Trả lời báo chí, Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết: “Tôi có thể khẳng định những vi phạm (nếu có) của các cơ quan tiến hành tố tụng vẫn bị xử lý, chứ không phải tái thẩm thì tránh được hoặc giám đốc thẩm mới bị. Khi vụ án có kết quả cuối cùng thì việc xem xét trách nhiệm những tập thể, cá nhân tham gia quá trình tố tụng đều được đặt ra và xử lý nghiêm.
Thế còn tại sao tái thẩm? Tôi rất tiếc là một số người có ý kiến về việc này. Tái thẩm là vì có tình tiết mới mà trước đây tòa không biết có tình tiết đó, làm thay đổi bản chất vụ án. Ở đây có sự xuất hiện của nhân vật Lý Nguyễn Chung. Tuy tòa chưa tuyên nhưng khả năng phạm tội của Lý Nguyễn Chung khá rõ ràng. Và với tình tiết mới như vậy làm thay đổi bản chất vụ án nên phải tái thẩm”.
Trước câu hỏi, trong kháng nghị của viện kiểm sát có những chứng cứ cho thấy quá trình điều tra, truy tố trước đây có dấu hiệu vi phạm pháp luật, tại sao mình không lấy đấy làm căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm để minh oan nhanh hơn cho ông Chấn?
Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết: Kể cả giám đốc thẩm hay tái thẩm thì kết luận của tòa án trong luật đã ghi rồi: hoặc là bác kháng nghị, hoặc là chấp nhận kháng nghị, hoặc là hủy án trả lại để điều tra từ đầu. Các kết luận của tái thẩm hoặc giám đốc thẩm đều giống nhau, không phải tái thẩm có thể kết luận khác mà giám đốc thẩm kết luận khác.
Phó chánh án TAND tối cao Trần Văn Độ cho biết: Việc hung thủ thật sự xuất hiện đó chính là tình tiết mới. Tôi không gọi là hung thủ mới. Mà tôi gọi là anh Lý Nguyễn Chung tự thú và có một vài lời khai của những người khác cho rằng anh này phạm tội. Sau này nếu các cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh rằng tình tiết này đúng thực tế làm thay đổi toàn bộ vụ án thì như vậy gọi là tái thẩm.
Nói về những điều kiện để thỏa mãn tái thẩm và đốc thẩm, ông Độ cho biết: Yếu tố quyết định ở đây chính là tự thú của anh Chung. Qua đó mới xem xét lại thì thấy trong quá trình tố tụng có những vi phạm nhất định, nhưng cái này chưa thể khẳng định được. Về nguyên tắc TAND tối cao là tòa phá án, hủy các bản án trước đó để điều tra lại một cách cẩn trọng.
Lý giải việc TAND tối cao không bàn sâu về những vi phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử trước đó, ông Độ cho rằng: Đây là vụ án xét xử theo thủ tục tái thẩm. Mà tái thẩm thì theo nguyên tắc là tòa án chỉ xem xét về tình tiết mới và quyết định nó có thật sự là có tình tiết mới hay không để đưa ra quyết định.
Trước giả thiết, nếu anh Chung không ra đầu thú thì ông Chấn cũng không có cơ hội được minh oan, ông Độ cho biết: "Điều này cũng khó có thể nói được, bởi trong quá trình cũng có thể có những tình tiết khác được xem xét. Như các bạn biết thì gia đình cũng có một số đơn từ nhưng viện kiểm sát nói rằng không gửi đến viện kiểm sát. Trong khi đó tòa không có chức năng đi kiểm tra, thu thập chứng cứ gì cả. Tất nhiên, tôi muốn nói rằng việc minh oan cho một người bị buộc tội thì nó có thể diễn ra bất cứ lúc nào".
Nói vê những hệ quả pháp lý về trách nhiệm với các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ khác nhau như thế nào giữa tái thẩm và giám đốc thẩm, ông Độ nêu: Trách nhiệm thì giống nhau thôi: oan thì phải sửa, sai phải bồi thường. Không phải như ý kiến nào đó nói rằng tái thẩm là để lẩn tránh trách nhiệm./.
Thế còn tại sao tái thẩm? Tôi rất tiếc là một số người có ý kiến về việc này. Tái thẩm là vì có tình tiết mới mà trước đây tòa không biết có tình tiết đó, làm thay đổi bản chất vụ án. Ở đây có sự xuất hiện của nhân vật Lý Nguyễn Chung. Tuy tòa chưa tuyên nhưng khả năng phạm tội của Lý Nguyễn Chung khá rõ ràng. Và với tình tiết mới như vậy làm thay đổi bản chất vụ án nên phải tái thẩm”.
Trước câu hỏi, trong kháng nghị của viện kiểm sát có những chứng cứ cho thấy quá trình điều tra, truy tố trước đây có dấu hiệu vi phạm pháp luật, tại sao mình không lấy đấy làm căn cứ kháng nghị giám đốc thẩm để minh oan nhanh hơn cho ông Chấn?
Viện trưởng Viện KSND tối cao Nguyễn Hòa Bình cho biết: Kể cả giám đốc thẩm hay tái thẩm thì kết luận của tòa án trong luật đã ghi rồi: hoặc là bác kháng nghị, hoặc là chấp nhận kháng nghị, hoặc là hủy án trả lại để điều tra từ đầu. Các kết luận của tái thẩm hoặc giám đốc thẩm đều giống nhau, không phải tái thẩm có thể kết luận khác mà giám đốc thẩm kết luận khác.
 |
| Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: QP |
Phó chánh án TAND tối cao Trần Văn Độ cho biết: Việc hung thủ thật sự xuất hiện đó chính là tình tiết mới. Tôi không gọi là hung thủ mới. Mà tôi gọi là anh Lý Nguyễn Chung tự thú và có một vài lời khai của những người khác cho rằng anh này phạm tội. Sau này nếu các cơ quan tiến hành tố tụng chứng minh rằng tình tiết này đúng thực tế làm thay đổi toàn bộ vụ án thì như vậy gọi là tái thẩm.
Nói về những điều kiện để thỏa mãn tái thẩm và đốc thẩm, ông Độ cho biết: Yếu tố quyết định ở đây chính là tự thú của anh Chung. Qua đó mới xem xét lại thì thấy trong quá trình tố tụng có những vi phạm nhất định, nhưng cái này chưa thể khẳng định được. Về nguyên tắc TAND tối cao là tòa phá án, hủy các bản án trước đó để điều tra lại một cách cẩn trọng.
Lý giải việc TAND tối cao không bàn sâu về những vi phạm của các cơ quan tiến hành tố tụng trong quá trình điều tra, truy tố, xét xử trước đó, ông Độ cho rằng: Đây là vụ án xét xử theo thủ tục tái thẩm. Mà tái thẩm thì theo nguyên tắc là tòa án chỉ xem xét về tình tiết mới và quyết định nó có thật sự là có tình tiết mới hay không để đưa ra quyết định.
Trước giả thiết, nếu anh Chung không ra đầu thú thì ông Chấn cũng không có cơ hội được minh oan, ông Độ cho biết: "Điều này cũng khó có thể nói được, bởi trong quá trình cũng có thể có những tình tiết khác được xem xét. Như các bạn biết thì gia đình cũng có một số đơn từ nhưng viện kiểm sát nói rằng không gửi đến viện kiểm sát. Trong khi đó tòa không có chức năng đi kiểm tra, thu thập chứng cứ gì cả. Tất nhiên, tôi muốn nói rằng việc minh oan cho một người bị buộc tội thì nó có thể diễn ra bất cứ lúc nào".
Nói vê những hệ quả pháp lý về trách nhiệm với các cơ quan tiến hành tố tụng sẽ khác nhau như thế nào giữa tái thẩm và giám đốc thẩm, ông Độ nêu: Trách nhiệm thì giống nhau thôi: oan thì phải sửa, sai phải bồi thường. Không phải như ý kiến nào đó nói rằng tái thẩm là để lẩn tránh trách nhiệm./.
Liễu phạm (tổng hợp)
