Theo danh sách đề nghị phong tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc năm 2012 kèm theo Tờ trình số 1374/BTĐKT-VI ngày 29/8 của Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương (Bộ Nội vụ), có 18 cá nhân thuộc khối bộ, ngành và 42 cá nhân thuộc khối địa phương. Đây được coi là những người ưu tú, có nhiều thành tích đặc biệt xuất sắc trong công tác chuyên môn, là gương sáng về nhân cách, tài năng, tiêu biểu cho phong trào thi đua yêu nước của cả nước.

Vắng nhiều đối tượng ở cơ sở

Trong số này, ông Nguyễn Viết Chức, giáo viên Tổng phụ trách Đội của Trường Tiểu học Tân Hợi (huyện Hớn Quản - Bình Phước), được coi là người giữ chức vụ “bé nhất”. 59 người còn lại đều giữ các chức vụ lãnh đạo tại các cơ quan, đơn vị, ngành.

18 cá nhân thuộc khối bộ, ngành đa phần đều đang giữ các vị trí lãnh đạo tại đơn vị mình công tác (cả Trung ương lẫn địa phương) như ông Lê Xuân Bá (Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương), ông Đào Xuân Thế (Cục trưởng Cục Thống kê tỉnh Hải Dương), ông Lê Tiến Hào (Phó Tổng Thanh tra Chính phủ), ông Ngô Văn Khánh (Phó Tổng Thanh tra Chính phủ), ông Nguyễn Thanh Long (Thứ trưởng Bộ Y tế), bà Nguyễn Thu Hà (Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương), ông Nguyễn Kiến Tường (Giám đốc Ngân hàng TMCP Ngoại thương - Chi nhánh Nam Sài Gòn), ông Nguyễn Công Tự (Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Đắk Nông), ông Lê Kim Toàn (Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Bình Định)…

Trong ảnh: Chủ tịch LĐLĐ TPHCM Nguyễn Huy Cận trao giải thưởng 28/7 cho những tấm gương lao động tiêu biểu tại TPHCM. Ảnh: HỒNG THÚY

Bất ngờ nhất là trong danh sách đề cử vắng bóng rất nhiều đối tượng đang trực tiếp lao động sản xuất, tạo ra các sản phẩm tiêu dùng hằng ngày (nông dân, công nhân) hoặc tham gia bảo vệ, giữ gìn an ninh trật tự, biên giới của Tổ quốc… Trao đổi với phóng viên, bà Trần Thị Hà, Thứ trưởng Bộ Nội vụ kiêm Trưởng Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, nói: “Cái này đều do các bộ, ngành, địa phương đề nghị”.

Ông Kiều Sơn, Vụ trưởng Vụ Nghiên cứu tổng hợp Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, cho biết chỉ những người đạt tiêu chuẩn theo quy định hiện hành mới được đưa vào danh sách đề nghị. “60 người này đều đáp ứng đầy đủ các yêu cầu. Chúng tôi không thể tự nhiên điền tên người công nhân, nông dân nào đó vào danh sách được” - ông Sơn nói.

“Lỗi” do… quy định?

Theo ông Kiều Sơn, 60 cá nhân được lựa chọn đã phải vượt qua rất nhiều khâu, cấp xét duyệt. Người được đề nghị trao tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quốc phải có 2 lần liên tục đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua cấp bộ, ngành, tỉnh, đoàn thể Trung ương hoặc có thành tích đột xuất được tặng bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; có sáng kiến, giải pháp kỹ thuật trong công tác, lao động sản xuất được ghi nhận theo quy định của Tổng LĐLĐ Việt Nam…

Từ danh sách đề cử, cấp cơ sở sẽ bỏ phiếu kín để chọn ra những cá nhân đạt tiêu chuẩn nhất. Người được chọn phải đạt số phiếu từ 90% trở lên. Sau đó, bản danh sách này sẽ được gửi tới bộ trưởng, chủ tịch UBND tỉnh hoặc cấp tương đương ký duyệt trước khi gửi tới Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương đề nghị xét duyệt. Từ hồ sơ đề nghị của các bộ, ngành, địa phương gửi về, Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương sẽ lựa chọn những người đáp ứng đủ các tiêu chí để đề nghị Hội đồng Thi đua - Khen thưởng Trung ương xem xét và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Ông Kiều Sơn thừa nhận thực trạng vắng bóng nhiều đối tượng trực tiếp lao động, sản xuất ở cơ sở và cho rằng điều này xuất phát một phần từ những quy định hiện hành trong Luật Thi đua - Khen thưởng năm 2003 đã không còn phù hợp.

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên, một vị nguyên là lãnh đạo Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương cho rằng danh sách đề cử các năm gần đây đã vắng dần những cá nhân trực tiếp tham gia lao động sản xuất là điều đáng phải suy ngẫm. Đến năm nay thì gần như những người nông dân, công nhân lao động sản xuất giỏi, làm giàu cho gia đình và tạo công ăn việc làm cho hàng trăm lao động ở nhiều nơi trên cả nước vắng bóng hẳn. “Tôi đã nhiều lần góp ý trực tiếp với lãnh đạo Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương nhưng chuyển biến tới đâu thì chưa biết.

Tôi không cho rằng lỗi chính thuộc về các quy định, Luật Thi đua - Khen thưởng mà chủ yếu xuất phát từ quy trình xét duyệt, việc giám sát của Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương chưa sít sao, kịp thời. Qua mỗi cấp xét duyệt lại bị rơi rụng đi những cá nhân lao động sản xuất mà lẽ ra họ có đủ tiêu chuẩn để được đề nghị Thủ tướng trao tặng danh hiệu” - vị này nói.

Trong đề xuất sửa một số điều của Luật Thi đua - Khen thưởng, Bộ Nội vụ cho rằng cần tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cấp cơ sở khen thưởng những người trực tiếp tham gia lao động sản xuất, thay đổi nhận thức về việc chỉ khen lãnh đạo mà bỏ rơi chuyên viên, nhân viên cấp dưới.