Nhập nhèm biến đất công thành đất tư, mua bán giá rẻ gây bức xúc dư luận

Chiều 25/5, Quốc hội tiếp tục thảo luận tại Hội trường về kinh tế - xã hội. Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương (đoàn Ninh Thuận), Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Đối ngoại đã đánh giá cao kết quả đạt được về kinh tế - xã hội năm 2017 và đầu năm 2018 rất đáng nghi nhận. Điều đó thể hiện sự quyết liệt, nỗ lực trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ.

Đáng chú ý, đại biểu Nguyễn Sỹ Cương dành phần lớn bài phát biểu của mình đề cập sâu vấn đề mà ông cho là “đang rất nóng và luôn nóng” đó là vấn đề đất đai.

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương chỉ rõ: "Nóng bởi đa số những khiếu kiện thời gian qua liên quan đến đất đai, thất thoát lớn nhất tài sản quốc gia cũng liên quan đến đất đai.

Cũng vì vấn đề đất đai quá nóng, ngay trước khi kỳ họp Quốc hội lần này, không quản cuối tuần, Thủ tướng đã triệu tập và chủ trì họp với các đia phương thường xuyên có khiếu kiện đông người vượt cấp, chỉ ra thực trạng là trong 100 vụ khiếu kiện thì có đến 95 vụ liên quan đất đai, giải phóng mặt bằng. 

Dù Luật Đất đai đã được sửa đổi nhiều lần theo hướng tiệm cận với cơ chế thị trường, nhưng tình trạng khiếu kiện không những không giảm mà còn gia tăng".

Đại biểu Nguyễn Sỹ Cương cho rằng, chính quyền không thể đứng ra thu hồi đất của người dân giao cho doanh nghiệp mà hãy để doanh nghiệp thỏa thuận với người dân. Ảnh: Trung tâm thông tin quốc hội.

Cũng theo Phó Chủ nhiệm Ủy ban đối ngoại của Quốc hội, với chính sách khung giá đất mà các tỉnh, thành công bố hàng năm chỉ bằng 10%-20% giá thị trường.

Chính quyền đứng ra thu đất của người dân giao cho doanh nghiệp, rồi doanh nghiệp làm hạ tầng, thậm chí có nơi, doanh nghiệp chẳng làm gì đã lập bản đồ bán đất nền bán giá gấp hàng chục, hàng trăm lần khiến cho người dân vô cùng uất ức và đi khiếu kiện khắp nơi.

Nhu cầu phát triển kinh tế là cần thiết, nhưng cũng cần nghĩ đến quyền lợi của người dân bị thu hồi đất, không giải quyết thỏa đáng, đúng mức sẽ khó phát triển bền vững. Điều này tiềm ẩn nhiều rủi ro cho xã hội.

Không thể cứ kéo dài mãi tình trạng thu hồi hàng ngàn m2, dù chỉ là đất ruộng, thậm chí có đất không thể canh tác mà người dân không mua nổi đất hay căn chung cư của chính dự án thu hồi đất của mình.

Đó là việc chưa kể việc phải tạo kế sinh nhai cho người dân có đất bị thu hồi một cách thực chất, chính vì cách thu hồi đất như vậy bấy lâu này khiến một lượng không nhỏ người dân không có đất sản xuất phải tự di cư đến các đô thị làm thuê, làm mướn, hoặc khai thác khoáng sản, phá rừng, hay buôn bán bất hợp pháp…

Điều đó chỉ ra rằng thu hồi đất không chỉ là bài toán của phát triển về kinh tế mà đặt ra nhiều câu hỏi về quản lý xã hội, quản lý dân cư, giải quyết thất nghiệp, phòng chống tội phạm…

Đại biểu Cương nhấn mạnh: "Việc thu hồi đất vì mục đích an ninh quốc phòng, công trình công cộng là cần thiết và được xã hội đồng tình cao, nhưng việc thù hồi đất vì kinh tế xã hội, nhất là vấn đề thu hồi đất giao cho doanh nghiệp cần phải thay đổi, thay đổi cơ chế, quy định theo hướng doanh nghiệp phải thỏa thuận với người dân theo giá thị trường.

Chính quyền không thu hồi đất thay cho doanh nghiệp và trước khi phê duyệt phải lấy ý kiến của người dân chứ đừng để tình trạng một số nơi khi thu hồi đất người dân mới biết có dự án.

Chính phủ đã đề xuất sửa đổi Luật Đất đai sau 4 năm thi hành, việc sửa lần này cần đảm bảo quyền lợi tương xứng của người dân và phát triển bền vững của quốc gia".

Vấn đề tiếp theo cũng liên quan đến đất công, tài sản công gây bức xúc dư luận thời gian qua được đại biểu Nguyễn Sỹ Cương chỉ rõ những bất cập. 

Nhiều nhà đất công sản có vị trí vàng trên đường Lê Duẩn (Đà Nẵng) được chính quyền "ưu ái" bán cho Vũ "nhôm" gây thất thoát lớn cho ngân sách nhà nước. Ảnh: VTV.

Ông Cương nêu: "Ai cũng biết đất đai là tài sản vô cùng quý giá của đất nước, vậy mà nhiều năm qua đất công, nhà đất công sản luôn là vấn đề vô cùng nhức nhối.

Nhiều vụ việc nhập nhèm biến đất công thành đất tư, mua bán đất công với giá rẻ xảy ra tại nhiều địa phương gần đây gây bức xúc dư luận.  

Các chuyên gia cho rằng đây là tệ nạn. Dẫn chứng là thực tế có doanh nghiệp đứng trên bờ vực phá sản, nhưng nhờ có cơ chế, nhờ có mỗi quan hệ thân hữu với chính quyền, thân với người có chức có quyền đã được được cấp đất mà không qua đấu giá hay không theo đúng quy trình, quy định nhờ đó mà phất lên. Hậu quả là ngân sách bị thất thoát rất lớn".

Cũng theo đại biểu Nguyễn Sỹ Cương, một tình trạng nữa là vấn đề Hợp đồng xây dựng – chuyển giao (BT) tức là đổi đất lấy công trình đang diễn ra tại nhiều địa phương. Điều này khiến một lượng đất không nhỏ, trong đó có đất công nằm ở vị trí đắc địa rơi vào tay doanh nghiệp.

Nếu những dự án đổi đất này mang lại các công trình như bệnh viện, trường học, hay công trình phục vụ cộng đồng thì tốt, nhưng đáng tiếc hàng trăm, hàng ngàn héc-ta đất vàng được thu hồi, giải tỏa lại đổi lấy trụ sở, trung tâm hội nghị, thậm chí là cổng chào, tượng đài… Đất đai của người dân và nhà nước mất dần đi một cách lo ngại.

Trong khi đó, trao đổi với phóng viên Báo điện tử Giáo dục Việt Nam, chuyên gia kinh tế - Tiến sĩ Bùi Trinh nhận định: "Nhiều tỉnh thành trên cả nước cũng đang có những nhóm lợi ích trục lợi từ đất công, tải sản công sản. 

Không ít tài sản công đã rơi vào tay một số người có quan hệ, sân sau của người có chức có quyền.

Lợi dụng việc này, nhiều vị trí đất công ở vị đất vàng, đắc địa lại được bán, chuyển nhượng giá bèo cho tư nhân như Đà Nẵng vừa qua.

Số tiền gây thất thoát cho ngân sách nhà nước rất lớn. Số tiền đó rơi vào túi ai, rơi vào túi doanh nghiệp và một số quan chức thoái hóa, biến chất". 

Ông Trinh nhấn mạnh: “Ngoài đất công ở vị trí vàng được bán cho tư nhân với giá bèo thì còn việc doanh nghiệp tư nhân lấy đất sản xuất của bà con làm dự án, nhưng đền bù với giá rất rẻ mạt cũng gây bức xúc dư luận.

Đáng nói, có doanh nghiệp tư nhân lấy đất của dân về nguyên tắc, luật pháp anh phải thoả thuận đền bù với nhân dân, nhưng lại được chính quyền hậu thuẫn, giúp đỡ nên được giao đất với giá rẻ”.

Cũng theo Tiến sĩ Bùi Trinh, lợi ích từ đất công đang phục vụ cho một nhóm lợi ích là một vài doanh nghiệp tư nhân và những người đứng đầu địa phương, người có quyền quyết định. Việc thất thoát tài sản công là có phần trách nhiệm từ công tác cán bộ đã đề bạt, bổ nhiệm những cán bộ đục khoét, vơ vét.