Chọn sữa bột cho con, cần phải biết từ gốc đến ngọn

Vì sao người tiêu dùng không tự tin về chất lượng sữa?

Khảo sát của phóng viên cho thấy, mặc dù phần lớn người tiêu dùng đi mua sữa bột con trẻ đều khẳng định mình đã chọn được loại sữa phù hợp, bằng chứng là con tăng trưởng, hấp thu tốt, tuy nhiên trước những câu hỏi về nguồn gốc sản phẩm đã chọn, cũng phần lớn người đi mua sữa đều mập mờ, thậm chí thừa nhận là họ không quan tâm.

Người tiêu dùng cho rằng, họ chưa bao giờ đặt những câu hỏi truy xuất đến tận cùng nguồn gốc bởi họ đang chọn sữa theo thương hiệu và tin rằng thương hiệu uy tín thường kèm theo đó thông tin rất rõ ràng về công thức cũng như nơi sản xuất, thành phần dinh dưỡng... 

Cho rằng mình chọn được loại sữa thích hợp cho con nhưng người tiêu dùng vẫn không tự tin khẳng định biết rõ nguồn gốc của sản phẩm. Ảnh TP.

Mặc khác khi sản phẩm được tung ra thị trường tức là đã được sự thẩm định, cho phép của cơ quan chức năng nên họ không cần kiểm chứng lại. Điều đó chỉ xảy ra khi sản phẩm bị phát hiện các vấn đề về chất lượng. 

Chị Thanh Bắc, chủ đại lý sữa lớn trên đường Trần Quốc Hoàn (Cầu Giấy, Hà Nội) cũng thừa nhận “Sữa có thương hiệu, dù có đắt hơn một chút thì khách hàng vẫn chọn mua. Thậm chí, có một lượng lớn khách hàng quen chỉ đặt sữa xách tay từ Anh, Úc… Hàng về lúc nào là hết lúc đó. Nhiều người đến muộn hết hàng phải chạy đôn, chạy đáo mua cho được đúng sữa xách tay, bất kể giá luôn đắt gấp rưỡi đến gấp đôi so với sữa nội”.

Tuy nhiên, trước câu hỏi “ngoài thương hiệu và mác ngoại, chị có thông tin gì về nguyên liệu sản xuất các sản phẩm ấy đến từ đâu? Trang trại như thế nào? Ở đâu? Tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng ra sao?... sau một lúc ngẩn người, chị Thanh Bắc thừa nhận là chị không biết và cũng chưa từng nghe khách hàng nào hỏi điều đó. 

Chính suy nghĩ ấy là một trong những nguyên nhân khiến người tiêu dùng cho rằng mình đã chọn được sữa phù hợp cho con nhưng hoàn toàn không tự tin khẳng định, sữa mình mua có nguồn gốc từ đâu.

Nêu ý kiến dưới bài viết “Người Việt đang chọn sữa bột cho trẻ thế nào”, bạn đọc Lê Ngọc Quỳnh băn khoăn: “Tôi thấy đa số các hãng sữa hiện nay rất mập mờ các thông tin về nguyên liệu sữa. Như sữa uống thì không biết đâu là sữa tươi nguyên chất, đâu là sữa hoàn nguyên tiệt trùng.

Còn sữa bột, sữa công thức thì thông tin chung chung, không biết công thức thế nào là chuẩn khi mỗi hãng sữa có một công thức khác nhau. Con tôi đang uống sữa bột nhưng tôi luôn nơm nớp trước những thông tin sữa kém chất lượng bởi chính tôi cũng không chắn chắn, sữa con mình đang uống được sản xuất thế nào”. 

Trong khi đó, trao đổi về quyền của người tiêu dùng về việc được biết rõ thông tin về nguồn gốc sản phẩm, bà Nguyễn Tuyết Vân - chủ nhiệm Câu lạc bộ nữ người tiêu dùng Hà Nội cũng nhận định, giữa “ma trận” sữa hiện nay, không ai dám chắc sản phẩm mình đang sử dụng được sản xuất như thế nào. Do đó, truy xuất nguồn gốc sữa là việc mà người tiêu dùng dùng cần phải làm và phải được biết. 

Mua sữa cho con, phải hiểu từ gốc đến ngọn

Trên thực tế, những câu hỏi truy suất nguồn gốc các sản phẩm sữa bột từng được đặt ra mạnh mẽ năm 2008, sau sự cố hàng chục sản phẩm của nhiều thương hiệu sữa lớn bị Cục An toàn vệ sinh thực phẩm (Bộ Y tế) thu hồi, tiêu hủy do bị nhiễm Melamine từ nguồn nguyên liệu bị nhiễm bẩn nhập từ Trung Quốc. 

Khi vụ bê bối này nổ ra, rất nhiều hãng sữa lớn trên thế giới cũng liên đới bị ảnh hưởng nặng nề vì đã nhập nguyên liệu nhiễm bẩn nhập từ Trung Quốc.

Khi đó hàng triệu khách hàng thân thiết của các nhãn sữa này mới “ngã ngửa” bởi lâu nay họ đặt niềm tin hoàn toàn vào nhà sản xuất mà không hề biết đường đi của nguyên liệu làm ra sản phẩm có từ đâu. 

Cũng tại thị trường Việt Nam lúc đó, nhiều người cho con uống sữa ngoại có liên quan đến Melamine đã lo lắng, vội vàng đổi sang thương hiệu khác mặc dù vẫn không chắn chắn sản phẩm mới được sản xuất như thế nào, nguyên liệu từ đâu.​

PGS-TS Nguyễn Đăng Vang – nguyên Cục trưởng Cục Chăn nuôi Việt Nam: "K​hi người tiêu dùng có yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết sản phẩm sữa, doanh nghiệp phải có trách nhiệm công bố trung thực". ​

“Cơn bão” Melamine qua đi, việc minh bạch thông tin nguồn gốc sản phẩm vẫn chưa được các nhà sản xuất chú trọng. Những nhãn sữa liên quan đến Melamine sau khi công bố thu hồi, tiêu hủy, không nhập nguyên liệu từ công ty Trung Quốc dính “scandal” đã ra sản phẩm mới và tiếp tục kinh doanh. Vẫn không nhiều người tiêu dùng đặt vấn đề nguồn gốc của những sản phẩm mới này. 

Trở lại thực trạng phần lớn người Việt khi mua sữa bột mù mờ thông tin và không dám khẳng định mình biết rõ sản phẩm hiện nay, Bác sĩ Lê Quang Hào (Viện Dinh dưỡng Quốc gia) cho rằng, nguyên nhân do người tiêu dùng có quá ít thông tin, hoặc những thông tin mà họ tiếp cận được lại na ná giống nhau, được đưa ra từ một phía là sản xuất.

“Nguồn gốc sản phẩm sữa không chỉ là tên gọi, hãng sữa, xuất xứ hay công nghệ sản xuất mà cụ thể hơn là những thông tin chi tiết về sản phẩm sữa ví dụ như nguồn gốc sữa, công thức pha trộn, công nghệ chế biến…”, BS Hào cho biết.

Nhận định về thực trạng này, PGS-TS Nguyễn Đăng Vang – nguyên Cục trưởng Cục Chăn nuôi Việt Nam, Chủ tịch Hội Chăn nuôi Việt Nam cũng cho rằng, tại thị trường sữa bột trong nước, phần lớn nguyên liệu sản xuất chủ yếu từ nhập khẩu, sữa sản xuất trong nước không đủ và chủ yếu dùng để sản xuất sữa chua, sữa tươi.

Do nguồn nguyên liệu sản xuất sữa bột chủ yếu nhập khẩu về sau đó được pha trộn nên có 5 yếu tố ảnh hưởng chất lượng sữa: Thứ nhất, công nghệ chăn nuôi bò tại vùng nguyên liệu sữa trong đó kỹ thuật chăn nuôi, vệ sinh chuồng trại, chăm sóc sức khỏe cho bò… Thứ hai, chất lượng nguồn thức ăn, thức ăn đúng tiêu chuẩn sữa sẽ tốt hơn. Nếu thức ăn có tồn dư chất không tốt chắc chắn ảnh hưởng đến nguồn sữa.

Thứ ba nước uống, bò sữa uống nguồn nước sạch, đảm bảo sẽ cho chất lượng sữa tốt hơn. Thứ tư là giống bò và cuối cùng là công thức pha trộn của doanh nghiệp sữa.

Do có nhiều yếu tố tác động chất lượng sữa, vì vậy theo PGS.TS Nguyễn Đăng Vang để đảm bảo chất lượng nguồn sữa bột mình lựa chọn, người tiêu dùng phải được biết tất cả các thông tin trên.

Ví dụ với sản phẩm sữa bột, người tiêu dùng phải được biết nguồn gốc sữa đó từ đâu, xuất xứ nước nào, nuôi theo công nghệ nào, công nghệ pha trộn sữa ra sao... Chưa nói đến thông tin đó nhà sản xuất đưa ra chính xác bao nhiêu nhưng người tiêu dùng có quyền được biết và nên biết trước khi lựa chọn sữa. 

Đứng góc độ doanh nghiệp sữa, theo ông Vang khi người tiêu dùng có yêu cầu cung cấp thông tin chi tiết sản phẩm sữa, doanh nghiệp phải có trách nhiệm công bố trung thực.