 |
| Tổng thống Mỹ Obama và bà Aung San Suu Kyi |
“Hoa Kỳ đang nỗ lực thiết lập một chính quyền, hay nói khác là một nền dân chủ thân Mỹ tại Myanmar để ngăn chặn bành trướng ảnh hưởng của Trung Quốc giống như những gì Bắc Kinh đang cố gắng đạt được ở khu vực châu Mỹ Latin sau khi gần đây TQ đã tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh với sự tham gia của lãnh đạo các quốc gia Caribbean và châu Mỹ Latin (CELAC) ở thủ đô Bắc Kinh” – Đa Chiều – một tờ báo của cộng đồng người Hoa tại Mỹ nhận định.
Vào tháng 10 tới đây sẽ diễn ra các cuộc bầu cử tổng thống và nghị viện tại Myanmar, một trong những bước đi quan trọng tiến tới lộ trình dân chủ hóa thể chế chính trị tại đất nước đặc biệt này.
Giới chuyên gia cho rằng, vào thời điểm hiện nay, Myanmar đang phải đối mặt với nhiều vấn đề kể cả ở bên trong lẫn bên ngoài vì thực tế các nước lớn vẫn đang bằng cách này hay cách khác muốn xác lập ảnh hưởng của mình lên thể chế điều hành ở nước này.
Trong tuần qua, chính quyền Mỹ đã đưa đến Myanmar một phái đoàn nhân quyền đặc biệt để tiến hành các cuộc thảo luận về chủ đề nhạy cảm này vói giới lãnh đạo Myanmar.
Theo nhận định của Đa Chiều, mặc dù là phái đoàn làm việc mang tính chất dân sự là chủ yếu nhưng đoàn công tác đến Myanmar lần này cũng có cả các quan chức cao cấp của Bộ tư lệnh Thái Bình Dương quân đội Mỹ.
Các quan chức quân sự của Hoa Kỳ này cũng đã thực hiện một chuyến thăm đến khu vực Myitkyina – thủ phủ của vùng đất Kachin để tìm hiểu cặn kẽ nguyên nhân và thực trạng của các cuộc xung đột vũ trang đang diễn ra ở khu vực này với sự bảo trợ của phái đoàn thanh tra nhân quyền.
Hôm 12/1/2015 vừa qua lực lượng vũ trang của chính quyền Myanmar đã tham gia vào một cuộc giao chiến với các tay súng du kích người dân tộc thiểu số ở Kachin ở phía Tây sông Salween khiến số lượng thương vong ở mỗi bên lên đến hàng chục người.
Theo thông tin của Đại sứ Hoa Kỳ tại Myanmar - Derek Mitchell, các cuộc đàm phán về nhân quyền giữa chính quyền Mỹ và Myanmar đã được tiến hành trong các ngày từ 11 đến 15/1/2015 tại thủ phủ Naypyidaw.
Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách vấn đề dân chủ, nhân quyền Tom Malinowski là người được cho là quan chức dẫn đầu, phụ trách phái đoàn của Mỹ trong các cuộc đàm phán với giới chức Myanmar.
Đặc biệt hơn cả là trong số các quan chức Mỹ có cả Tướng Anthony Crutchfield – Phó tư lệnh Bộ tư lệnh Thái Bình Dương, quân lực Hoa Kỳ và Thứ trưởng quốc phòng phụ trách khu vực Đông Á - David F Helvey cũng đã cùng tham gia đàm phán.
Kế hoạch xây thể chế thân Mỹ ở Myanamar của Tổng thống Obama
Theo một số phân tích, truyền thông Mỹ tỏ ra khá im lặng về chuyến thăm Myanmar của các tướng lĩnh, quan chức phụ trách quốc phòng của nước này đến Myanmar.
Hãng tin lớn nhất của Mỹ là AP chỉ đưa một chút thông tin vỏn vẹn trong vài dòng nói rằng “Tướng Anthony Crutchfield- Phó tư lệnh Bộ tư lệnh Thái Bình Dương sẽ tham gia đối thoại, gặp gỡ các đại diện cao cáp của quân đội Myanmar để thảo luận về vấn đề cải cách quốc phòng”.
Trước khi tiến hành các cuộc đối thoại về nhân quyền, tướng Anthony Crutchfield và các sỹ quan cấp cao của quân đội Myanmar đã thực hiện chuyến thăm quan trọng đến Myitkyina như đã đề cập ở trên.
Ông Anthony Crutchfield cũng đã tiến hành gặp gỡ các thành viên quan trọng nhất của Hội đồng tham mưu quân đội Myanmar, tư lệnh quân khu Myitkyina cùng nhiều sỹ quan chủ huy cấp lữ đoàn của nước này.
Trong các cuộc tiếp xúc này, các tướng lĩnh của Myanmar đã thông báo vắn tắt với quan chức Mỹ về tình hình xung đột giữa quân chính phủ và lực lượng quân du kích người Kachin cũng như báo cáo về việc các binh sỹ Myanmar sau khi được quân Mỹ huấn luyện đã quay trở lại chiến trường tiếp tục chiến đấu.
Đa Chiều cho hay, một nguồn tin giấu tên cho biết mục đích của chuyến thăm đến khu vực miền Bắc Myanmar của giới chức Mỹ là nắm, kiểm soát được tình hình khu vực, thông qua đó cho thấy ý định của Mỹ là kiểm soát, tạo ảnh hưởng được ba thế lực hiện nay ở Myanmar gồm: quân đọi, Liên đoàn vì dân chủ của bà Aung San Suu Kyi's (NLD) và cả lực lượng phiến quân du kích ở Kachin.
Nhiều chuyên gia dự báo rằng, các cuộc bầu cử sẽ diển ra vào tháng 10 tới ở Myanmar sẽ là bước ngoặt lớn đối với chính quyền và xã hội nước này.
Nhiều khả năng lực lượng quân đội Myanmar cũng có thể bị thuyết phục để ủng hộ thay đổi hiến pháp, cho phép bà Aung San Suu Kyi tham gia tranh cử tổng thống để hoàn thành phần cuối cùng của việc hình thành nên một chính quyền dân chủ thân Mỹ ở Myanmar.
Bình luận giấu tên cho biết: Mỹ rất quan tâm đến kế hoạch hỗ trợ Myanmar để xây dựng nước này thành một mô hình dân chủ có thể để “các quốc gia láng giềng” tham khảo.
Trong khi đó, tờ Đa Chiều nói thẳng rằng “các quốc gia láng giềng” ở đây không ai khác đó là ám chỉ Trung Quốc.
Giới chuyên gia cho rằng một khi quân đội Myanmar sẵn sàng ủng hộ sửa đổi hiến pháp thì chính quyền Mỹ có thể sử dụng sức ép của mình ép quân chính phủ và lực lượng du kích dừng xung đột.
Hiện nay, các đường ống dẫn dầu chuyển năng lượng từ Myanmar lên đất Trung Quốc là một trong 4 nguồn dầu mỏ nhập khẩu lớn nhất đối với Bắc Kinh. Các tuyến đường này chỉ nhỏ hơn về quy mô so với các dự án Trung Quốc- châu Á, Trung Quốc – Nga và hệ thống mạng lưới khai thác dầu dưới biển.
Hệ thống đường ống dẫn dầu mỏ từ Myanmar cho phép chuyển dầu từ Nam Á lên lục địa Trung Quốc mà không cần đi quan khu vực Eo Biển Malacca.
Một khi Mỹ thành công trong việc thiếp lập chính quyền mới thân Washington tại Myanmar thì TQ sẽ đứng trước nguy cơ đổ bể các dự án chiến lược, đặt Bắc Kinh vào tư thế bị tổn thương lợi ích nghiêm trọng.
Myanmar đối với Trung Quốc là một khu vực chiếm vị trí chiến lược cực kỳ quan trọng, đặc biệt là trong kế hoạch xây dựng “Con đường tơ lụa trên biển thế kỷ 21” của ông Tập Cận Bình đề ra.
Tờ Đa Chiều nhận định, Hoa Kỳ chắc chắn là đang cố gắng lôi kéo Myanmar bước chân ra khỏi quỹ đạo ảnh hưởng của Trung Quốc và thậm chí là ASEAN.
