong thời điểm Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng vừa kết thúc; toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tiếp tục thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ( bổ sung, phát triển năm 2011) và triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, Hiến pháp năm 2013.

Cùng với thành công của đại hội đảng các cấp, tổ chức tốt bầu cử lần này là dịp để tiếp tục xây dựng, củng cố và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. 

Vì vậy việc lựa chọn, bầu ra những người tiêu biểu về đức, tài, xứng đáng đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân trong Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ mới là một nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong năm 2016.

Tài liệu tham khảo:

 [1] Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb.Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004, t.36, tr.391.