Trong 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, đồi Tức Dụp (thuộc xã An Túc, Tri Tôn, An Giang) đã trở thành một chứng nhân lịch sử.
Nơi đây đã che chở, chứng kiến những chiến công lẫy lừng của quân và dân tỉnh An Giang khi phải đương đầu với những vũ khí hiện đại và những đội quân tinh nhuệ nhất của đối phương.
Chính sự kỳ vĩ của thiên nhiên đã tạo cho đồi Tức Dụp là một hệ thống hang đá ngoằn ngoèo, chồng khít lên nhau khiến cho những bom đạn, vũ khí hiện đại cũng không làm nhụt được ý chí sắt đá kiên định của người cách mạng đang sống và chiến đấu trong lòng ngọn đồi Tức Dụp.
 |
| Một góc đồi Tức Dụp hiện nay . Ảnh: Khánh Văn |
Lịch sử An Giang ghi lại những năm kháng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân ta thì đồi Tức Dụp trở thành căn cứ quân sự và làm nơi trú ẩn cho hàng trăm chiến sĩ hoạt động trong suốt thời gian dài.
Đến đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, đồi Tức Dụp tiếp tục được chọn làm nơi hội họp, liên lạc, là kho vũ khí, đạn dược, lương thực, trạm quân y của quân ta và nơi đây đã trở thành căn cứ địa cách mạng.
Vào giữa tháng 6-1968, nhằm ngăn chặn sự càn quét khắp nơi của quân địch, lực lượng đặc công của ta đã đánh vào địa bàn huyện Tri Tôn, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, mở rộng vùng giải phóng.
Chính vì thế mà đối phương đã cay cú.
Đặc biệt, khi khi biết đồi Tức Dụp là một trong những bàn đạp tiến quân cho các trận đánh của quân ta nên vào đêm 16, rạng sáng 17-11-1968, địch bắt đầu mở trận càn quét lớn mở đầu cho trận đánh 128 ngày đêm đầy ác liệt.
Trong suốt thời gian 128 ngày đêm lửa đạn ấy, quân đội Mỹ và quân đội Việt Nam Cộng hòa đã không kích, oanh tạc, với hàng trăm vụ ném bom trút xuống đồi Tức Dụp và các vùng lân cận.
Từng tốp máy bay B52 ra sức rải bom chùm xuống ngọn đồi gây nên những trận bão lửa khủng khiếp.
Đêm thì máy bay địch rải bom, ban ngày thì chúng sử dụng đạn pháo tầm xa, súng phun lửa và các loại bom bi, mìn cóc, mìn râu, bom xăng, bom dầu và các loại vũ khí hiện đại thả xuống ngọn đồi.
|
|
Đặc biệt nguy hiểm, chúng còn thả các thùng phuy đựng chất độc hóa học, sau đó dùng súng máy trên trực thăng bắn thẳng vào các thùng phuy để chất độc hóa học bay theo gió lọt vào các ngách hang nhằm tiêu hao lực lượng của quân và dân ta.
Tuy nhiên, với một ý chí quật cường, dù lực lượng của ta lúc đó ở đồi Tức Dụp chỉ có 37 chiến sĩ cùng 100 người dân, bao gồm cả người già, phụ nữ và trẻ em với trang bị chỉ có súng trường, tiểu liên, trung liên và vài khẩu B40...
Nhưng, quân và dân ta đã chiến đấu rất anh dũng với địch trên từng hốc đá, mỏm đá để bảo vệ đồi Tức Dụp trong suốt một thời gian dài.
Kết quả, chúng ta đã loại khỏi vòng chiến 4.700 tên địch, bắn cháy 11 xe tăng, 2 máy bay phản lực, 4 trực thăng, 9 khẩu pháo 105 ly, 1 máy bay cần cẩu và thu được 1.700 súng và nhiều quân trang quân dụng khác nữa...
Cuộc chiến ấy, để khích lệ tinh thần quân tướng sĩ, Mỹ ra cái giá 2 triệu đô la tiền thưởng cho bọn sĩ quan chỉ huy nếu như chiếm Tức Dụp và cái tên “ngọn đồi 2 triệu đô la” được bắt đầu từ đó.
Sau chiến thắng, lực lượng cách mạng của ta đã giành quyền kiểm soát trên vùng rộng lớn, hầu khắp địa bàn huyện Tri Tôn và Tịnh Biên, địch co cụm lại trong đồn bót, từ đó trở đi ta đẩy mạnh xây dựng, củng cố lực lượng, người dân toàn vùng Bảy Núi (An Giang) được tự do làm ăn, sinh sống...
Từ trận đánh 128 ngày đêm ác liệt, Tức Dụp có thêm tên gọi mới là “Đồi 2 triệu đô-la” và giờ đây đã trở thành một điểm du lịch thu hút nhiều du khách tới tham quan, trải nghiệm.
 |
| Đồi Tức Dụp nhìn từ phía ngoài. Ảnh: Khánh Văn |
Bởi, không chỉ đồi Tức Dụp gắn liền với những dấu mốc lịch sử mà nơi đây có một cảnh đẹp đến lạ thường, nhất là hệ thống hang được luồn lách trong lòng đồi.
Những ngày đầu xuân Kỷ Hợi, từng đoàn người kéo về đồi Tức Dụp tham quan như một sự tri ân quá khứ.
Những người đến với Tức Dụp đa phần là thanh thiếu niên ưa khám phá và cũng có rất nhiều người lớn tuổi đứng trầm ngâm trong những lòng hang, những mô hình bộ đội đang cầm súng ở các ngách hang hay đang ngồi trong buổi họp…
Điều đáng mừng là vào ngày 10/1/2019 vừa qua, tập đoàn Sao Mai đã cùng với lãnh đạo Uỷ ban Nhân dân tỉnh An Giang tổ chức khởi công tôn tạo các hạng mục trọng điểm Khu di tích lịch sử cách mạng đồi Tức Dụp - tri ân các anh hùng liệt sĩ và lão thành cách mạng.
Hy vọng chỉ một thời gian không xa nữa, đồi Tức Dụp sẽ ngày càng được đẹp và sẽ được du khách biết đến nhiều hơn bởi sự đầu tư và trân trọng của người dân nơi đây.
Một số hình ảnh bên trong đồi Tức Dụp
 |
| Những con đường hun hút được nối dài trong lòng đồi Tức Dụp. Ảnh: Khánh Văn |
 |
| Nhiều bạn trẻ rất thích thú khám phá. Ảnh: Khánh Văn |
