Giáo viên nhặt "sạn" sách KHTN lớp 6 phần Sinh học bộ Kết nối tri thức

“Tôi đã đọc cuốn sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 6 mới, bộ sách Kết nối tri thức, và cũng có trao đổi với một số đồng nghiệp, chúng tôi thấy rằng nếu xét một cách chuyên sâu về chuyên môn, thì có khá nhiều câu từ chưa được diễn đạt một cách chuẩn xác.

Nếu nhìn ở góc độ sách giáo khoa viết cho học sinh lớp 6, làm sao để học sinh dễ hiểu, có cách nhìn gần gũi nhất, theo tôi các nhà biên soạn sách cần hoàn thiện hơn, tìm cách thay thế các từ đó như thế nào để diễn tả sự việc, kiến thức một cách đúng nhất vì đây là sách giáo khoa dùng để dạy học sinh.

Nếu học sinh tự đọc kiến thức ở đâu đó mà sai thì có thể chưa đáng lo, nhưng nếu câu từ trong sách giáo khoa chưa đúng thì dẫn đến học sinh tiếp thu kiến thức sai. Kết nối tri thức với cuộc sống có nghĩa phải đưa được kiến thức, phải hiểu đúng để vận dụng vào cuộc sống, vậy nên chúng ta không được phép dùng từ sai”, một giáo viên dạy môn Sinh học, tại một trường tư của Hà Nội đã gửi ý kiến chia sẻ về Tạp chí. Vị giáo viên này đã phân tích cụ thể và chỉ ra các điểm còn "sạn" trong phần Sinh học của sách Khoa học Tự nhiên lớp 6 Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Ảnh chụp sách giáo khoa.

Theo cô Thu: “Có thể thấy những lỗi dùng câu chữ chưa đúng, chưa chuẩn xác trong phần kiến thức Sinh học như sau:

Bài 1, trang 7 có viết: “Vật sống có khả năng trao đổi chất với môi trường, lớn lên và sinh sản,... Vật không sống không có các khả năng trên.” Nếu viết thế này có nghĩa là vật không sống không có khả năng trao đổi chất với môi trường. Như vậy là chưa đúng.

Điều này mâu thuẫn với nội dung được viết trong chính cuốn sách này, ở trang 76: “Để chuyển động trên đường, một chiếc ô tô hoặc xe máy cần lấy khí oxygen để đốt cháy xăng và thải ra khí cacbon dioxide.” Sách dành cho giáo viên cũng viết: “Điểm giống nhau giữa cơ thể với một chiếc ô tô hay xe máy là đều lấy khí oxygen và thải ra cacbon dioxide nhưng ô tô và xe máy không phải cơ thể sống vì không có đủ các quá trình sống cơ bản của một cơ thể.”

Ở trang 76, dòng 8 từ trên xuống có câu hỏi: Tại sao ô tô và xe máy không phải là vật sống? Nhưng trong sách giáo viên, trang 120, dòng 19 từ trên xuống trả lời cho câu hỏi trên như sau: “Ô tô và xe máy không phải cơ thể sống vì không có đủ các quá trình sống cơ bản của một cơ thể".

Một vật không phải cứ có đủ các đặc điểm của một vật sống mới được coi là vật sống. Ví dụ một người già, không còn phát triển và sinh sản được nữa, nghĩa là không có đầy đủ các đặc điểm của một vật sống nhưng vẫn được coi là một vật sống.

Với trang 70, dòng thứ 9 từ dưới lên viết: “Mỗi tế bào lớn lên đến một kích thước nhất định sẽ phân chia thành 2 tế bào con.” Viết như vậy không hoàn toàn đúng. Không phải mọi tế bào trong cơ thể đều có khả năng sinh sản.

Trang 71, dòng 10 từ dưới lên viết: “Mỗi khi bạn chải răng hay súc miệng có hàng nghìn tế bào chết và bị tổn thương được thải ra và cần được thay thế.” Viết như vậy là sai về diễn đạt gây khó hiểu. Cần sửa lại đầy đủ ý là: “Mỗi khi bạn chải răng hay súc miệng có hàng nghìn tế bào chết hoặc tế bào bị tổn thương được thải ra và cần được thay thế.”

Ảnh chụp sách giáo khoa.

Trang 75, ở hình 22.1 (các quá trình sống cơ bản của sinh vật) có một chú thích: Sinh sản là quá trình tạo ra con non. Không thật chính xác vì tạo ra con non không có ở đa số thực vật, và một số loài động vật không đẻ con mà đẻ trứng. Tóm lại, chú thích này là chú thích không phổ quát cho mọi loài sinh vật.

Trang 76, mục II, dòng thứ ba từ dưới lên viết: “vi khuẩn, nấm men, nguyên sinh động vật, ... là cơ thể đơn bào.” Để cho đúng cần sửa lại là: “vi khuẩn, nấm men, nguyên sinh động vật, ... là những sinh vật đơn bào.”

Quan sát Hình 22.5 và xác định cơ thể đơn bào cơ thể đa bào. Sai, bởi trong hình này có tảo lục, vi khuẩn gây bệnh uốn ván, em bé, con bướm, cây hoa mai. Quan sát các hình này không thể xác định được sinh vật nào có cơ thể đơn bào, sinh vật nào có cơ thể đa bào.

Ảnh chụp sách giáo khoa.

Trang 78, dòng thứ hai từ trên xuống mục Em có biết ghi: Phân biệt được cơ thể sống và vật không sống. Sai so với mục tiêu của chương trình.

Trong chương trình môn học, đối với bài này, không có yêu cầu phân biệt cơ thể sống và vật không sống. Toàn bộ chương trình môn học không có yêu cầu nào là phân biệt cơ thể sống và vật không sống, chỉ yêu cầu phân biệt vật sống và vật không sống.

Trang 79, dòng 7 từ trên xuống viết: “Em không thể chiến thắng một trận bóng đá nếu chỉ đá một mình. Trong một đội bóng, mỗi cầu thủ ở các vị trí khác nhau cùng phối hợp trong khi chơi bóng. Trong cơ thể, các tế bào hoạt động theo cách đó. Vậy, các tế bào được tổ chức và phối hợp hoạt động với nhau như thế nào trong cơ thể đa bào?” Đây là một cách so sánh khập khiễng.

Một cầu thủ trên sân, dù là hậu vệ vẫn có thể chạy khắp sân để đá bóng, thủ môn vẫn có thể ghi bàn, nghĩa là việc phối hợp các hoạt động để thực hiện nhiệm vụ của toàn đội không giống như sự phối hợp hoạt động của các tế bào trong cơ thể. Tế bào cơ tim không thể chạy lên mặt để phối hợp hoạt động với các tế bào của mắt được. Tế bào ở mũi không thể chạy xuống dưới thận để kết hợp với các tế bào thận được.

Ảnh chụp sách giáo khoa.

Trang 89, dòng 8 từ dưới lên viết: “Thực vật là các cơ thể sống cố định và có khả năng tự tổng hợp chất hữu cơ (tự dưỡng), còn động vật là các cơ thể có khả năng vận động chủ động và dinh dưỡng theo kiểu dị dưỡng.” Chưa đúng bởi động vật cũng có khả năng tự tổng hợp chất hữu cơ.

Ảnh chụp sách giáo khoa.

Trang 89, dòng 6 từ dưới lên viết: “...với sự phát hiện ra các cơ thể vi sinh vật (như vi khuẩn), tảo và nấm...”. Viết như thế này, Người đọc sẽ hiểu rằng, vi sinh vật chỉ gồm vi khuẩn. Thực ra, vi sinh vật gồm cả tảo và nấm.

Trang 90, dòng 5 từ trên xuống viết: “Khi đi vào một khu vườn rộng, em bắt gặp rất nhiều loài sinh vật khác nhau bao gồm thực vật, động vật, nấm,...” Sai. Thực vật, động vật, nấm không phải là 3 loài sinh vật, đây là 3 giới sinh vật. Hơn nữa, ta chỉ có thể gặp một hoặc một số cá thể sinh vật, không phải là gặp cả loài sinh vật.