Chống rét ở chốn… “không ai muốn vào”

Giữ lửa bếp than những ngày giá rét

Đường từ nội thành Hà Nội về trại tạm giam số 2, cỡ gần 20km, buổi sáng 4-1, bắt gặp khá nhiều cảnh chống rét của người dân. Mấy bác “xe ôm” đốt vài thanh củi ở ngay đầu phố Định Công, chia nhau từng đầu mẩu thuốc lá. Trước đó, đoạn ngang qua gầm cầu dành cho người đi bộ ở cổng bệnh viện Bạch Mai, bỗng cảm thấy ấm áp vì chị chủ quán nước mắc mảnh áo mưa chắn gió, bắc cái bếp than hoa be bé phục vụ khách xơi chè chén, kẹo lạc. Tiếng xuýt xoa vọng ra từ quán nước: “Hôm nay đỉnh lạnh đấy, dưới 10 độ C, trẻ con được nghỉ học hết”… Những hạt mưa phùn, dù không đủ ướt nhưng nhiều người đi đường vẫn choàng thêm cái áo mưa để chống lạnh.

“Anh em tỏa hết xuống các phân trại để kiểm tra công tác chống rét ở các phòng, buồng rồi”, Đại tá Nguyễn Công Dụng - Giám thị trại tạm giam số 2 thông tin ngắn gọn, rồi đưa tôi đi thực tế xuống một số phân trại giam giữ can phạm, phạm nhân, và khu bếp. 10h45 đã thấy nhiều tiếng lao xao đằng sau những chấn song sắt, khác hẳn dịp tháng 4 vừa rồi về trại 2, cũng giờ này, vẫn bắt gặp các phạm nhân nhổ cỏ, xây tường. Như đoán được thắc mắc của khách, Đại tá Dụng giải thích: “Bình thường giờ này vẫn đang là giờ lao động của phạm nhân. Nhưng vì rét quá nên Ban Giám thị quyết định “đẩy” sớm giờ nghỉ, bố trí để can phạm, phạm nhân ăn cơm sớm rồi vào buồng”.

Lý tưởng nhất ở trại tạm giam số 2 những ngày giá rét này, có lẽ chính là khu vực bếp nấu ăn. Vừa vào cổng khu bếp, tôi bắt gặp mấy phạm nhân đang hăm hở, thoăn thoắt bưng những âu cơm, canh lớn đi lại. Một số khác cặm cụi múc nước ở cái bể lớn giữa sân. Đa phần đều mặc sơ mi dài tay. Sự lạ này được Đại úy Trần Tiến Dũng - cán bộ quản giáo đội bếp bật mí: “Làm ở khu bếp mà mặc nhiều áo thì không thể hiệu quả được; thứ nhất do vướng, thứ hai do… nóng”. Ra là vậy, những phạm nhân có quá trình cải tạo tốt được “biên chế” vào tổ nấu ăn, chuyên phụ giúp cán bộ quản giáo rửa rau, thổi cơm, và nhất là duy trì sao cho 4, 5 cái bếp than cỡ lớn không được tắt lửa. Từ đầu trận rét dài gần 1 tuần qua, tổ bếp khá vất vả, phải lo nước uống ấm nóng cho can phạm, phạm nhân; chuẩn bị những suất cơm, canh nóng, chín đến đâu, chuyển ngay đến đó, vào từng buồng, phòng. Vì trời rét, nên thời gian hoàn thành các phần việc này đều phải đẩy sớm lên, cũng như tăng độ nóng cho các suất ăn, uống. “Gần 1 tuần qua, đơn vị chưa ghi nhận trường hợp can phạm, phạm nhân nào ốm, đau do trời rét. Công tác đảm bảo an ninh được duy trì tuyệt đối an toàn. Giữ được như thế, dù bản thân có rét cũng vẫn cảm thấy vững lòng”, Đại tá Nguyễn Công Dụng tâm sự.

Đến Trại tạm giam số 1, tinh thần và biện pháp… chống rét của Ban Giám thị dành cho các can phạm, phạm nhân cũng đầy tình người, hết sức hiệu quả. Những miếng ni-lon, vải bạt lớn được căng lên, che chắn các đoạn hành lang, các dãy đầu hồi, nơi có thể hút gió đẩy vào các phòng, buồng giam giữ. Hỏi chuyện phạm nhân tên Nam vừa đi lao động về, rằng sợ rét hay sợ nóng; anh chàng mau miệng: “Thưa cán bộ, sợ rét hơn ạ”. Là bởi, mùa hè nóng, nhưng Trại 1 còn có thể bố trí những cây quạt công nghiệp cho thốc gió vào từng buồng, phòng. Nhưng mùa rét, nhất là khi nhiệt độ dưới ngưỡng 10 độ C như những ngày này, Ban Giám thị không thể áp dụng cách chống rét cho phạm nhân như cái cách mà những người ở bên ngoài kia làm, đốt lửa. Bởi, lửa bị cấm trong các khu phân trại. Căng ni-lon, bạt là một biện pháp. Biện pháp hiệu quả khác là gia cố, che chắn kín các ô cửa sổ, hành lang; song vẫn phải đảm bảo nguyên tắc cao nhất: chống rét nhưng cán bộ quản giáo vẫn nắm được diễn biến trong các buồng, phòng giam.

Trại 1 vừa nhận được 800 chiếc áo trấn thủ, và phát ngay 750 chiếc cho can phạm, phạm nhân. Giám thị Bùi Ngọc Bình thông tin, một lượng lớn chăn bông của trại cũng đã được phát trong mấy ngày qua, cùng với chiếu, gối. Ban Giám thị trại tạo điều kiện để gia đình các can phạm, phạm nhân mua chăn, áo bông gửi vào. Tất nhiên, công tác kiểm soát đồ gửi được tiến hành hết sức chặt chẽ, và khuyến khích các gia đình mua đồ ngay trong trại. Một tình tiết mà có lẽ nhiều can phạm, phạm nhân không biết, đó là việc phát áo trấn thủ, chăn bông được ưu tiên hàng đầu cho những trường hợp không có thân nhân thăm nuôi. Trung tá Nguyễn Xuân Nam - Phó Giám thị trại tạm giam số 2 kể, hôm phát chăn cho phạm nhân tên Hùng, quê Ninh Bình; Hùng rất bất ngờ khi được giám thị gọi đến để nhận chăn bông và đôi giày ba ta. Cậu ta còn tưởng giám thị… nhầm. Cho đến khi biết là “quà” của Ban Giám thị cho để chống rét, Hùng cứ khóc mãi. Có thể lắm chứ, chiếc chăn bông và đôi giày ba ta ấy sẽ giúp Hùng sớm hướng thiện, sớm có cuộc hành trình mới làm lại cuộc đời.

Trại 1 những ngày giá rét này có một vài can phạm đổ bệnh vì lạnh, như viêm xoang, ho, phế quản. Giám thị Bùi Ngọc Bình trầm ngâm, “đó là những trường hợp cơ địa yếu, lại thêm giá lạnh. Tuy nhiên đến thời điểm này, chưa ca nào bị biến chứng phức tạp”. Các trại tạm giam CATP đã chuẩn bị sẵn sàng cơ số thuốc; đội ngũ y, bác sỹ bệnh xá ứng trực 24/24h để xử lý những trường hợp đổ bệnh do giá rét. “Bọn mình đã quen rồi những đợt chống rét, chống lại sự khắc nghiệt cho can phạm, phạm nhân. Đó cũng là một trong những biện pháp giúp mỗi phạm nhân tự hiểu, tự thấm thía, cố gắng cải tạo tốt để sớm trở về cộng đồng”, Giám thị Bùi Ngọc Bình nói.