Sai phạm dự án BT, BOT, kiến nghị xử lý trách nhiệm lãnh đạo Hà Nội

4 sai phạm nghiêm trọng 

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong quá trình thực hiện một số dự án theo hình thức hợp đồng theo hình thức Xây dựng – Chuyển giao (BT) và hợp đồng Xây dựng – Kinh doanh – Chuyển giao (BOT) trong lĩnh vực giao thông, môi trường trên địa bàn Thành phố Hà Nội.

Cụ thể, 4 nội dung sai phạm của Thành phố Hà Nội được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ bao gồm:

Thứ nhất, Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội chưa thực hiện đúng quy định về lập, phê duyệt, công bố danh mục dự án đầu tư theo hình thức BT, BOT thuộc lĩnh vực giao thông, môi trường từ năm 2008 đến năm 2012 gây ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà đầu tư, làm giảm hiệu quả đầu tư.

Thực tế đến thời điểm thanh tra, trong 15 dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT thuộc lĩnh vực giao thông, môi trường chỉ duy nhất 1 dự án được lựa chọn nhà đầu tư thông qua đấu thầu, 14 dự án còn lại đều do Thành phố Hà Nội chỉ định thầu.

Kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong quá trình thực hiện một số dự án theo hình thức hợp đồng theo hình thức BT, BOT trong lĩnh vực giao thông, môi trường trên địa bàn Thành phố Hà Nội - ảnh chụp màn hình.

Thứ hai, Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội không thực hiện đúng quy trình lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định, đánh giá năng lực một số nhà đầu tư không chính xác, thiếu chặt chẽ; Lựa chọn ký hợp đồng thực hiện dự án với nhà đầu tư không đảm bảo năng lực theo quy định.

Kết luận Thanh tra Chính phủ chỉ rõ tại thời điểm thẩm định, đánh giá lựa chọn thực hiện dự án các doanh nghiệp gồm: Công ty cổ phần Tasco nhà đầu tư dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương; Chủ đầu tư thực hiện dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An đều không đảm bảo năng lực tài chính.

Hầu hết các dự án đều chậm tiến độ so với yêu cầu một phần do nguyên nhân năng lực về huy động vốn, bố trí vốn chủ sở hữu tham gia dự án.

Nhà đầu tư không đủ năng lực dẫn đến dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ, dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An… chậm tiến độ.

Thứ ba, một số nội dung đầu tư, tổng mức đầu tư, dự toán của một số dự án BT đã được Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội và các cơ quan trực thuộc thẩm định, phê duyệt, chưa chính xác, chưa đúng chế độ quy định làm sai tăng tổng vốn đầu tư dự án, ảnh hưởng đến việc tính toán, sắp xếp phương án giao đất đối ứng để xác định tiền sử dụng đất.

Điển hình như dự tư xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở được xây dựng khi chưa có kết quả thẩm tra thiết kế cơ sở của Bộ Xây dựng và thẩm tra phê duyệt công nghệ của Sở Khoa học và Công nghệ Hà Nội, chưa có quyết định phê duyệt dự án.

Tương tự, tại dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương công tác lập, thẩm định và phê duyệt vốn đầu tư không chính xác do áp dụng định mức, đơn giá và tính toán khối lượng không đúng làm tăng giá trị hợp đồng BT lên hơn 19,5 tỷ đồng.

Đặc biệt tại dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An cũng xảy ra hiện tượng lập, thẩm định và phê duyệt vốn đầu tư không chính xác, tính toán khối lượng không đúng làm tăng số tiền hơn 12,1 tỷ đồng.

Ngoài ra công tác lập, phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công không chính xác làm tăng hơn 15,9 tỷ đồng.

Một đoạn đường thuộc dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương - ảnh H.Lực

Những sai phạm trên xảy ra tại dự án Đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên đoạn qua địa phận Hà Nội làm tăng giá trị tổng mức đầu tư lên gần 15 tỷ đồng; Dự án nút giao thông Long Biên đội vốn thêm 38,5 tỷ đồng đầu tư.

Ngoài ra, sai phạm công tác giải phóng mặt bằng làm dự án này đội thêm trên 12 tỷ đồng nữa. Tổng cộng, dự án nút giao thông Long Biên đội vốn khoảng 50,5 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra, việc phê duyệt và tính chi phí lãi vay trong tổng vốn đầu tư của dự án BT đường trục phía Nam, tỉnh Hà Tây cũ là chưa có cơ sở, dẫn đến việc xác định giá trị tổng mức đầu tư của để ký hợp đồng dự án tăng sai thêm 920 tỷ.

Thứ tư, việc giám sát thực hiện các hợp đồng BT của Thành phố Hà Nội và các cơ quan có liên quan chưa chặt chẽ. Hầu hết các dự án đều chậm tiến độ, phải gia hạn thêm thời gian thi công làm phát sinh chi phí đầu tư.

Đề nghị xử lý trách nhiệm lãnh đạo Hà Nội

Căn cứ vào khuyết điểm, vi phạm trên, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo thực hiện xử lý trách nhiệm của lãnh đạo Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong việc quyết định lựa chọn nhà đầu tư, chỉ định thầu, đôn đốc, giám sát nhà đầu tư trong quá trình thực hiện dự án.

Xử lý trách nhiệm của Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong việc chậm cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án đường Hà Nội – Hưng Yên.

Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội thực hiện xử lý trách nhiệm các sở, ban, ngành chức năng quản lý thực hiện hợp đồng BT và các tổ chức, cá nhân thuộc Ủy ban nhân dân Thành phố Hà Nội có khuyết điểm, vi phạm nêu trong kết luận thanh tra.

Chỉ đạo đơn vị quản lý hợp đồng BT xử lý trách nhiệm của nhà thầu tư vấn có khuyết điểm, vi phạm trong khảo sát, lập dự án đầu tư.

Chỉ đạo Sở Xây dựng căn cứ vào vi phạm của nhà đầu tư trong kết luận thanh tra để thực hiện xử phạt vi phạm hành chính đối với doanh nghiệp có sai phạm.

Liên quan đến xử lý kinh tế, Thanh tra Chính phủ yêu cầu Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco 5) nộp ngay vào ngân sách Nhà nước 1.428 tỷ đồng dự án đường trục phía Nam tỉnh Hà Tây cũ.

Trong đó, 902 tỷ đồng chi phí lãi vay và 510 tỷ đồng tiền chênh lệch giữa tiền giá trị sử dụng đất và công trình BT.

Dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương cần tính thêm giá trị tiền sử dụng đất để nộp vào ngân sách nhà nước hơn 11,2 tỷ đồng do áp sai suất vốn đầu tư.

Bên cạnh đó, dự án này còn 37 tỷ đồng tiền sử dụng đất tăng thêm cần rà soát xác định lại để khi thanh toán hợp đồng BT chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước.

Đối với dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên, các cá nhân liên quan sẽ bị xử lý trách nhiệm khi để thất thoát ngân sách Nhà nước 15 tỷ đồng lãi vay ngân hàng do chậm thanh toán.

Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu khi quyết toán dự án BT phải giảm trừ các khoản đội vốn.

Cụ thể, Thanh tra Chính phủ kiến nghị giảm trừ quyết toán 1,339 triệu USD (30 tỷ đồng) đối với phát sinh lãi vay sau ngày 8/11/2012 tại dự án nhà máy nước thải Yên Sở.

Bên cạnh đó, giảm trừ khi quyết toán hơn 612 nghìn USD (14 tỷ đồng) do tính toán trùng lắp các hạng mục đầu tư dự án này và giảm trừ chi phí bồi thường đất trùng lắp 64 nghìn USD (1,5 tỷ đồng).

Đối với dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, yêu cầu UBND thành phố Hà Nội chỉ đạo UBND huyện Nam Từ Liêm và nhà đầu tư là Công ty Cổ phần Tasco giảm trừ tổng mức đầu tư hơn 19,5 tỷ đồng.

Với dự án bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An, số tiền cần giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư là 12 tỷ đồng. Thanh tra Chính phủ yêu cầu loại khỏi thanh toán 6,2 tỷ đồng do sai phạm về khi phê duyệt thiết kế.

Dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên cần giảm trừ 10,5 tỷ đồng và tính toán lại gần 4 tỷ đồng do chênh lệch giá các nguyên vật liệu.

Số tiền trả lãi vay ngân hàng 15 tỷ đồng, Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu không tính vào giá trị quyết toán công trình.

Dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên được yêu cầu giảm trừ 34 tỷ đồng vốn sai quy định.