"Mong Việt Nam, Thái Lan ôm lấy nhau nhiều hơn" là tựa đề bài bình luận của nhà phân tích Kavi Chongkittavorn trên tờ The Nation, Thái Lan ngày 13/7. Nhà báo kỳ cựu này cho hay, ngày 23 và 24/7 tới đây Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng sẽ thăm chính thức Thái Lan và có cuộc hội đàm với người đồng cấp, tướng Prayut Chan-o-cha, sau đó hai nước Thái Lan và Việt Nam sẽ nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện.
 |
| Nhà phân tích Kavi Chongkittavorn, ảnh: The Nation. |
Quan hệ Thái - Việt từ đối thủ thành bạn bè
Kavi Chongkittavorn lưu ý, trước khi giải quyết hòa bình vấn đề Campuchia vào năm 1992, Việt Nam và Thái Lan từng là địch thủ. Người Thái vẫn nhớ cuộc đụng độ với quân đội Việt Nam tại Nom Mak Mun năm 1980 trên biên giới Thái Lan - Campuchia (tàn quân Khmer Đỏ chạy qua biên giới sang Thái Lan ẩn náu tiếp tục lật đổ chính phủ Campuchia - PV). Đây là thời điểm quan hệ Việt Nam - Thái Lan xuống mức thấp nhất và gắn chặt với vấn đề Campuchia.
Căng thẳng bắt đầu giảm trong thời kỳ Nội các Chatichai nắm quyền (1988 - 1991). Quan hệ giữa hai nước có bước chuyển ngoặt to lớn và phát triển nhanh chóng kể từ khi Việt Nam quyết định rút quân khỏi chiến trường Campuchia (sau khi đã giúp Campuchia diệt trừ lực lượng diệt chủng khát máu Khmer Đỏ).
Ngay sau khi lên nắm quyền, Chatichai tuyên bố chính sách xích lại gần nhau, biến chiến trường Đông Dương thành thị trường, mặc dù nhiều nước ASEAN khi đó tỏ ra "thất vọng" với quyết định này của Bangkok.
Phải mất một thập niên nữa sau khi Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995 thì quan hệ Việt - Thái mới vượt qua được "thâm hụt niềm tin" và đạt đến ngưỡng thoải mái hợp tác với nhau về mặt chiến lược. Trong suốt thời gian này, Bangkok luôn nhắc lại với Hà Nội rằng người Thái không cho phép bất kỳ nhóm người nào, cá nhân nào sử dụng lãnh thổ Thái Lan để tiến hành các hoạt động chống phá Việt Nam, ông Kavi Chongkittavorn cho biết.
Khi hai nước từng là đối thủ gặp nhau lần thứ 3, họ sẽ nói chuyện về hợp tác làm ăn và chiến lược, một điều chưa từng thấy. Năm tới Việt Nam và Thái Lan sẽ kỷ niệm 40 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Hai nước trở thành đối tác chiến lược vào tháng 6/2013, bây giờ họ muốn đi đến cấp độ cao hơn - đối tác chiến lược toàn diện.
 |
| Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và Thủ tướng Thái Lan Prayut Chan-o-cha. Ảnh: Reuters. |
Việt Nam và Thái Lan chia sẻ điểm chung trong quan hệ với nước lớn Trung - Mỹ
Đầu tiên và trước hết, Thái Lan và Việt Nam cùng chia sẻ một mục tiêu chung, đó là quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước là nhằm tiến tới hội nhập khu vực và thịnh vượng chung, đặc biệt liên quan đến láng giềng của 2 nước là Lào và Campuchia. Phát triển và hội nhập kinh tế trong Cộng đồng ASEAN sẽ không thể thiếu để xây dựng một cộng đồng chung trong khu vực.
Thứ hai, cả hai nước chia sẻ điểm tương đồng trong quan hệ với 2 đối tác lớn là Hoa Kỳ và Trung Quốc. Thái Lan là đồng minh hiệp ước của Mỹ và cũng có quan hệ "tuyệt vời" với Trung Quốc. Trong khi đó Việt Nam rất gần Trung Quốc và mối quan hệ Mỹ - Việt thì đang phát triển nở rộ.
Trong khu vực Đông Nam Á, sự phát triển của quan hệ Việt - Mỹ đã được chú ý hơn bởi hai nước từng là kỳ phùng địch thủ trong quá khứ. Chuyến thăm chính thức Hoa Kỳ của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng là một thông điệp mạnh mẽ về việc Washington sẵn sàng như thế nào đối với cam kết đảm bảo mối quan hệ đặc biệt với kẻ thù cũ. Trong thời điểm này Mỹ và Việt Nam cần nhau.
Năm ngoái Việt Nam xuất khẩu hơn 30 tỉ USD giá trị hàng hóa sang Mỹ, nhiều hơn cả Thái Lan với 26 tỉ USD. Trong khi đó mối quan hệ Thái - Trung có động thái riêng của nó, đặc biệt là trong năm ngoái. Trung Quốc đã làm sâu sắc quan hệ với Thái Lan ở mức độ chưa từng có.
Trên các thách thức của khu vực, Việt Nam đã đánh giá cao Thái Lan trong vai trò điều phối quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong 3 năm và sẽ kết thúc trong tháng này. Thái Lan khuyến khích ASEAN đứng vững và có lập trường chung trong việc đàm phán với Trung Quốc cho ra bộ Quy chế Ứng xử của các bên trên Biển Đông (COC). Mặc dù đây là việc khó khăn, Hà Nội hài lòng với vai trò của Bangkok, Kavi Chongkittavorn nhấn mạnh.
Thái Lan sẽ trung lập trong vấn đề Biển Đông, củng cố quan hệ Thái - Việt
Thái Lan nhấn mạnh với Việt nam rằng trong tất cả các chính sách đối với Trung Quốc, Thái Lan sẽ duy trì nguyên tắc độc lập, phục vụ mục đích đảm bảo hòa bình và ổn định khu vực. Thái Lan sẽ không kéo nước nào vào những việc mà họ không mong muốn.
 |
| Hội nghị Thượng đỉnh các nước tiểu vùng sông Mekong năm ngoái tại Thái Lan. Ảnh: Chinhphu.vn. |
Hiểu khả năng thương lượng tiềm ẩn của nhau, cả Thái Lan và Việt Nam đã tiến lại gần nhau hơn, như người Thái vẫn nói là "cùng hội cùng thuyền". Mục đích của hai nước là xây dựng liên kết song phương bền vững cũng như liên hệ trong tiểu vùng sông Mekong. Cả hai nước đồng ý với nhau rằng, một khu vực tiểu vùng sông Mekong gắn kết hơn có thể ngăn chặn sự can thiệp từ các nước lớn.
Hai nước hy vọng vào cuối năm nay, dịch vụ xe bus giữa hai nước sẽ bắt đầu thông qua Lào và Campuchia cùng với các tuyến đường vận tải được kết nối. Những con đường ven biển R8, R9 và R12 sẽ kết nối những nước láng giềng trong khu vực.
Trong chuyến thăm Việt Nam năm ngoái của Thủ tướng Prayut Chan-o-cha, hai bên nhất trí thúc đẩy thương mại hai chiều lên 15 tỉ USD vào năm 2020. Bây giờ con số này có thể cao hơn. Việt Nam có nhiều tham vọng hơn so với Thái Lan khi nói đến thương mại với nước ngoài. Việt Nam đã tham gia đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và gia nhập Liên minh Á - Âu gần đây để mở rộng mạng lưới thương mại tự do cho mình.
Bên trong khuôn khổ Cộng đồng Kinh tế ASEAN, các thành viên phải tự động bỏ các rào cản hạn chế đầu tư để thúc đẩy đầu tư trực tiếp. Là nhà xuất khẩu chính của hai mặt hàng nông sản gạo và cao su, hai bên sẽ hợp tác để trao đổi thông tin và bí quyết công nghệ.
Tất cả những điều này cho thấy, trong khi các cường quốc tiếp tục tranh giành ảnh hưởng lớn hơn, Thái Lan và Việt Nam có thể sẽ "ôm lấy nhau" nhiều hơn, Kavi Chongkittavorn bình luận.
