The Diplomat: Tập Cận Bình "khinh thị" Shinzo Abe tại Bắc Kinh

Ông Tập Cận Bình tiếp ông Shinzo Abe với vẻ mặt "lạnh như tiền". Ảnh: SCMP.

Aurelia George Mulgan, giáo sư về chính trị Nhật Bản tại đại học New South Wales hôm 17/11 bình luận trên tờ The Diplomat, trong cuộc tiếp xúc thượng đỉnh song phương bên lề hội nghị APEC tại Bắc Kinh, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe đã bị chủ nhà "khinh thị". Mặc dù cuối cùng Tập Cận Bình đã chịu gặp Thủ tướng Nhật Bản, nhưng đồng thời dùng cuộc gặp để làm nhục ông.

Thủ tướng Shinzo Abe đã phải đứng chờ Tập Cận bình ở Nhân Dân đại lễ đường, một sự đảo ngược hoàn toàn của nghi thức ngoại giao bình thường. Khi gặp nhau, ông Shinzo Abe đã chủ động nở nụ cười và hướng bàn tay về phía chủ nhà tỏ cử chỉ thân thiện, đồng thời nói vài lời chào hỏi. Tuy nhiên Tập Cận Bình đã không đáp lại. Ông chỉ lắc nhẹ bàn tay Thủ tướng Abe, không nói gì và quay đi.

Cử chỉ đơn giản này thể hiện rõ nét thái độ khinh thị của một nguyên thủ nước chủ nhà đối với nguyên thủ quốc gia khác, một quan chức Bộ Ngoại giao Nhật Bản bình luận. Hành vi không đúng phép ngoại giao của Tập Cận Bình đã gây ấn tượng mạnh với bất kỳ nhà quan sát nào. 

Biểu hiện trên khuôn mặt Tập Cận Bình dường như muốn nói rằng: "Tôi không muốn nhìn thấy ông", trái ngược hoàn toàn với nụ cười ông chào hỏi lãnh đạo Nga, Hàn Quốc và các nước khác. Điều này càng nhấn mạnh tới sự tồi tệ trong quan hệ Trung - Nhật. Nhìn chung các phương tiện truyền thông Trung Quốc phần lớn đã bỏ qua cuộc tiếp xúc Tập Cận Bình - Shinzo Abe. 

Trong khi đó cách Tân Hoa Xã đưa tin về cuộc gặp thì Tập Cận Bình dường như lên lớp, "dạy dỗ" ông Shinzo Abe về cách Nhật Bản nên cư xử như thế nào trong tương lai, bao gồm đi theo con đường phát triển hòa bình và lựa chọn chính sách an ninh, quân sự thận trọng.

Sự khác biệt rõ ràng có thể thấy trong cách thức và tầm quan trọng của cuộc họp thượng đỉnh Trung - Nhật cũng như văn bản thỏa thuận trước đó giữa hai bên. Những khác biệt này có thể ươm mầm cho những cuộc tranh luận tiếp tục trong tương lai.

Tại Nhật Bản, truyền thông nước này hiểu rằng cuộc tiếp xúc giữa Thủ tướng Shinzo Abe với ông Tập Cận Bình là một bước tiến hướng tới việc cải thiện quan hệ thì ở Trung Quốc, báo chí nước này vẫn cho rằng còn một chặng dường dài phía trước để 2 nước có thể cải thiện quan hệ.

Mặt khác vấn đề Nhật Bản có chấp nhận yêu cầu của Bắc Kinh, phải thừa nhận tranh chấp ở quần đảo Senkaku trên biển Hoa Đông hay không cũng đang có những giải thích khác nhau giữa Tokyo và Bắc Kinh. Nhật Bản cho rằng, thừa nhận 2 bên có quan điểm khác nhau về vấn đề Senkaku không có nghĩa là Tokyo thừa nhận có tranh chấp với Trung Quốc. Trong khi đó Bắc Kinh có tờ báo khẳng định Nhật Bản đã "thừa nhận tranh chấp chủ quyền Senkaku".

Hy vọng cho một bước đột phá thực sự trong quan hệ Trung - Nhật còn rất xa. Thái độ của Tập Cận Bình đặc biệt lạnh lùng như thể ông đang làm nản lòng bất kỳ lạc quan hay nỗ lực nào về việc cải thiện mối quan hệ song phương trong thời gian tới. Chắc chắn vẻ mặt ông Tập Cận Bình khi tiếp Thủ tướng Shinzo Abe mang thông điệp rằng các cuộc chiến về lịch sử và lãnh thổ giữa 2 nước sẽ tiếp tục.