Các vụ án cho thấy thất thoát trong đầu tư công rất lớn

21/02/2019 11:45
Đỗ Thơm
(GDVN) - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - bà Lê Thị Nga nêu ra vấn đề này tại phiên làm việc của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sáng 21/2/2019.

Tại phiên họp thứ 31, Ủy ban Thường vụ Quốc hội dành thời gian thảo luận các vấn đề còn ý kiến khác nhau của dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - bà Lê Thị Nga. Ảnh: quochoi.vn
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - bà Lê Thị Nga. Ảnh: quochoi.vn

Theo báo cáo phương án giải trình, tiếp thu, chỉnh lý một số vấn đề lớn và nội dung còn ý kiến khác nhau về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đầu tư công liên quan đến việc tách riêng công tác đền bù, giải phóng mặt bằng là dự án độc lập (Điều 6), cơ quan soạn thảo lập luận, việc bồi thường, tái định cư, giải phóng mặt bằng là vấn đề phức tạp.

Nếu tách việc bồi thường, giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập tại thời điểm trước khi quyết định chủ trương đầu tư sẽ tạo thuận lợi để triển khai dự án ngay sau khi có quyết định đầu tư. Vì vậy, đề nghị quy định theo hướng tách giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến của các đại biểu thảo luận và đề nghị bỏ quy định tại Khoản 6 Điều 5 Dự thảo Luật vì không nên tách riêng công tác đền bù, giải phóng mặt bằng là dự án độc lập.

Có ý kiến cho rằng quy định tại Khoản 2 Điều 6 chưa rõ ràng, chưa làm rõ được thế nào là quan trọng và quy mô thế nào thì được tách thành các dự án thành phần.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách - ông Nguyễn Đức Hải cho biết, nhiều ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, việc quy định về dự án bồi thường, tái định cư, giải phóng mặt bằng để thực hiện các dự án đầu tư công là chưa hợp lý.

Nếu tách riêng công tác này để bố trí vốn đầu tư công có thể sẽ dẫn đến việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng xong không đủ nguồn lực để thực hiện dự án vì không nhìn được tổng thể nhu cầu nguồn lực, hoặc dự án không được phê duyệt, dẫn đến tình trạng dự án treo, lãng phí nguồn lực và dễ gây bức xúc trong nhân dân.

Riêng đối với các trường hợp đặc thù, trong quá trình tổ chức thực hiện dự án mà cần thiết phải tách riêng khâu đền bù, giải phóng mặt bằng để thực hiện trước, căn cứ vào tình hình cụ thể, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét, quyết định.

Do đó, đề nghị không quy định dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, giải phóng mặt bằng là dự án đầu tư công độc lập.

Trong trường hợp dự án đặc biệt cần thiết, Chính phủ có thể trình cơ quan có thẩm quyền xem xét, quyết định song dự thảo luật cần quy định những điều kiện, tính đặc thù của loại dự án này.

Phát biểu thảo luận, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - bà Lê Thị Nga nhấn mạnh: “Tôi cho rằng khi ban hành luật phải đáp ứng thực tiễn các vấn đề liên quan đến các dự án đầu tư công nổi lên hiện nay.

Qua theo dõi thực tế công tác phòng chống tham nhũng và theo dõi các vụ án thời gian vừa qua, các dự án đầu tư công nổi lên các đặc điểm chính. Đa số các dự án được đánh giá chất lượng tốt, nhưng nổi lên một số dự án có 3 vấn đề.

Thứ nhất là chất lượng xuống cấp rất nhanh, thứ hai là tiến độ chậm, thứ ba là một số vụ án chứng minh rằng thất thoát trong các dự án đầu tư công là lớn. Các vụ án xảy ra thời gian vừa qua thấy rất là rõ.

Nguy cơ tham nhũng trong các dự án khu vực đầu tư công là khá lớn”, bà Nga nói.

Các vụ án cho thấy thất thoát trong đầu tư công rất lớn ảnh 2Kiên quyết xử lý dứt điểm các dự án đầu tư chậm tiến độ, thua lỗ

Trong hoạt động của Ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương cũng tập trung vào các dự án khu vực đầu tư công. Đây là một vấn đề khi sửa luật này cần hết sức chú ý.

Bà Lê Thị Nga tiếp tục nêu: “Một vấn đề là giữa các dự án đầu tư công và dự án đầu tư tư nhân thấy hai điểm lớn là chất lượng và tiến độ.

Các dự án do các tập đoàn lớn thực hiện thì chất lượng, tiến độ khá tốt. Nhưng chất lượng các dự án đầu tư công có vấn đề nhất là các dự án đường giao thông.

Thứ hai là tiến độ chậm. Chúng tôi cho rằng, những vấn đề nổi lên thời gian vừa qua của các dự án đầu tư công phải được xem xét trong dự luật này. Phải xem chỗ nào dẫn đến thực trạng này. Điểm đó phải chú ý”.

Vị Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp nhận định, Luật Đầu tư công hiện hành có đời sống quá ngắn.

Luật có hiệu lực từ ngày 1/1/2015. Trong khi đó, tờ trình sớm nhất của Chính phủ trình ra Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị sửa luật nhưng không được chấp nhận là vào tháng 4/2018.

Như vậy, vừa hết 3 năm chúng ta đã rục rịch sửa luật rồi. Vì vậy, phạm vi sửa đổi đề nghị cân nhắc.

“Cái gì đã đáp ứng yêu cầu thực tế, cái gì lỗi do luật. Không nhân cơ hội này để đổi tất cả lỗi cho luật.

Cái gì vướng mắc trong thực tiễn thì sửa. Nếu phạm vi rộng thì gọi tên là luật sửa đổi còn nếu phạm vi không lớn thì gọi là luật sửa đổi, bổ sung. Phạm vi không quan trọng bằng nội dung”, đại biểu Nga đánh giá.

Đại biểu Lê Thị Nga cũng bày tỏ băn khoăn về tiêu chí xác định về công trình quan trọng quốc gia: "Theo dõi nhiều khóa Quốc hội, tôi thấy có xu hướng là không muốn đưa dự án qua Quốc hội.

Dường như các trình tự thủ tục đưa ra Quốc hội chặt chẽ nên thường khó thông qua. Tôi quan sát một số dự án lúc đầu thì đưa ra Quốc hội sau đó thì chia nhỏ dự án ra".

Về tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, B, C (Điều 7-10), đại biểu Lê Thị Nga băn khoăn về căn cứ điều chỉnh tiêu chí phân loại dự án quan trọng quốc gia từ mức vốn 10.000 tỷ lên 35.000 tỷ đồng.

Cho ý kiến về vấn đề này, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nhấn mạnh quan trọng việc sửa luật này có giải quyết được ách tắc của Luật Đầu tư công hiện nay không?

Theo Chủ tịch Quốc hội trên thực tế có dự án Quốc hội giao vốn rồi thậm chí đã một năm mà Chính phủ chưa triển khai, đồng thời yêu cầu: “Đây là do vấn đề triển khai, trình tự thủ tục nên làm cho rõ. Do đó, bây giờ những bất hợp lý chỗ nào thì sửa. Đừng để sửa rồi mà vẫn bất hợp lý khi triển khai”.

Đỗ Thơm