Thanh tra Chính phủ đã công bố kết luận thanh tra việc đầu tư hai dự án gồm: Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ và Dự án nhiên liệu sinh học có góp vốn của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và các đơn vị thành viên.
Thua lỗ lớn dẫn đến đóng cửa nhà máy
Theo đó tại thông báo số 3130 về kết luận Thanh tra đối với việc đầu tư xây dựng Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ, Thanh tra Chính phủ cho biết:
Ngày 15/7/2007, Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) ký thỏa thuận hợp tác với Tập đoàn dệt may Việt Nam (Vinatex), đầu tư xây dựng nhà máy xơ sợi polyeste và thực hiện thủ tục pháp lý cho việc thành lập Công ty CP Hoá dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex), đồng thời triển khai lựa chọn tư vấn nghiên cứu dự án khả thi.
 |
| Một góc Nhà máy xơ sợi Đình Vũ - ảnh nguồn Báo Đấu Thầu |
Đến năm 2008, Hội đồng quản trị Công ty CP Hoá dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) phê duyệt dự án xơ sợi Đình Vũ với tổng mức đầu tư gần 325 triệu USD, tương đương 5.437 tỷ đồng (tỷ giá thời điểm đó 1 USD = 16.740 đồng).
Dự án có công suất 500 tấn xơ sợi/ngày và theo tính toán của chủ đầu tư, dự án được nghiệm thu sơ bộ vào tháng 8/2013 và dự kiến sẽ hoàn vốn toàn bộ sau thời gian 8 năm 8 tháng.
Tuy nhiên, dự án xơ sợi Đình Vũ từ khi chạy thử đến chính thức liên tục thua lỗ.
Sau 2 năm đi vào hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà máy thua lỗ hơn 1.472 tỷ đồng. Do lỗ nặng, nhà máy chạy phập phù, đến cuối năm 2015 thì dừng hoạt động.
Trong thông báo Thanh tra Chính phủ cũng nêu rõ, năm 2013, Thủ tướng đã yêu cầu Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN) phải thoái vốn khỏi PVTex từ 56% xuống 36%.
|
"Tư tưởng cục bộ, ỷ lại vào ngân sách là cực kỳ nguy hại"
Bộ trưởng làm gì trước tình trạng... “con voi chui lọt lỗ kim?” |
Tuy nhiên, Tập đoàn dầu khí Việt Nam đã đẩy tỷ lệ vốn tại Công ty CP Hoá dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) tăng từ 56% lên 75% là trái với chỉ đạo của Thủ tướng.
Trong vấn đề này có trách nhiệm của Bộ Công Thương.
Thanh tra Chính phủ phát hiện trong quá trình triển khai dự án, Công ty CP Hoá dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) đã không tổ chức thẩm định, tính toán kỹ, tăng tổng mức đầu tư không đúng với chi phí, tính sai chi phí…
Trước những sai phạm trên, Thanh tra Chính phủ phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ ngành hữu quan xử lý về kinh tế 54 tỷ đồng và hơn 23.000 USD do nghiệm thu thanh toán sai, trùng lắp.
Yêu cầu Công ty CP Hóa dầu và Xơ sợi Dầu khí (PVTex) xử lý dứt điểm các tranh chấp do thay đổi nguồn gốc xuất xứ thiết bị, vật tư.
Đồng thời, đề nghị xử lý trách nhiệm hành chính đối với các tổ chức, cá nhân thiếu trách nhiệm trong vai trò quản lý Nhà nước, trong việc góp vốn, nhận góp vốn, chuyển nhượng không đúng quy định pháp luật.
Đặc biệt, theo Thanh tra Chính phủ, kết quả thanh tra cho thấy quá trình thực hiện đầu tư dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Polyeste Đình Vũ đã có dấu hiệu cố ý làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc phê duyệt dự án, lựa chọn nhà thầu, ký kết, thực hiện hợp đồng với nhà thầu gây thất thoát, lãng phí lớn vốn đầu tư.
Vì vậy, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.
Có dấu hiệu làm trái quy định của pháp luật
Tương tự như Dự án Nhà máy xơ sợi Đình Vũ, trong thông báo số 3129 Thanh tra Chính phủ thanh tra cho biết, từ tháng 10/2007 đến tháng 3/2009, PVN đã quyết định chủ trương đầu tư dự án nhiên liệu sinh học với công suất mỗi nhà máy 100.000 m3 Ethanol/năm ở 3 tỉnh Phú Thọ, Quảng Ngãi và Bình Phước.
Về hiệu quả đầu tư, Thanh tra Chính phủ cho biết, sau khi thực hiện xong dự án, các nhà máy đi vào hoạt động đều bị thua lỗ lớn và hầu như không vận hành thương mại.
Toàn bộ vốn đầu tư vào 3 dự án với tổng số tiền đã thanh toán đến tháng 11/2014 là hơn 5.400 tỷ đồng, nhưng hoạt động chưa có hiệu quả.
 |
| Kết luận của Thanh tra Chính phủ tại dự án nhiên liệu sinh học - ảnh chụp màn hình. |
Cụ thể, tại dự án Ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi), tổng mức đầu tư được phê duyệt là hơn 1.800 tỷ đồng, nhưng đã tăng vốn lên hơn 2.100 tỷ đồng. Năm 2014, dự án này lỗ khoảng 164 tỷ đồng.
Tại dự án Ethanol Bình Phước có tổng mức đầu tư gần 1.500 tỷ đồng, sau đó đã tăng vốn lên hơn 1.700 tỷ đồng.
Từ tháng 4/2013 đến nay, nhà máy này hầu như không vận hành thương mại, năm 2013 và 2014 dự án bị lỗ khoảng 400 tỷ đồng.
Ngoài ra còn một dự án khác cũng gây thiệt hại lớn, đó là dự án Ethanol Phú Thọ do Công ty CP Bọc ống Dầu khí Việt Nam (PVB) làm chủ đầu tư, nhà thầu là Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí (PVC).
Dự án có tổng mức đầu tư hơn 1.300 tỷ đồng, sau đó tăng vốn lên mốc 2.500 tỷ đồng. Mặc dù dự án đã tạm dừng thi công, nhưng vẫn mất hàng trăm tỷ đồng để trả lãi vay và quản lý.
Theo kết luận thanh tra, đơn vị được chỉ định thầu thực hiện dự án Ethanol tại Phú Thọ là Tổng Công ty CP Xây lắp dầu khí (PVC).
Tuy nhiên, PVC là nhà thầu chưa có năng lực, kinh nghiệm trong việc thực hiện dự án nhiên liệu sinh học.
Việc chỉ định thầu cho PVC thực hiện các công việc chính của dự án là vi phạm Luật đấu thầu.
Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc trong quá trình thực hiện PVC phải dừng thi công dự án gây thiệt hại lớn.
Ngoài một số nguyên nhân khách quan như: Khi đầu tư xong nhà máy thì giá mua sắm nguyên liệu tăng; giá dầu thế giới giảm sâu; thị trường tiêu thụ Xăng E5 tại Việt Nam còn thấp, việc tiêu thụ sản phẩm Ethanol rất hạn chế.
Do đó các nhà máy chỉ hoạt động cầm chừng, thậm chí không vận hành thương mại...
Trước sai phạm trên kết luận của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ trong quá trình đầu tư, PVN, các chủ đầu tư, nhà thầu và các đơn vị liên quan đã có nhiều khuyết điểm, vi phạm.
Chuyển hồ sơ sang cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an
Về biện pháp xử lý, Thanh tra Chính phủ đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương chủ trì, chỉ đạo PVN kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xử lý theo quy định pháp luật.
Chỉ đạo PVN, chủ đầu tư khẩn trương xây dựng giải pháp cụ thể đối với dự án tại Phú Thọ và báo cáo Thủ tướng Chính phủ.
Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định pháp luật đối với các sai phạm trong quá trình đầu tư xây dựng dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ và Dung Quất, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
