South China Morning Post ngày 5/7 dẫn nguồn tin Reuters cho biết, các quan chức Malaysia và Trung Quốc đang đàm phán thúc đẩy chuyến thăm Bắc Kinh của Thủ tướng Mahathir Mohamad diễn ra sớm hơn, sau khi ông treo một dự án 20 tỷ USD vay vốn Trung Quốc.
Sau khi lên nắm quyền vào tháng Năm vừa qua, vị Thủ tướng 92 tuổi này quyết định xem lại các dự án lớn mà nội các tiền nhiệm của ông Najib Razak đã ký, mà ông Mahathir tin là không có lợi ích hay ý nghĩa gì với Malaysia về mặt tài chính.
Theo một nguồn tin ngoại giao, hai bên tạm thời đồng ý thu xếp chuyến thăm Trung Quốc của Thủ tướng Mahathir Mohamad vào tháng Tám năm nay.
 |
| Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad. Ảnh: Kyodo / SCMP. |
Người tiền nhiệm Najib Razak đã mang về Malaysia hàng tỉ USD vốn vay Trung Quốc.
Ông là người nhiệt tình nhất trong số các nhà lãnh đạo Đông Nam Á ủng hộ sáng kiến Vành đai và Con đường của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Mahathir Mohamad cũng đánh giá cao lợi ích của một số dự án Trung Quốc đầu tư tại Malaysia, nhưng ông tuyên bố sẽ đàm phán lại các điều khoản của chúng ngay cả khi công việc xây dựng vẫn đang tiếp tục.
Nhưng trong một động thái bất ngờ, tuần này Bộ Tài chính Malaysia theo lệnh của Thủ tướng đã quyết định tạm dừng hoạt động dự án Đường sắt liên kết bờ biển phía Đông (ECRL) trị giá 20 tỷ USD và 2 dự án đường ống trị giá 2,3 tỷ USD.
Các doanh nghiệp nhà nước Trung Quốc đều trúng thầu cả 3 dự án này.
Bộ trưởng Tài chính Malaysia Lim Guan Eng cho biết, chính phủ tiền nhiệm của ông Najib Razak đã đánh giá thấp chi phí thực sự của dự án Đường sắt liên kết bờ biển phía Đông, mức 20 tỷ USD là cao hơn ước tính trước đó 50%.
 |
| Dự án Đường sắt kết nối bờ biển phía Đông đang triển khai buộc phải tạm dừng để Malaysia đàm phán lại với Trung Quốc, ảnh: CK Tan / Nikkei Asian Review. |
Chuyến thăm nước ngoài đầu tiên của Tiến sĩ Mahathir Mohamad sau khi đắc cử Thủ tướng, là đến Nhật Bản vào tháng trước. Ông nói:
"Chúng tôi sẽ thân thiện với Trung Quốc, nhưng chúng tôi không muốn thành con nợ của Trung Quốc." [1]
Trong một động thái khác có liên quan, Nikkei Asian Review ngày 5/7 đưa tin, Thủ tướng Mahathir Mohamad sẽ đi thăm Bắc Kinh để đàm phán lại các dự án vay vốn Trung Quốc.
Việc đình chỉ 3 dự án nói trên cho thấy Tiến sĩ Mahathir Mohamad rất nghiêm túc với các dự án này, và gây áp lực cần thiết với Bắc Kinh trước các cuộc đàm phán.
Bộ Tài chính Malaysia tính toán, chi phí thực tế để xây dựng được tuyết đường sắt kết nối bờ biển phía Đông chỉ khoảng 16,5 tỷ USD chứ không phải 20 tỷ USD như nội các tiền nhiệm tính toán.
| Vành đai và Con đường, phân tích và bình luận |
Nếu không cắt giảm chi phí dự án này sẽ không khả thi về mặt tài chính và kinh tế.
Cả 3 dự án được tài trợ bởi ngân hàng Trung Quốc, trong đó các khoản thanh toán cho nhà thầu Trung Quốc không phản ánh khối lượng công việc đã hoàn thành.
Chính phủ Thủ tướng Mahathir Mohamad cho rằng cần phải đàm phán lại với Bắc Kinh. Việc đình chỉ diễn ra sau khi một phái đoàn cấp cao chính phủ Trung Quốc đến Malaysia hôm thứ Hai tuần này. [2]
Nguồn:
[1]https://www.scmp.com/news/asia/diplomacy/article/2153984/malaysian-prime-minister-mahathir-mohamad-plans-visit-china
[2]https://asia.nikkei.com/Politics/Malaysia-in-transition/Mahathir-to-visit-Beijing-to-renegotiate-Belt-and-Road-deals
