 |
| Tàu USS Lasssen (phải), ảnh: Reuters. |
Reuters ngày 26/10 đưa tin, trong 24 giờ tới Hải quân Mỹ sẽ điều động một tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường tuần tra bảo vệ tự do và an ninh hàng hải trên vùng biển quốc tế xung quanh 2 bãi cạn mà Trung Quốc bồi lấp thành đảo nhân tạo bất hợp pháp ở Trường Sa (Khánh Hòa, Việt Nam), hoạt động khởi đầu của một loạt thách thức yêu sách vô lý, phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông, nơi một trong những tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới đi qua.
Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, tàu USS Lassen sẽ tuần tra trong phạm vi 12 hải lý quanh bãi Xu Bi, Vành Khăn ở Trường Sa vào ngày Thứ Ba theo giờ Mỹ. Đây là hai thực thể hoàn toàn nằm dưới mặt nước biển khi thủy triều lên trước khi bị Trung Quốc bồi lấp, xây dựng thành đảo nhân tạo vào năm 2014. Cuộc tuần tra sẽ đánh dấu sự thách thức rõ ràng nhất của Mỹ đối với yêu sách vô lý đòi "lãnh hải" 12 hải lý mà Trung Quốc muốn có xung quanh các đảo nhân tạo.
Tàu USS Lassen có khả năng tuần tra cùng với một máy bay giám sát hải quân P-8A. Hoạt động tuần tra bổ sung sẽ diễn ra trong tuần tới xung quanh một số thực thể (không được hưởng quy chế lãnh hải 12 hải lý?) mà Việt Nam và Philippines đang đóng giữ ở Trường Sa, quan chức Mỹ giấu tên cho biết.
Nguồn tin này khẳng định rằng, tuần tra sẽ diễn ra thường xuyên chứ không phải một lần, và cũng không phải là "cái gì đó đặc biệt nhằm vào Trung Quốc." Quyết định được đưa ra sau nhiều tháng thảo luận về rủi ro làm xáo trộn đáng kể quan hệ Trung - Mỹ vỗn đã căng thẳng và diễn ra chỉ vài tuần trước hội nghị thượng đỉnh APEC năm nay, nơi dự kiến cả ông Tập Cận Bình và ông Obama đều có mặt.
Ông Tập Cận Bình đã khiến các quan chức Mỹ "ngạc nhiên" khi tuyên bố công khai rằng Trung Quốc không có ý định quân sự hóa các đảo nhân tạo (bất hợp pháp) ở Trường Sa trong chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ. Tuy nhiên ngay khi ông đặt chân đến Mỹ, hình ảnh chụp từ vệ tinh của Hoa Kỳ đã cho thấy 3 đường băng quân sự dài trên 3000 mét đã mọc lên ở Chữ Thập, Xu Bi và Vành Khăn.
Một số quan chức Mỹ cho hay, việc tuần tra 12 hải lý này là nhằm kiểm tra tuyên bố của ông Tập Cận Bình có đáng tin cậy hay không.
CNN ngày 26/10 đưa tin, một quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ đã xác nhận với đài này, kế hoạch tuần tra 12 hải lý quanh đá Xu Bi và Vành Khăn 24 giờ tới đã được Tổng thống Barack Obama chấp thuận. Tàu USS Lassen được điều động vào 12 hải lý quanh 2 thực thể này vào đêm Thứ Hai theo múi giờ Hoa Kỳ, tức sáng Thứ Ba theo giờ Việt Nam. Sẽ có hoạt động trinh sát trên không, bay trên không phận quốc tế để ngăn cản tình huống bất trắc.
Nguồn tin nói với CNN, máy bay sẽ ghi lại bằng chứng ngoài thực địa để đối phó với bất kỳ vấn đề nào phát sinh. Cũng theo nguồn tin này, Trung Quốc "không được báo trước" về kế hoạch bay, đi tàu tuần tra 12 hải lý quanh đá Xu Bi và Vành Khăn.
Theo The Diplomat ngày 27/10, tuần trước tàu USS Lassen đã đến Kota Kinabalu, Malaysia sau một cuộc tuần tra ở Biển Đông. Thủy thủ đoàn USS Lassen cũng đã có tương tác giao lưu với 2 tàu khu trục lớp Giang Khải 2 của Trung Quốc là Nhạc Dương, Yên Đài và một tàu khác lớp Giang Hồ theo thỏa thuận ứng xử khi chạm trán bất ngờ trên biển giữa hải quân 2 nước.
The Diplomat lưu ý, hoạt động tuần tra này nếu diễn ra đúng như thông báo thì đó là một sự khẳng định, cam kết của Mỹ bảo vệ tự do hàng không hàng hải trong vùng biển quốc tế quanh Xu Bi, Vành Khăn. Washington không thừa nhận tính hợp pháp của yêu sách 12 hải lý lãnh hải Trung Quốc đòi hỏi đối với các thực thể này. Trung Quốc cũng đã được Hoa Kỳ cho khá nhiều thời gian để nghĩ cách phản ứng với động thái này.
