Nhận diện thủ đoạn của tội phạm tín dụng, ngân hàng

Những thủ đoạn đặc trưng

Theo ông Phạm Anh Tuấn, Phó Chánh văn phòng Thường trực Văn phòng BCĐ, qua 30 vụ án xảy ra trong lĩnh vực tín dụng, ngân hàng, Văn phòng BCĐ rút ra một số thủ đoạn đặc trưng, tham nhũng điển hình. Chủ thể tội phạm gồm nhóm cán bộ ngân hàng và nhóm đối tượng ngoài ngân hàng. Đối với nhóm ngoài ngân hàng, thủ đoạn chủ yếu là lừa đảo nhưng có sự thông đồng, tiếp tay của cán bộ ngân hàng.

“Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tội phạm tham nhũng trong lĩnh vực tín dụng, ngân hàng. Một là do công tác phát hiện, xử lý tội phạm ở lĩnh vực này chưa tương xứng với tình hình. Có trường hợp người đứng đầu không muốn giảm uy tín trong hoạt động kinh doanh tiền tệ, sợ trách nhiệm nên nhiều vi phạm không chuyển cơ quan chức năng xử lý mà bưng bít hoặc xử lý nội bộ.

Hai là cơ chế chính sách trong lĩnh vực ngân hàng còn nhiều sơ hở dễ bị đối tượng lợi dụng. Ba là công tác quản lý, kiểm tra, giám sát tổ chức, con người và tài sản là khâu yếu trong hệ thống ngân hàng…” - ông Tuấn phân tích.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc - Phó Trưởng BCĐ Trung ương về PCTN chủ trì hội nghị. Ảnh: TR.DUNG

Đại tá Nguyễn Đức Thịnh, Cục trưởng Cục CSĐT tội phạm về trật tự quản lý kinh tế và chức vụ - Bộ Công an (C46), bổ sung: Trong quá trình điều tra, chúng tôi thấy ba thủ đoạn chính liên quan đến tội phạm lĩnh vực ngân hàng. Thứ nhất, cán bộ ngân hàng móc nối với đối tượng ngoài ngân hàng cố ý làm trái các quy định, có trường hợp móc nối hưởng chênh lệch 100 tỉ đồng. Thứ hai là lập các hồ sơ khống để rút tiền đầu tư chứng khoán, nhà đất. Thứ ba là lợi dụng quyền hạn của mình để lừa đảo, làm sai các quy định của Nhà nước.

Nâng cao chất lượng kiểm tra, giám sát

Về các giải pháp, bà Nguyễn Thị Hồng, Phó Chủ tịch UBND TP.HCM, đề xuất: Thống đốc NHNN cần tăng cường, nâng cao chất lượng thanh tra, giám sát hệ thống ngân hàng, nhất là hoạt động cho vay, bảo lãnh tín dụng. Đồng thời, kiểm soát chặt chẽ các khoản nợ xấu và phát hiện sai phạm thì phải xử lý nghiêm. “Kiểm tra, thanh tra, giám sát thì hằng năm đều có 5-7 đợt nhưng việc phát hiện sai phạm của các ngân hàng còn ít, chưa phản ánh thực chất” - bà Hồng nói.

Đồng quan điểm, Đại tá Nguyễn Đức Thịnh cho rằng nếu công tác thanh tra, giám sát làm tốt thì sai phạm ở lĩnh vực ngân hàng sẽ kéo giảm. Hiện nay, các ngân hàng thương mại đều có thanh tra nhưng còn hạn chế. Đặc biệt, các ngân hàng chưa bao giờ chuyển các tài liệu về tình hình sai phạm của cán bộ ngân hàng. “Theo Thông tư 02/2001 của NHNN, khi khởi tố vụ án thì cơ quan điều tra mới vào lấy tài liệu. Theo tôi, cần phải sửa đổi thông tư cho hợp lý để có cơ chế cho cơ quan chức năng vào cuộc sớm để ngăn ngừa, giảm thất thoát tài sản…” - ông Thịnh kiến nghị.

Thống đốc Nguyễn Văn Bình cho biết từ năm 2009, cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng đã được thành lập để giám sát, cảnh báo khu vực rủi ro nhằm kịp thời ngăn chặn các vi phạm xảy ra. “Tuy nhiên, hoạt động thanh tra, giám sát của cơ quan này thời gian qua không phát huy hiệu quả. Tôi thừa nhận và xin nhận trách nhiệm là cơ quan này yếu kém” - ông Bình nói.