Báo Mỹ viết gì về quy mô và sức chiến đấu của tàu ngầm Trung Quốc?

Tàu ngầm thông thường lớp Tống Type 039 Hải quân Trung Quốc

Mạng "Strategy Page" Mỹ ngày 8 tháng 1 đăng bài viết "Họ đã đạt được, họ cuối cùng đã đạt được", cho rằng, gần đây, thuyền trưởng và các thủy thủ của một trong 12 tàu ngầm lớp Kilo Trung Quốc (tàu ngầm 372 hải quân) đã vượt qua sự cố một cách nhanh chóng và có hiệu quả, từ đó giúp cho bản thân và tàu ngầm tránh được nhiều tai họa, sự cố khi đó có thể làm cho tàu ngầm chìm trong biển sâu. Sự tích này công khai và được tuyên dương.

Chi tiết sự kiện này hoàn toàn không được tiết lộ quá nhiều, nhưng một điểm quan trọng là, hành động của các thủy thủ tàu ngầm này có hiệu quả hơn thế hệ trước. Hành động của thuyền trưởng và toàn bộ thủy thủ cho thấy, vài tỷ USD và nỗ lực vài chục năm của Trung Quốc cuối cùng đã thu được kết quả.

Tàu ngầm lớp Kilo bắt đầu đi vào hoạt động đầu thập niên 80 thế kỷ trước. Nga đã mua 24 chiếc, xuất khẩu trên 30 chiếc. Dư luận cho rằng, thiết kế tàu này rất thành công, nhất là đối với xuất khẩu cho khách hàng. Nhưng, trước khi Chiến tranh Lạnh kết thúc vào năm 1991, Hải quân Liên Xô bắt đầu dốc sức vào nghiên cứu phát triển tàu ngầm lớp Lada.

Trong phần lớn thời gian thập niên 90 của thế kỷ trước, chương trình này do thiếu tài chính đã phải dừng lại, nhưng trong 10 năm qua được khôi phục. Nga sở hữu 17 tàu ngầm lớp Kilo đang hoạt động (ngoài ra có 6 chiếc nằm trong trạng thái dự bị) và đã đặt mua 4 chiếc tàu ngầm lớp Kilo phiên bản nâng cấp.

Tàu ngầm thông thường lớp Nguyên Type 039 Hải quân Trung Quốc

Đồng thời, Hải quân Trung Quốc luôn thiết kế và chế tạo tàu ngầm diesel-điện lớp Tống (Type 039) - loại tàu này phát triển nhanh chóng, tàu ngầm này chú trọng vào tính năng chạy êm. Nó có sự thay đổi lớn, 4 chiếc tàu ngầm lớp Tống được chế tạo xong gần đây được nhận định là một kiểu loại mới, còn được phương Tây gọi là tàu ngầm lớp Nguyên (Type 039A hoặc Type 041).

Thiết kế ban đầu (Type 039) xuất hiện vào năm 2001, 13 chiếc tàu ngầm lớp Tống đã chế tạo xong. Type 039 xuất hiện vào năm 2008, trong đó xuất hiện thêm 2 chiếc trước khi 2 chiếc phiên bản cải tiến (Type 039B) ra đời. Sự tiến hóa vẫn còn tiếp tục, Trung Quốc hiện có 13 tàu ngầm lớp Nguyên Type 041 (ít nhất có 3 loại khác nhau). Loại tàu ngầm mới nhất này hầu như có hệ thống đẩy không khí độc lập (AIP), sản phẩm điện tử mới và những cải tiến bên trong khác.

Sự phát triển nhanh chóng của Type 039 hầu như là một điển hình khác trong việc vận dụng công nghệ Nga vào tư tưởng thiết kế và công nghệ mới của Trung Quốc. Từ khi Trung Quốc bắt đầu chế tạo tàu ngầm vào thập niên 1960 đến nay, Trung Quốc luôn làm như vậy.

Tuy nhiên, thiết kế của phiên bản mới nhất tựa hồ là Type 041, nó cho thấy các kỹ sư Hải quân Trung Quốc đã sáng tạo hơn. 2 chiếc hoặc nhiều tàu ngầm lớp Nguyên hơn nghe nói có AIP, từ đó giúp chúng có thể tuần tra với thời gian dài hơn ở dưới nước.

Cụm chiến đấu tàu ngầm lớp Kilo và Type 039G tại quân cảng Trung Quốc

Hệ thống AIP của phương Tây làm cho tàu ngầm có thể hoạt động 2 tuần hoặc thời gian dài hơn ở dưới nước. Công suất của AIP Trung Quốc khá nhỏ, độ tinh cậy xem ra không bằng kiểu loại của Nga và phương Tây. Nhưng người Trung Quốc sẽ không ngừng cải thiện AIP của họ, giống như họ làm với các công nghệ quân sự khác.

Tàu ngầm lớp Tống xem ra rất giống tàu ngầm lớp Kilo của Nga, điều này hoàn toàn không phải ngẫu nhiên. Type 039 và Type 041 giống nhau về ngoại hình, nhưng Type 041 rõ ràng lớn hơn Type 039 lớp 1.800 tấn. Hai loại này đều có 60 - 70 thủy thủ và 6 ống phóng ngư lôi. Điều này rất giống tàu ngầm lớp Kilo (lớp Kilo phải lớn hơn một chút).

Vào cuối thập niên 90 của thế kỷ trước, Trung Quốc bắt đầu đặt mua tàu ngầm lớp Kilo của Nga, sau đó thiết kế diesel-diện loại mới nhất đã xuất hiện. 2 chiếc Type 041 đầu hầu như là hàng nhái của lớp Kilo giai đoạn trước (Type 877), Type 041 sau đó hầu như đã sao chép lớp Kilo giai đoạn sau (Type 636).

Tàu ngầm lớp Nguyên mới nhất xem ra vẫn rất giống lớp Kilo, nhưng cũng có thể được phát triển một phần: Tương tự với tàu ngầm lớp Lada tiếp theo của Nga. Type 039 là tàu ngầm lô đầu tiên của Trung Quốc có thân tàu hình giọt nước. Type 041 được cho là tàu ngầm lớp Tống phiên bản cải tiến, nhưng nhìn kỹ, đặc biệt là trong mắt người Nga, nó xem ra giống phiên bản sao chép của lớp Kilo.

Tàu ngầm thông thường lớp Minh Type 035G của Hải quân Trung Quốc

Người Nga hiện nay cho rằng, toàn bộ chương trình tàu ngầm lớp Tống/lớp Nguyên là một phần của kế hoạch lâu dài, mục đích là sao chép thành công tàu ngầm lớp Kilo. Nếu thật là như vậy, chương trình này hầu như đã giành được thành công.

Trung Quốc hiện nay có 13 tàu ngầm lớp Tống, 12 tàu ngầm lớp Kilo, 13 tàu ngầm lớp Nguyên và 18 tàu ngầm lớp Minh (lớp Romeo Liên Xô phiên bản cải tiến). Tàu ngầm hạt nhân lớp Hán chỉ có 3 chiếc, bởi vì Trung Quốc vẫn gặp rất nhiều vấn đề trên phương diện động lực hạt nhân (động cơ) của tàu ngầm.

Mặc dù vậy, tàu ngầm lớp Hán đang ra khơi, nhưng chúng có tiếng ồn tương đối lớn, dễ bị bộ cảm biến của phương Tây dò tìm được. Có 5 tàu ngầm lớp Hán chế tạo trong thời gian từ năm 1974 đến năm 1991, hiện có 2 chiếc đã nghỉ hưu.

4 tàu ngầm hạt nhân lớp Thương tương đối mới đã đưa vào hoạt động, nhưng chúng vẫn tương đối ồn ào. Tàu ngầm lớp Tống/lớp Nguyên là để thay thế tàu ngầm lớp Minh tương đối cũ. 4 tàu ngầm lớp Lada sẽ cung cấp một số quan điểm và mục tiêu cho nhà chế tạo tàu ngầm Trung Quốc để chế tạo loại tàu ngầm này trong tương lai.