Nếu doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm, ai dám đảm bảo an toàn?

Liên quan đến những thông tin mà một số ý kiến đặt ra có nên để doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm hay không, chiều 23/8, ông Nguyễn Thanh Phong - Cục trưởng Cục an toàn thực phẩm (Bộ Y tế) trả lời báo chí khẳng định, việc tạo điều kiện thông thoáng cho doanh nghiệp là một chủ trương đúng đắn và các bộ, ngành phải nghiêm túc thực hiện.

Tuy nhiên Chính phủ cũng có 5 nội dung chỉ đạo rất cương quyết về việc đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm như: chỉ thị số 34, chỉ thị số 13, chỉ thị số 17 của Thủ tướng Chính phủ.

Kết luận số 11 của Ban Bí thư về tiếp tục tăng cường công tác lãnh đạo của các cấp ủy Đảng về ATTP trong tình hình mới. Cuối cùng là nghị quyết số 43 của Quốc hội về thực thi chính sách pháp luật về an toàn thực phẩm.

Ông Phong nói: “Như vậy có thể thấy chúng ta không được phép tách rời giữa thông thoáng và buông lỏng quản lý, thông thoáng là cần thiết nhưng không cẩn thận sẽ thành buông lỏng quản lý”.

Cục An toàn thực phẩm cung cấp thông tin cho báo chí, khẳng định phải kiểm soát tốt chất lượng sản phẩm, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. ảnh: NH.

Sở dĩ có những ý kiến cho rằng nên để cho doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm, cơ quan nhà nước tham gia “hậu kiểm” là vì có nhiều giấy phép con.

Thậm chí mấy ngày qua một số phương tiện truyền thông nêu ra “1 thanh socola phải cần 13 giấy phép”. Tuy nhiên, Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong cho biết, sau khi có thông tin, kiểm tra lại thì hoàn toàn không phải thế.

“Nếu doanh nghiệp nhập khẩu về 13, 15 hay 30 nguyên liệu hoặc phụ gia thực thẩm để sản xuất nội bộ ra 1 sản phẩm thì không cần công bố từng loại nguyên liệu. Doanh nghiệp chỉ cần kê khai vào bảng nguyên liệu và sau đó công bố sản phẩm cuối cùng.

Còn ngược lại, nếu nhập về để bán ra thị trường các phụ gia hay nguyên liệu đó thì bắt buộc phải công bố. Hai vấn đề này hoàn toàn khác nhau.

Nếu nghe qua có thể thấy doanh nghiệp chịu rất nhiều áp lực về giấy phép công bố. Nhưng thực tế không phải vậy”, ông Phong cho biết.

Trước một số thông tin cho rằng, chi phí cho kiểm định sản phẩm hàng hóa tốn kém cả, ông Phong cho rằng doanh nghiệp cần phải đưa ra con số cụ thể về chi phí sản xuất cũng như hiệu quả đạt được thông qua hoạt động này.

Nếu không công bố đầy đủ mà chỉ đưa ra các số liệu chung chung sẽ chỉ là bài toán kinh tế nửa vời.

“Doanh nghiệp nói tốn kém như vậy nhưng làm việc đó hiệu quả bằng số 0 hay có lợi cho sức khỏe, cho xã hội gấp nhiều lần? Nếu tốt thì nếu chi nhiều hơn nữa chúng ta vẫn phải làm.

Một khi bài toán kinh tế chỉ đưa ra số liệu về chi phí mà không nêu được hiệu quả thì đó chỉ là bài toán kinh tế nửa vời.

Phó Giáo sư Trần Đáng trước đây còn làm Cục trưởng Cục vệ sinh an toàn thực phẩm đã có nghiên cứu với một số tổ chức y tế thế giới và ra kết quả: Chi 1 đồng cho an toàn thực phẩm thì tiết kiệm được 48 đồng tiền điều trị và dự phòng bệnh”, ông Phong cho biết.

Về việc doanh nghiệp, hiệp hội kiến nghị bỏ việc công bố của Cục an toàn thực phẩm, ông Phong khẳng định hoàn toàn không có căn cứ và những thông tin được đưa ra là sai sự thật.

Cụ thể, kiến nghị hồi tháng 9/2016 của VASEP hoàn toàn không có chuyện bỏ công bố. Đến tháng 3/2017, hội này mới thêm kiến nghị bỏ công bố.

Theo ông Phong, Chủ tịch hiệp hội sữa cũng khẳng định với ông Phong hoàn toàn không có phàn nàn hay kiến nghị bỏ vấn đề công bố.

"Tổng thư ký hiệp hội sữa có nói với tôi nhiều người đến vận động ký để bãi bỏ việc công bố. Kiến nghị trên là phi lý và hiệp hội sữa đã không đồng ý. Đây là hiện tượng ‘lobby’ về mặt chính sách rất nguy hiểm”, ông Phong cảnh báo.

Nếu để doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm, nguy cơ hàng loạt thực phẩm bẩn sẽ xuất hiện trên bàn ăn của hàng triệu gia đình. ảnh: Tienphong.

Phải vừa tiền kiểm và hậu kiểm để đảm bảo an toàn sức khỏe

Cục trưởng Nguyễn Thanh Phong cũng đề cập đến ý kiến bỏ việc công bố là phù hợp với các nước Nhật Bản, Singapore hay một số nước châu Âu, tức là cơ quan quản lý nhà nước chỉ tiền kiểm để doanh nghiệp tự công bố và chịu trách nhiệm về chất lượng sản phẩm và tự sản xuất kinh doanh.

Các cơ quan quản lý nhà nước sau khi hậu kiểm mà phát hiện ra sai phạm thì sẽ tiến hành xử lý.

Ông Phong khẳng định: “Nếu làm được như vậy là biện pháp hết sức tiên tiến, nhưng cần hai yếu tố:

Một là ý thức chấp hành pháp luật tốt.

Hai là nguồn lực phục vụ hậu kiểm phải bảo đảm.

Ý thức chấp hành pháp luật hiện nay ở Việt Nam không thể bằng các nước.

Họ không thể có hiện tượng bơm tạp chất vào tôm, rau hai luống, không thể có chất phụ gia cho vào thực phẩm...

Nguồn nhân lực chúng ta cũng không thể đủ để kiểm tra hết được. Hiện nay đã là quý 3 của năm 2017, chúng tôi mới được tạm ứng hơn 20% kinh phí về an toàn thực phẩm của năm 2016.

Do đó, chúng ta phải làm hai phương thức vừa tiền kiểm và hậu kiểm giống nhiều quốc gia: Thái Lan, Hàn Quốc, Philippines, Indonesia...”.

Ngoài ra, Cục trưởng An toàn thực phẩm khẳng định, Cục không gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc làm thủ tục, hồ sơ liên quan tới chất lượng sản phẩm.

Quy định công bố nêu rõ, với thực phẩm chức năng là 30 ngày, thực phẩm bình thường là 15 ngày và thực phẩm có quy chuẩn là 7 ngày. Sau thời gian trên, Cục An toàn thực phẩm phải trả lời doanh nghiệp có đạt hay không để cấp phép.

“Có nhiều trường hợp chúng tôi không thể thể cấp giấy phép được do hồ sơ sai, không đảm bảo các quy định. Thí dụ như thực phẩm chức năng mà doanh nghiệp quảng cáo chữa ung thư thì chúng tôi không thể cấp được. Kiến nghị của doanh nghiệp rất nhiều, cái nào đúng thì Cục sẽ tiếp thu để sửa đổi”, ông Phong khẳng định.

Với tình hình thực tế hiện nay ở Việt Nam, đại đa số các ý kiến cho rằng, chưa thể ngay lập tức cho phép các doanh nghiệp tự công bố chất lượng sản phẩm. Nếu không có sự kiểm soát chặt chẽ, sản phẩm kém chất lượng thậm chí là gây hại cho sức khỏe con người thì ai chịu trách nhiệm?

Ngay cả đến thuốc chữa ung thư cũng bị làm giả, liệu còn có thứ gì khác mà những kẻ hám lợi không dám làm, không chấp chấp tất cả?

Nói như Đại biểu Quốc hội Dương Trung Quốc: "Phải coi mục tiêu diệt trừ thảm họa "tự đầu độc" hủy hoại tương lai giống nòi là một ưu tiên và cấp bách chứ không thể hời hợt".