Chủ tịch VCCI lo ngại mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% là quá cao

Ông Vũ Tiến Lộc - Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam; Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội (Đại biểu đoàn Thái Bình) đã có những phát biểu hết sức thẳng thắn vào các mục tiêu phát triển kinh tế.

Ngày 25/10, Tổng cục Thống kê tuyên bố 10 tháng đầu năm cả nước có hơn 91.000 doanh nghiệp đăng ký thành lập mới, tính ra trung bình chưa đầy 5 phút ở Việt Nam lại có thêm 1 doanh nghiệp.

Với đà này, năm 2016 sẽ đi vào lịch sử kinh tế nước nhà như là năm đầu tiên số lượng doanh nghiệp thành lập mới có thể vượt ngưỡng 100.000 doanh nghiệp.

Ngày 26/10, Ngân hàng thế giới công bố Việt Nam tăng 9 bậc trong bảng tổng sắp môi trường kinh doanh toàn cầu, xếp thứ 92/190 nước trên thế giới, xếp thứ 5 trong 10 nước ASEAN. Từ quốc tế nhìn vào, Ngân hàng thế giới quyết định nâng bậc cho Chính phủ Việt Nam về chất lượng thể chế.

Trong nước thì người dân đã bỏ phiếu cho Chính phủ bằng việc hăng hái thành lập doanh nghiệp, niềm tin vào môi trường kinh doanh đang được khơi dậy và đó là dấu ấn quan trọng nhất của Chính phủ trong những ngày tháng đầu tiên.

Với điều kiện bình thường, khơi dậy niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào môi trường kinh doanh đã khó nhưng trong bối cảnh gian nan của nền kinh tế nước ta kể từ đầu năm đến nay, hệ lụy từ những bất ổn của kinh tế thế giới, thiên tai dồn dập, tích tụ những khuyết tật của nền kinh tế chưa được khắc phục ngày càng rõ.

Đặc biệt là các chỉ số nợ xấu, nợ công, nợ Chính phủ tới ngưỡng vượt trần mới thấy những nỗ lực lội ngược dòng của Chính phủ là rất đáng trân trọng.

Cử tri và cộng đồng doanh nghiệp cả nước đặc biệt cảm nhận và đánh giá cao tinh thần và hành động của Chính phủ theo hướng kiến tạo, phục vụ người dân và doanh nghiệp qua việc ban hành và chỉ đạo thực hiện quyết liệt các Nghị quyết 19, Nghị quyết 35 của Chính phủ, với mục tiêu đưa Việt Nam vào nhóm 4 nước có môi trường kinh doanh tốt nhất trong ASEAN và hướng tới mục tiêu có ít nhất 1 triệu doanh nghiệp hoạt động có hiệu quả vào năm 2020.

Đó là những mục tiêu chỉ có thể đạt được bằng những nỗ lực đột phá.

Ông Vũ Tiến Lộc cho rằng, nếu tăng trưởng không đạt chỉ tiêu đề ra thì sẽ gây hiệu ứng xấu tới các chỉ tiêu khác. ảnh: trung tâm thông tin quốc hội.

Về hoạt động của Quốc hội, tôi cũng xin được chia sẻ, mặc dù luôn ủng hộ những sáng kiến lập pháp và kế hoạch hành động của Chính phủ, nhưng Quốc hội dường như cũng đang tỏ ra khó tính hơn và có trách nhiệm hơn trong những thảo luận, tranh luận gần đây về các dự luật và các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Mặc dù niềm tin đã được khơi dậy và không khí khởi nghiệp quốc gia đã bắt đầu nhưng nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp vẫn đang đứng trước những khó khăn, thách thức to lớn mà các kế hoạch về phát triển kinh tế - xã hội năm 2017 và tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 - 2020 phải tính đến một cách cẩn trọng.

Về tổng thể, tôi thấy cả 2 bản kế hoạch đều đã được xây dựng công phu, thể hiện quyết tâm rất cao của Chính phủ trong việc đẩy mạnh cải cách thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, từ đó tạo tiền đề cho nền kinh tế nước ta bước vào một thời kỳ phát triển mới.

Nhưng tôi thấy cả 2 bản kế hoạch này đều có một điểm chung đó là rất tham vọng với ý nghĩa tích cực nhất của từ này.

Từ một góc độ nào đó, việc đặt ra những mục tiêu cao sẽ là động lực để cả hệ thống vươn xa. Tuy nhiên, nhìn từ góc độ khác việc đặt ra những mục tiêu quá tầm với lại thể hiện tính chủ quan, duy ý chí, bỏ qua các quy luật khách quan và cũng không thể nói là vô hại.

Nhìn lại các kế hoạch phát triển kinh tế giai đoạn trước có thể khẳng định rằng, chính việc đặt ra mục tiêu tăng trưởng GDP quá cao là nguyên nhân cơ bản dẫn đến sự bất ổn kinh tế vĩ mô, bởi nó đòi hỏi quá nhiều nguồn lực buộc các chính sách tài chính và tiền tệ phải nới lỏng quá mức, gây ra những hệ luỵ như lạm phát, nợ công, nợ xấu mà cho tới nay chúng ta vẫn còn loay hoay chưa giải quyết xong.

Trong bản kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội lần này, mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% cho năm 2017 theo quan điểm của tôi là tương đối cao.

Trong 9 tháng đầu năm 2016, nền kinh tế mới chỉ tăng trưởng chưa đến 6%, các động lực chính của tăng trưởng, đầu tư công và xuất khẩu đều không đạt kế hoạch.

Nền kinh tế thế giới vẫn chưa khởi sắc, kinh tế trong nước còn nhiều khó khăn và gần 60% doanh nghiệp của chúng ta kinh doanh không có lãi.

Dịch bệnh, thiên tai dưới tác động của biến đổi khí hậu đang diễn biến khó lường.

Dựa trên cơ sở nào để Chính phủ đưa ra mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% cho năm 2017?

Vấn đề chính nằm ở chỗ thu chi ngân sách, nợ công đều được lập trên cơ sở tăng trưởng của GDP và nếu tăng trưởng không đạt chỉ tiêu thì sẽ có hiệu ứng domino đến các chỉ tiêu khác.

Điều này chúng ta đã nhìn thấy trong vài năm gần đây, vậy Chính phủ đã có kịch bản xử lý cho tình huống này chưa?

Dù có nhiều khó khăn nhưng Chính phủ quyết tâm tăng trưởng GDP 6,7% cho năm 2017. ảnh: Tạp chí tài chính.

Đối với mục tiêu lạm phát, mấy năm nay chúng ta đặt mục tiêu lạm phát 5%, lãi suất cũng vì thế được gắn theo mục tiêu này nhưng cuối cùng lạm phát chỉ có 1% đến 2%, kết quả là lãi suất bị nêu ở mức quá cao so với lạm phát và những người chịu hậu quả chính là doanh nghiệp và nhà nước.

Hay như với mục tiêu cân đối xuất nhập khẩu, tại sao lại đưa ra mục tiêu nhập siêu 6.5 tỷ đô la trong 9 tháng đầu năm 2016 thì nền kinh tế xuất siêu gần 4 tỷ USD và trên cơ sở nào Chính phủ lập kế hoạch lập vốn đầu tư của dân cư và doanh nghiệp tư nhân là 750.000 tỷ trong năm 2017? Chúng ta có đếm cua trong lỗ?

Cần những giải pháp tốt cho nền kinh tế

Về kế hoạch tái cấu trúc kinh tế giai đoạn 2016 - 2020, tôi đồng tình với quan điểm được nêu trong dự thảo một số mục tiêu như thoái vốn và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là tương đối rõ ràng và cấp tiến.

Tuy nhiên, một số mục tiêu khác đặt ra chưa thấy rõ phải làm cách nào đạt được. Chẳng hạn mục tiêu đưa nợ xấu nền kinh tế xuống mức dưới 3% là cần thiết nhưng giải pháp lại rất mơ hồ.

Có lẽ chỉ mục tiêu liên quan ngân sách và nợ công rõ ràng cụ thể là phù hợp nhất bởi chẳng có phương án nào khác để nợ công không vượt trần.

Tôi cũng băn khoăn về mục tiêu tổng đầu tư toàn xã hội là 32 đến 34% GDP, hệ số ICO là 5 để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,5 đến 7% tổng đầu tư xã hội cần phải đạt mức này.

Nhưng hiện tại, tiết kiệm nền kinh tế chỉ đạt 28 đến 29% GDP bởi vậy để đạt mục tiêu tăng trưởng đặt ra sẽ phải tăng vay nợ và điều này sẽ ảnh hưởng thế nào đến an toàn nợ công và ổn định kinh tế vĩ mô trong những năm năm tới.

Chúng ta đều hiểu áp lực tăng trưởng đối với đất nước ta trong những năm tới là rất lớn vì nó liên quan đến công ăn việc làm của người dân và ngân khố quốc gia, nhưng mọi kế hoạch kinh tế đều phải được tính toán trên cơ sở tiền tươi, thóc thật. Muốn phát triển bền vững phải căn cơ, phải liệu cơm gắp mắm.

Vì vậy, theo tôi chúng ta nên đặt mục tiêu tăng trưởng GDP khoảng 6 đến 6,5%, đồng thời cố gắng bảo đảm chất lượng tăng trưởng trong giai đoạn 2007 - 2015 nền kinh tế chỉ tăng trưởng 6% một năm với hệ số ICO hơn 6 nên nếu đạt được 6 đến 6,5% trong 5 năm tới với hệ số ICO là 5 thì đã là có sự tiến bộ rồi.

Với những phân tích đánh giá nói trên, tôi đề nghị Chính phủ cần nghiên cứu đưa ra những mục tiêu phù hợp với thực lực hơn chứ không đưa ra những mục tiêu quá cao để phấn đấu mà không bao giờ đạt được hay các mục tiêu quá thấp để dễ dàng vượt qua.

Chỉ khi chúng ta đạt được những mục tiêu có tính khả thi, đồng thời có các kịch bản xử lý tình huống kèm theo thì mới giúp cho nền kinh tế phát triển bền vững và ít bị tác động trước các cú sốc.

Đây là điều tôi chưa thấy được trong cả hai bản kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và tái cấu trúc nền kinh tế của Chính phủ.