Xung quanh ý kiến chất vấn của đại biểu tại Thành phố Hồ Chí Minh về việc trung tâm y tế huyện trực thuộc sở sẽ rất bất tiện, chiều 10/11, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã có một số phát biểu giải trình liên quan đến vấn đề này và các vấn đề liên quan.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu, như Chủ tịch Quốc hội đã nói, Trung ương, Đảng đã có Nghị quyết số 19 về sắp xếp các đơn vị sự nghiệp, liền đó là Nghị quyết số 20 về hệ thống y tế và Nghị quyết số 21 về công tác dân số, trong đó đều khẳng định là mỗi huyện sẽ có một trung tâm y tế thực hiện cả chức năng dự phòng, điều trị, dân số, trừ những nơi có bệnh viện đã đạt tiêu chuẩn bệnh viện cấp 2 và phải chịu sự điều hành, chỉ đạo về chuyên môn thống nhất của ngành y tế từ Trung ương đến địa phương và sự quản lý, lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương. Đương nhiên, quan điểm của Chính phủ, của Thủ tướng Chính phủ là luôn luôn nghiêm túc thực hiện theo Nghị quyết của Trung ương.
Tuy nhiên, tháng 3/2019 thì Bộ trưởng Bộ Y tế lúc đó có văn bản yêu cầu các địa phương là để nguyên trung tâm y tế huyện trực thuộc Sở và việc này thì không đúng với tinh thần chỉ đạo của Chính phủ.
Chúng tôi đã nhắc nhiều lần và ngay cuối năm 2019, khi tôi được phân công làm Bí thư Ban Cán sự Đảng Bộ Y tế, chúng tôi đã bàn trong Ban Cán sự và sau đó ngày 14/1 Bộ Y tế đã có văn bản gửi tất cả Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố khẳng định việc sắp xếp các trung tâm y tế huyện là thuộc hoàn toàn thẩm quyền của chính quyền địa phương và thay thế tất cả các văn bản của Bộ Y tế, trái với tinh thần này. Đề nghị Thành phố Hồ Chí Minh căn cứ vào văn bản đó để thực hiện.
 Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan. Ảnh: Văn Điệp/TTXVN |
Tiếp đó, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã tập trung nói về chống dịch theo yêu cầu của Chủ tịch Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ.
"Đồng chí Bộ trưởng đã trả lời chất vấn sáng nay và 2 ngày qua theo dõi về thảo luận kinh tế - xã hội trên hội trường, chúng ta đã nói rất nhiều, rất đầy đủ. Trong vòng mấy phút thì rất khó nói lại rất nhiều, nói về chống dịch không chỉ riêng tôi mà tất cả những người không chỉ ở Thành phố Hồ Chí Minh, không chỉ trong ngành y tế, ở rất nhiều địa phương, chắc là có rất nhiều điều để nói. Nhưng chúng ta ví đây là một cuộc chiến, ngày hôm nay chúng ta kiểm soát được tình hình theo Nghị quyết 128 và mọi việc dường như được khởi sắc, chỉ số phục hồi COVID theo nghiên cứu của Nikie trước đây 1 tháng, chúng ta đứng chót bảng, bây giờ đã đứng lên giữa bảng, rất nhanh. Nhưng tôi xin nói rằng cuộc chiến này vẫn đang tiếp diễn.
Từ mấy ngày nay số ca nhiễm vẫn tăng, ngay các đại biểu ngồi đây có nhiều đồng chí lãnh đạo tỉnh, dù họp Quốc hội ở đây chắc vẫn phải thường xuyên chỉ đạo về nhà. Tất cả những ý kiến góp ý của các đại biểu sáng nay về các bất cập, hạn chế, tôi là người trực tiếp theo dõi từ đầu đã nằm trong vùng dịch, tôi thấy rằng tất cả những ý kiến đó rất đúng, có những thứ thì mới xuất hiện trong lúc chúng ta chống dịch, khi hệ thống y tế bị quá tải nhưng cũng có những lúc cũng do những tồn tại không chỉ trong ngành y tế, trong cả quản lý điều hành xã hội nói chung của chúng ta bộc lộ.
Tất cả ý kiến đó chúng ta sẽ phải nghiêm túc tiếp thu để chúng ta từng bước, rất chắc chắn nhưng rất khẩn trương để khắc phục. Bởi vì chúng ta không thể để một đợt dịch gây đau thương, tổn thất lớn như vừa rồi xảy ra nữa.
Tôi cũng phải một lần nữa nói rằng, không chỉ lực lượng y tế, không chỉ công an, không chỉ quân đội mà toàn bộ lực lượng cán bộ, chính quyền cơ sở, Đảng, chính quyền, Mặt trận ở Thành phố Hồ Chí Minh, các tỉnh dịch bị nhiễm nặng vô cùng vất vả và thực sự đều bị quá tải. Có những phường ở Bình Dương tôi đến có 18.500 người nhiễm.
Tôi vẫn nói một tỉnh ngoài này có cả đoàn đại biểu Quốc hội, có cả tỉnh ủy, nếu 1.000 người nhiễm thôi là chúng ta thấy thế nào rồi, có những phường 18.000 người nhiễm. Cả đồng bằng sông Cửu Long có khi nhiễm ít như thế nhưng căng hơn sợi dây đàn, bởi vì không có vaccine, hệ thống y tế rất yếu, người từ Thành phố Hồ Chí Minh về, hôm nay tôi nói trước Quốc hội, chúng ta không phải là một xã hội lý tưởng, quản lý như là máy tính, hàng đêm ở đấy chúng tôi phải giải quyết hàng trăm bà con đi từ Hồ Chí Minh, từ Bình Dương về các tỉnh.
Giải quyết thông thoáng cho đi thì cũng không được, vì hôm sau bà con sẽ về nhiều hơn, giữ bà con lại thì người già, trẻ con có khi là mưa, day dứt lắm. Tất cả các đồng chí lãnh đạo các tỉnh đều vô cùng day dứt và không yên lòng được. Bây giờ chúng ta phải giữ vững thành quả này bằng cách nào? Chính phủ đã ra Nghị quyết 128, bây giờ đang soạn một chiến lược có thời hạn 2 năm để chúng ta phục hồi trong và sau COVID", Phó Thủ tướng cho hay.
Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã nêu ra một số điểm chúng ta cần phải làm.
Thứ nhất, bây giờ chúng ta đã có vaccine. Chúng ta đều biết vaccine tiêm rồi vẫn còn lây nhưng lây sẽ chậm đi, đặc biệt dù tiêm một mũi nhưng tỷ lệ bị nhiễm nặng sẽ rất thấp.
Hiện nay Bộ Y tế đang đánh giá, nhưng từ thực tiễn Bình Dương và gần đây nhất là Phú Thọ thì những người dù chỉ tiêm một liều vaccine nhưng tỷ lệ nhiễm bệnh và trở thành bệnh nặng rất thấp, nó cho phép chúng ta bình tĩnh hơn nếu đã tiêm xong vaccine. Vaccine thì nhờ sự nỗ lực của toàn hệ thống, của các đồng chí lãnh đạo, hiện nay vaccine của chúng ta đã đủ.
"Chúng tôi đã yêu cầu Bộ Y tế báo cáo cụ thể. Hiện nay để tiêm đủ cho người lớn hai mũi thì miền Bắc còn thiếu 23 triệu liều, tuần thứ tư tháng 11 sẽ phân đủ toàn bộ cho các tỉnh phía Bắc.
Các tỉnh phía Bắc là đi về sau một chút vì chúng ta đang giữ được tốt trận địa. Các tỉnh miền Trung cần thêm 5 triệu liều, tuần thứ ba tháng 11 sẽ đủ hết. Các tỉnh Tây Nguyên còn cần 2,5 triệu liều thì tuần thứ hai tháng 11 tức là tuần này sẽ đủ hết. Các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, miền Nam nói chung còn thiếu 4 triệu liều và tuần này sẽ đủ hết. Như vậy bây giờ chúng ta là tiêm, tiêm và tiêm. Tiêm cho thật an toàn. Trước đây chúng ta phải đắn đo là đối tượng nào, bây giờ là tiêm gọn từng nơi, từng cụm một, cuốn chiếu.
Ngay các nước ở châu Âu hiện nay dù đã tiêm vaccine rất nhiều vẫn lây nhiễm. Chúng ta nhất thiết phải nhớ là bình thường mới không thể là bình thường, đấy là đeo khẩu trang, tất cả đại biểu Quốc hội ngồi đây đều được kiểm tra sức khỏe, đều đảm bảo không nhiễm rồi, nhưng Quốc hội làm gương vẫn đeo khẩu trang. Toàn dân chúng ta vẫn phải nhớ 5K. Tất cả các cơ quan, đơn vị vẫn phải thực hiện, vì nếu chúng ta không làm, lây nhiễm nhiều người thì sẽ quá tải hệ thống y tế.
Chúng ta tiêm hết 100% cho những người từ 12 tuổi trở lên đến cuối năm nay như Bộ trưởng Y tế nói cũng chỉ mới được 80% dân số mà vaccine bảo vệ thì tác dụng của nó cũng chỉ được khoảng 80%, 8 nhân 8 bằng 64, tức là lúc đấy mới được có 64% được bảo vệ, nếu chúng ta không làm tốt an toàn COVID trong sinh hoạt, trong sản xuất thì sẽ dẫn đến quá tải. Tất cả đợt dịch vừa qua chúng ta mới có gần 1 triệu người bị nhiễm, nhưng chúng ta nên nhớ là còn mấy chục triệu người vẫn còn nguy cơ nhiễm", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
Thứ ba là để chung sống được thì chúng ta bình tĩnh, khi đã tiêm vaccine rồi thì chúng ta chỉ cần thực hiện giám sát y tế thật nghiêm ngặt. Ở đây có câu chuyện xét nghiệm, chúng ta phải chủ động toàn bộ nguồn cung về các công nghệ và các sinh phẩm xét nghiệm.
"Chúng tôi báo cáo với các đồng chí là Thủ tướng, các Phó Thủ tướng và Chính phủ đã bàn về nguyên tắc, chúng tôi đã yêu cầu Bộ Y tế trình và Chính phủ sẽ mua tập trung kit xét nghiệm với giá rẻ hơn. Điều quan trọng là chủ động cho các địa phương và chúng ta khi xét nghiệm ra rồi thì chúng ta thực hiện cách ly theo phương thức mới. Chúng ta không phải cách ly như cũ nữa, để mọi người thực sự “bình thường mới” như các nước châu Âu người ta đang làm", Phó Thủ tướng nêu.
Thứ tư là chúng ta phải sẵn sàng thuốc. Hiện nay các loại thuốc thông thường điều trị các triệu chứng chúng ta đã có đủ, thuốc điều trị virus từ sớm Molnupiravir chúng ta cũng đã dự trù. Có thể nói rằng đến bây giờ là đủ, điều quan trọng là chúng ta phải cho điều trị sớm và chúng ta phải thực hành dần điều trị tại nhà, giống như trước đây chúng ta nói phải tập tự xét nghiệm, tập tự cách ly ở nhà thì bây giờ tập tự điều trị.
Đặc biệt chúng ta cần phải tiếp tục giám sát với những người có bệnh nền, tuổi cao và nhất là học sinh, trẻ em vì các cháu chưa được tiêm vaccine. Chúng ta sẽ chỉ tiêm vaccine khi nào Tổ chức Y tế thế giới khuyến nghị, bây giờ là từ 12 tuổi trở lên, còn dưới 12 tuổi chúng ta chưa tiêm nên chúng ta phải tập trung giám sát y tế thật chặt chẽ các đối tượng này, nếu ai có triệu chứng thì chúng ta phải điều trị ngay lập tức.
"Điều cuối cùng, theo tôi cũng là quan trọng nhất, đó là chúng ta phải quán triệt lại và phải tập huấn, diễn tập năng lực chỉ huy, phối hợp điều hành giữa tất cả các lực lượng. Trong trường hợp bình thường chúng ta làm tốt, nhưng thực tiễn ở Thành phố Hồ Chí Minh khi vừa bước vào tình trạng đặc biệt nghiêm trọng, hay có người gọi là tình trạng khẩn cấp, cũng có bác sĩ nói là tình trạng thảm họa y tế thì chúng ta có lúng túng, vì vậy chúng ta cần phải tập huấn. Ở đây không phải chỉ tập huấn luyện y tế mà tập huấn cán bộ quản lý cấp cơ sở, cấp huyện.
Theo tôi đó là những điểm nếu chúng ta làm tốt thì chúng ta sẽ tránh được tổn thất và kinh tế của chúng ta sẽ phục hồi. Bây giờ chúng ta tiêm thật nhanh, như Bộ trưởng Nguyễn Thanh Long nói chúng ta sẽ vươn lên thành một trong số nhóm rất ít các nước có độ phủ vaccine lớn nhất trên thế giới, chúng ta có thể tranh thủ thời cơ đó. Như vậy, 1 tháng tới đây là 1 tháng vô cùng quan trọng", Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam nêu rõ.
