 |
| Tàu Hải cảnh Trung Quốc liều lĩnh đâm va vào tàu công vụ Việt Nam đang thực thi quyền chủ quyền, quyền tài phán trong vùng biển Việt Nam. |
Đa Chiều, tờ báo của người Hoa hải ngoại ngày 16/7 bình luận, việc Trung Quốc hôm 15/7 tuyên bố di dời giàn khoan 981 khỏi vị trí hạ đặt (trái phép trong vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa của Việt Nam) khi Hạ viện Mỹ ra nghị quyết yêu cầu Bắc Kinh rút giàn khoan khiến dư luận đặc biệt chú ý.
Vương Chấn, Phó Chủ nhiệm Phòng Nghiên cứu chính sách của tập đoàn Dầu khí quốc gia Trung Quốc (CNOOC) tuyên bố, trong quá trình khoan thăm dò (bất hợp pháp), giàn khoan 981 đã phát hiện thấy dấu hiệu của dầu khí, nhưng tạm thời chưa thể khai thác mà phải đánh giá, tổng hợp các dữ liệu thu được. Trước khi có đánh giá kết luận cuối cùng, giàn khoan 981 sẽ không tiếp tục các hoạt động (trái phép) trong vùng biển này.
Ngoài ra ông Chấn nói rằng, CNOOC cũng tính toán đến điều kiện thời tiết tháng 7 là mùa mưa bão ở Biển Đông, để đảm bảo an toàn cho nhân viên và thiết bị nên "tập đoàn này quyết định dịch chuyển giàn khoan 981" khỏi vị trí hiện nay.
Đa Chiều nói rằng, ngay từ khi Trung Quốc kéo giàn khoan 981 ra Biển Đông, Việt Nam đã phản ứng mạnh. Tờ báo thậm chí bịa đặt rằng Việt Nam điều cả...tàu chiến ra đối phó với (các hành vi phạm pháp của) tàu và giàn khoan Trung Quốc. Trong khi đó, chính các phóng viên quốc tế đã thực mục sở thị sự hiện diện (trái phép) của ít nhất 5 tàu chiến và một số máy bay quân sự Trung Quốc quanh giàn khoan.
Và cũng ngay từ đầu cuộc khủng hoảng mang tên giàn khoan 981, Đa Chiều cho rằng Mỹ đã ra sức ủng hộ (lập trường chính nghĩa của) Việt Nam và chống lại (hành động xâm phạm của) Trung Quốc. Mỹ không chỉ phái Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Đông Á - Thái Bình Dương Daniel Russel thăm Việt Nam, mà đầu tháng 7 Mỹ còn lần đầu tiên phái máy bay do thám quân sự bay sát đầu giàn khoan 981.
Tờ báo cho rằng việc Washington liên tục lên tiếng yêu cầu Bắc Kinh rút giàn khoan 981 đã cổ vũ rất lớn cho (tính chính nghĩa của) Việt Nam. Động thái này nằm trong một chuỗi hoạt động của Mỹ phản đối đường lưỡi bò (bất hợp pháp) của Trung Quốc ở Biển Đông, bắt đầu từ tháng 2 năm nay.
Đa Chiều vu cáo Mỹ, Việt Nam và Philippines đã "khiêu khích" Trung Quốc trên cả mặt trận ngoại giao và quân sự?! Và phản ứng của Bắc Kinh theo Đa Chiều, dù ngay từ đầu đã chiếm thế thượng phong với số lượng và kích cỡ đội tàu hộ tống áp đảo so với tàu công vụ Việt Nam ở khu vực giàn khoan 981 để thể hiện cái gọi là "chí khí nước lớn làm nức lòng dân Trung Quốc", nhưng quân đội Trung Quốc lại luôn cảnh giác và kiềm chế với (cái gọi là) khiêu khích của Mỹ ở Biển Đông.
 |
| Ít nhất đã có 5 tàu chiến Trung Quốc bị phát hiện lượn lờ quanh khu vực giàn khoan 981 hạ đặt trái phép. |
Quân đội Trung Quốc đã phản ứng một cách thụ động và dè dặt, Đa Chiều bình luận. Từ việc Mỹ tập trận chung với Philippines ở gần Scarborough cho đến việc điều máy bay do thám bay sát đầu giàn khoan 981, quân đội Trung Quốc đều im lặng.
Ngay cả nghị quyết của Hạ viện Mỹ lần này lên án hành vi của Trung Quốc ở Biển Đông và kêu gọi Bắc Kinh rút giàn khoan, họ cũng phản ứng một cách lặng lẽ, khác hẳn những chỉ trích hùng hồn so với nghị quyết tương tự của Hạ viện Mỹ về Biển Đông năm 2011, 2013.
Giàn khoan 981 hoạt động (trái phép) trên Biển Đông bắt đầu từ 2/5, ngày 4/5 bắt đầu khoan, trên thực tế nó chỉ hoạt động 73 ngày, ít hơn so với khung thời gian hoạt động tối thiểu của 1 giàn khoan CNOOC là 100 ngày. Việc tuyên bố di dời sớm giàn khoan 981, theo Đa Chiều trên thực tế là một sự rút lui và chọn đúng thời điểm Mỹ ra nghị quyết yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan càng làm rõ điều đó.
Đa Chiều nhắc lại vụ năm 1992, Tổng công ty dầu khí Hải dương Trung Quốc đã ký hợp đồng thăm dò khai thác dầu khí (bất hợp pháp) với tập đoàn Chevron tại khu vực bãi Tư Chính nằm hoàn toàn trong thềm lục địa của Việt Nam mà Trung Quốc khăng khăng gọi là "bãi Vạn An Bắc thuộc quần đảo Nam Sa", tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam mà họ yêu sách "chủ quyền".
Hợp đồng (phi pháp) này nhanh chóng được chính phủ Trung Quốc thông qua, tháng 4/1994 Chevron thuê tàu khảo sát của Sở nghiên cứu Hải dương Biển Đông thuộc Viện Khoa học Trung Quốc tiến hành khảo sát (trái phép). Động thái này đã vấp phải sự phản đối gay gắt của Việt Nam mà tờ Đa Chiều gọi là "văn võ đồng công", "tiên phát chế nhân", cuối cùng Bắc Kinh đã âm thầm ra khỏi bãi Tư Chính sau 3 ngày 3 đêm đối đầu với Việt Nam.
Tờ báo cho biết, một số nhà quan sát nhận định vụ dịch chuyển "sớm" giàn khoan 981 lần này cũng tương tự như vụ (xâm phạm) bãi Tư Chính năm 1994, Bắc Kinh đã không lường trước được phản ứng của Việt Nam, đặc biệt là Mỹ đành phải thực hiện "rút lui chiến thuật".
Ngoài ra giới phân tích cũng đặt những giả thuyết khác về việc dịch chuyển giàn khoan 981 lần này khi nó diễn ra ngay sau đối thoại Chiến lược - kinh tế Trung - Mỹ tại Bắc Kinh hôm 9, 10/7 và việc Tổng thống Obama điện đàm với người đồng cấp Tập Cận Bình về "quan hệ nước lớn" cũng có thể là một nguyên cớ.
Tuy nhiên theo Đa Chiều, động thái dịch chuyển này của Trung Quốc cần phải đặt trong giả thuyết sẽ quay trở lại "sau khi tổng hợp dữ liệu", tức là Bắc Kinh vẫn chừa ra khả năng cái gọi là "phản kích".
