Tình trạng ngập lụt trong các đô thị, vấn đề xử lý nước thải, cấp thoát nước, cung cấp nước sạch phục vụ đời sống sinh hoạt là những vấn đề cấp thiết. Do đó, nhu cầu nhân lực cho ngành Cấp thoát nước ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, công tác tuyển sinh của ngành học này đang gặp nhiều khó khăn.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Tuấn Anh - Khoa Kỹ thuật tài nguyên nước, Trường Đại học Thủy Lợi chia sẻ, tỉ lệ tuyển sinh ngành Kỹ thuật cấp thoát nước của trường trong 2 năm qua đạt khoảng 90% chỉ tiêu (chỉ tiêu của ngành là 70 sinh viên/năm), tuy nhiên điểm trúng tuyển đầu vào chưa cao, chỉ dao động từ 18-21 điểm.
Thầy Tuấn Anh nói có một nghịch lý là nhu cầu thị trường lao động đối với ngành Kỹ thuật cấp thoát nước cao nhưng người học lại không dành nhiều sự quan tâm và đăng ký học.
 |
Sinh viên ngành Cấp thoát nước, Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh tham gia thực tập. (Ảnh: website nhà trường) |
“Trong bối cảnh phát triển của kinh tế xã hội hiện nay, ở các thành phố thường xuyên gặp vấn đề ngập úng vào mùa mưa; chủ trương xây dựng nông thôn mới khiến nhu cầu sử dụng nước sạch ngày càng tăng,… Do đó, rất cần có đội ngũ kỹ sư về cấp, thoát nước để tham gia giải quyết các vấn đề xã hội, biến đổi khí hậu, xây dựng đời sống văn minh. Tuy nhiên, thực tế hiện nay cho thấy ngành Kỹ thuật cấp thoát nước đang rất “khát” nhân lực”, thầy Tuấn Anh chia sẻ.
Cũng theo thầy Tuấn Anh, với ngành Kỹ thuật cấp thoát nước, sinh viên ra trường đi làm nghiên cứu, giảng dạy tại các cơ quan nhà nước, các viện nghiên cứu, trường đại học... mức lương sẽ được tính theo hệ số. Còn nếu đi làm tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước sẽ có mức lương khởi điểm từ 10-14 triệu đồng/tháng.
“Với điều kiện sống ở khu vực thành thị, mức thu nhập từ 10-14 triệu đồng/tháng dù không thấp nhưng lại không đủ sức hấp dẫn so với các ngành như Công nghệ thông tin, Thương mại điện tử… Đây cũng là một trong những lý do khiến người học ít có mong muốn học ngành Kỹ thuật cấp thoát nước”, thầy Tuấn Anh cho biết.
Trước vấn đề làm thế nào để tăng số lượng người lao động trong lĩnh vực cấp thoát nước, thầy Tuấn Anh cho rằng phải thực hiện đồng bộ nhiều biện pháp.
Thứ nhất, về phía cơ sở đào tạo, chương trình học của ngành Kỹ thuật cấp thoát nước phải được đổi mới.
Cụ thể, chương trình đào tạo ngành Kỹ thuật cấp thoát nước phải liên tục cập nhật công nghệ mới trên thế giới để đưa vào giảng dạy như: tự động hóa vào hệ thống cấp thoát nước; những vấn đề liên quan đến biến đổi khí hậu tác động đến hệ thống cấp thoát nước; đào tạo liên ngành (nội dung về kinh tế, công nghệ thông tin…); đào tạo kỹ năng mềm để sinh viên dễ dàng thích ứng khi đi làm; tăng thời gian thực hành, thực tập cho sinh viên tại các doanh nghiệp.
Thứ hai, về phía nhà nước, cần có chính sách về sử dụng đội ngũ kỹ sư ngành cấp thoát nước (có chế độ ưu đãi về tiền lương… ); miễn giảm học phí và tăng quỹ học bổng cho sinh viên ngành này. Ngoài ra, cũng cần có chính sách về tuyển dụng, bố trí việc làm và trả lương tương xứng cho sinh viên ngành Kỹ thuật cấp thoát nước khi ra trường.
Không chỉ trường đại học mà trường cao đẳng đào tạo ngành Cấp thoát nước cũng gặp nhiều khó khăn trong công tác tuyển sinh.
Chia sẻ với phóng viên, Thạc sĩ Nguyễn Bá Khiêm – Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh cho hay, những năm gần đây, ngành Cấp thoát chỉ tuyển được trung bình 50-70% chỉ tiêu/năm.
Cũng theo thầy Khiêm, ngành Cấp thoát nước là một trong những lĩnh vực quan trọng để xây dựng và phát triển hạ tầng đô thị. Có vai trò cung cấp nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất, đồng thời xử lý và thoát nước thải một cách an toàn, đảm bảo vệ sinh môi trường.
Ngoài ra, ngành cấp thoát nước cũng đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế. Bởi, nước sạch là yếu tố cần thiết cho ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ. Hệ thống cấp thoát nước hiệu quả sẽ gián tiếp giúp thu hút nguồn đầu tư và thúc đẩy phát triển kinh tế.
Song, nguyên nhân chính khiến ngành Cấp thoát nước gặp khó trong công tác tuyển sinh là nhiều sinh viên có thể không hiểu rõ về vị trí, vai trò, cơ hội việc làm và tiềm năng phát triển của ngành học. Hoặc do sinh viên hiểu chưa đúng và cho rằng ngành này chủ yếu liên quan đến công việc lao động chân tay, không đòi hỏi nhiều kỹ năng và kiến thức chuyên môn.
“Nếu ngành Cấp thoát nước tiếp tục khó tuyển sinh trong thời gian dài có thể dẫn đến hậu quả là thiếu nhân lực kỹ thuật chất lượng cao để cung cấp cho các doanh nghiệp ngành nước và các ngành liên quan khác, làm giảm chất lượng dịch vụ,...", thầy Khiêm chia sẻ.
Để khắc phục khó khăn này, cần thiết phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giới thiệu về công việc và cơ hội nghề nghiệp cho người học đối với ngành Cấp thoát nước.
Ở Trường cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh, chương trình đào tạo ngành Cấp thoát nước được xây dựng trên khung chương trình của Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp nên rất sát với nhu cầu thực tế ở các doanh nghiệp về cấp, thoát nước như: trang bị cho sinh viên kiến thức về thiết kế, vận hành và bảo dưỡng hệ thống cấp thoát nước. Hiểu biết về phương pháp xử lý nước và nước thải; quản lý hệ thống cấp nước, thoát nước, xử lý nước; giải quyết vấn đề kỹ thuật và ra quyết định; về các vấn đề môi trường và pháp lý của ngành.
Tuy nhiên, để thu hút sinh viên theo học ngành Cấp thoát nước, Trường Cao đẳng Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã tích cực đổi mới. Theo đó, chương trình đào tạo được điều chỉnh sao cho phù hợp với xu hướng và nhu cầu xã hội ngày nay; đẩy mạnh hợp tác với các doanh nghiệp để tạo cơ hội thực tập và việc làm cho sinh viên sau khi tốt nghiệp. Đặc biệt, sinh viên ngành Cấp thoát nước được miễn 100% học phí toàn khoá và có cơ hội nhận các suất học bổng khuyến khích từ các doanh nghiệp tài trợ.
Ngoài ra, để tăng trải nghiệm thực tế, trường tổ chức các hoạt động ngoại khoá để tạo sự hứng thú và hiểu biết sâu hơn về ngành Cấp thoát nước cho sinh viên.
