Theo số liệu cập nhật của Đồng hồ đếm nợ công toàn cầu (Global public debt clock) trên trang The Economist ngày 3/5, nợ công của Việt Nam đang ở mức 89,07 tỷ USD, chiếm 46,6% GDP, bình quân nợ công đầu người là 979,77 USD, tăng 10% so với năm 2014.
 |
| Số liệu nợ công của Việt Nam được cập nhật trên The Economist ngày 3/5. |
So với cùng kỳ năm 2014, nợ công của Việt Nam ở mức 81 tỷ USD, chiếm 47,9% GDP, tăng 11,1% so với năm 2013; bình quân nợ công đầu người 896 USD.
Xét theo tiêu chuẩn về ngưỡng trần nợ công/GDP 65% do Bộ Tài chính đặt ra những con số trên vẫn nằm trong phạm vi an toàn.
Nhưng theo các chuyên gia của Viện Kinh tế Việt Nam, cách tính nợ công của Việt Nam và quốc tế có sự khác nhau.
Tại Việt Nam, nợ của doanh nghiệp Nhà nước, nợ của một số chính quyền địa phương hoặc tổ chức thuộc nhà nước không được tính vào nợ công của quốc gia. Trong khi đó, khối nợ của các doanh nghiệp Việt Nam trong thực tế rất lớn. Do đó, mức nợ công trong thực tế không thể dưới 65%, tờ Biz Live hôm 5/3 cho biết.
Phát biểu tại một cuộc họp báo vào cuối tháng 3/2015, ông Dominic Mellor - chuyên gia kinh tế của ADB, cảnh báo rằng Việt Nam sẽ phải đối mặt với rủi ro nợ công như thâm hụt ngân sách được cho là lớn hơn so với suy nghĩ.
Theo ông, nếu số thu ngân sách nhà nước thấp hơn so với kế hoạch, chính phủ có thể chấp nhận thâm hụt ngân sách hơn là giảm chi phí. Nếu vậy, nợ công có thể lên tới 60% vào năm 2016.
 |
| Chi tiêu chính phủ được dự kiến sẽ tăng 20% sau hai năm liên tiếp suy giảm, trong khi thu ngân sách có xu hướng giảm. |
Cảnh báo trên được đưa ra trong bối cảnh dự báo thu ngân sách của Việt Nam có xu hướng giảm do chính sách sụt giảm thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn giảm thuế đối với một số doanh nghiệp và việc loại bỏ thuế nhập khẩu theo các Hiệp định thương mại tự do (TPP).
Bên cạnh đó, tiếp tục giảm giá dầu thô trên thị trường thế giới cũng sẽ có tác động tiêu cực về việc thu thuế.
Trong khi chi tiêu chính phủ được dự kiến sẽ tăng 20% sau hai năm liên tiếp suy giảm. Chi tiêu thường xuyên cũng được dự kiến sẽ tăng 10%, trong khi chi tiêu cho y tế và giáo dục sẽ tăng 11% và 5%, tương ứng.
Khi được hỏi về các khoản nợ công với dự báo của ADB, Tiến sĩ Lê Đăng Doanh - một nhà kinh tế nổi tiếng tại Việt Nam, cho biết đây là một con số đáng tin cậy. Tuy nhiên, ông Doanh cho rằng con số thực tế có thể vượt xa mức an toàn 65% GDP vì có tồn tại một số vấn đề với phương pháp tính nợ công của Việt Nam.
Dự kiến, Việt Nam sẽ dành 282.000 tỷ đồng từ ngân sách nhà nước để thanh toán các khoản nợ công trong năm 2015, tương đương với 31% thu ngân sách nhà nước. Trong khi đó chi tiêu thường xuyên mất khoảng 72%, điều này có nghĩa là tổng chi phí sẽ cao hơn so với doanh thu từ các khoản thuế.
Việt Nam đang phấn đấu để kiềm chế nợ công không quá 65% GDP vào năm 2020, trong đó nợ của chính phủ không được cao hơn 55% và nợ nước ngoài không được cao hơn 50%.
Trong tuyên bố mới nhất, ông Cao Viết Sinh - người đứng đầu một nhóm công tác liên bộ, báo cáo tại một phiên họp Chính phủ ngày 30/3 rằng: Đồng euro và đồng yên mất giá sẽ giúp nợ công Việt Nam giảm được 12.000 tỷ đồng.
Theo các chuyên gia kinh tế trong nước, áp lực trả nợ nước ngoài hiện giảm nhẹ một phần nhờ việc Chính phủ phát hành thành công 1 tỷ USD trái phiếu kỳ hạn 10 năm ra thị trường vốn quốc tế với lãi suất ở mức 4,8%. Tuy nhiên, về lâu dài nó có khả năng đưa Việt Nam rơi vào nguy cơ của một cuộc khủng hoảng nợ tại các thời điểm nóng về đáo hạn nợ.
