Chương trình giáo dục phổ thông 2018 có 2 môn học tích hợp từ 5 môn học độc lập ở Chương trình 2006, đó là: môn Khoa học tự nhiên được tích hợp từ môn Hóa học, Sinh học, Vật lí; môn Lịch sử và Địa lí được tích hợp từ môn Lịch sử và môn Địa lí.
Nhưng, khi học sinh lên học ở cấp trung học phổ thông thì 2 môn học tích hợp không còn nữa mà đã được tách thành 5 môn học độc lập, đó là: Hóa học, Sinh học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí và phần lớn các môn học này đã trở thành môn học lựa chọn.
Chính vì thế, nếu như trước đây có nhiều người băn khoăn là những học sinh sẽ thi vào các lớp chuyên Hóa học, Sinh học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí ở năm học 2025-2026 tới đây sẽ thực hiện ra sao? Bởi lẽ, cấp trung học cơ sở thì các môn chuyên này là các phân môn trong 2 môn tích hợp nên sẽ thi tuyển như thế nào cho hợp lý.
Tuy nhiên, đến thời điểm này, cùng với hướng dẫn của Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT về Quy chế tuyển sinh trung học cơ sở và tuyển sinh trung học phổ thông mà Bộ vừa ban hành; kế hoạch tuyển sinh 10 của nhiều địa phương cũng đã ban hành thì những học sinh thi các môn chuyên có liên quan đến 2 môn tích hợp chỉ thi kiến thức của 1 phân môn mà thôi.
Học sinh thi vào lớp 10 chuyên liên quan đến 2 môn học tích hợp sẽ thực hiện ra sao?
Theo hướng dẫn tại điểm d, đ, Khoản 1, Điều 13, Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành ngày 30/12/2024 thì nội dung kiến thức và các môn chuyên được định hướng như sau:
d) Nội dung thi nằm trong chương trình giáo dục phổ thông cấp trung học cơ sở, chủ yếu là lớp 9.
đ) Đối với việc tuyển sinh vào trường trung học phổ thông chuyên, học sinh phải thi các môn thi, bài thi quy định tại khoản này và 01 (một) môn thi chuyên. Mỗi môn chuyên có 01 (một) đề thi riêng theo chương trình môn học cấp trung học cơ sở, nội dung thi bảo đảm tuyển chọn được học sinh có năng khiếu về môn chuyên đó.
Điều này cho thấy, học sinh thi vào các trường trung học phổ thông chuyên sẽ thi các môn: Toán, Ngữ văn (2 môn bắt buộc), môn thứ 3 (địa phương chọn) theo quy định và thi thêm môn chuyên nữa.
Việc Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT giới hạn nội dung thi chủ yếu là lớp 9 giảm được một phần áp lực cho thí sinh và điểm đ, Khoản 1, Điều 13 khi Bộ hướng dẫn: “nội dung thi bảo đảm tuyển chọn được học sinh có năng khiếu về môn chuyên đó” đã định hướng rõ về nội dung kiến thức cho các đề thi môn chuyên.
Học sinh đăng ký dự thi vào các lớp chuyên, như: Hóa học, Sinh học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí chỉ thi kiến thức của 1 phân môn trong môn tích hợp ở các trung học cơ sở mà thôi.
Cụ thể, đến thời điểm này nhiều địa phương đã có hướng dẫn khá rõ ràng cho việc tuyển sinh các môn chuyên.
Chẳng hạn, Sở giáo dục và Đào tạo An Giang đã hướng dẫn trong Kế hoạch 626/KH-SGDĐT hướng dẫn kỳ tuyển sinh vào lớp 10 trung học phổ thông công lập, trung học phổ thông chuyên năm học 2025 – 2026 như sau:
“Những thí sinh thi tuyển vào 2 trường trung học phổ thông chuyên sẽ thi bốn (04) môn.
Học sinh làm ba (03) bài thi như thí sinh thi vào trường trung học phổ thông công lập và 01 bài thi môn chuyên (150 phút), mỗi thí sinh chỉ đăng ký dự thi 01 môn chuyên. Các môn chuyên bao gồm: Ngữ Văn, Toán, tiếng Anh, Tin học, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Lịch sử, Địa lý. Trong đó:
Môn Vật lý: nội dung thi ứng với chủ đề khoa học vật lý của môn Khoa học tự nhiên. Môn Hóa học: nội dung thi ứng với chủ đề khoa học hoá học của môn Khoa học tự nhiên. Môn Sinh học: nội dung thi ứng với chủ đề khoa học sinh học của môn Khoa học tự nhiên.
Môn Lịch sử: nội dung thi ứng với phân môn Lịch sử của môn Lịch sử và Địa lý. Môn Địa lý: nội dung thi ứng với phân môn Địa lý của môn Lịch sử và Địa lý”. [1]
Theo Kế hoạch công tác tuyển sinh lớp 10 Trung học phổ thông năm học 2025-2026 của thành phố Hà Nội, điều kiện dự tuyển vào 4 trường chuyên của Hà Nội (chuyên Hà Nội-Amsterdam, chuyên Nguyễn Huệ, chuyên Chu Văn An, chuyên Sơn Tây) như sau:
Đề thi môn chuyên gồm các câu hỏi phù hợp với yêu cầu cần đạt của môn học và mục tiêu cấp Trung học cơ sở thuộc Chương trình giáo dục phổ thông 2018, chủ yếu nằm trong chương trình lớp 9 cấp Trung học cơ sở, bảo đảm các cấp độ nhận thức: thông hiểu, vận dụng.
Riêng môn Khoa học tự nhiên thi vào lớp chuyên theo mạch nội dung: lớp chuyên Vật lý (mạch Năng lượng và sự biến đổi), lớp chuyên Hoá học (mạch Chất và sự biến đổi của chất) và lớp chuyên Sinh học (mạch Vật sống); môn Lịch sử và Địa lý thi vào lớp chuyên theo phân môn: lớp chuyên Lịch sử (phân môn Lịch sử), lớp chuyên Địa lý (phân môn Địa lý). [2]
Kỳ thi tuyển sinh 10, năm học 2025- 2026 sẽ là kỳ thi đầu tiên của chương trình 2018 nên dư luận cũng đặc biệt quan tâm, nhất là đối với những học sinh sẽ thi vào trường chuyên, trường năng khiếu ở các địa phương.
Đối với 5 môn chuyên (Hóa học, Sinh học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí) ở cấp trung học phổ thông có liên quan đến 2 môn tích hợp: Khoa học tự nhiên; Lịch sử và Địa lí đang được phần lớn các trường học bố trí dạy và học theo từng phân môn cụ thể theo hướng dẫn của Công văn số 5636/BGDĐT-GDTrH ngày 10/10/2023 mà Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.
Tuy nhiên, Thông tư số 30/2024/TT-BGDĐT hướng dẫn thi tuyển sinh 10 đối với các trường chuyên như sau: “nội dung thi bảo đảm tuyển chọn được học sinh có năng khiếu về môn chuyên đó” và hướng dẫn của một số địa phương thì việc thi môn chuyên đối với các môn có liên quan đến 2 môn tích hợp cơ bản giống như trước đây.
Chỉ khác, kiến thức trước là môn học, còn từ kỳ thi tuyển 10 năm nay là phân môn ở cấp trung học cơ sở.
Như vậy, đến thời điểm này, bài toán đầu ra cho các môn tích hợp và đầu vào các lớp chuyên Hóa học, Sinh học, Vật lí, Lịch sử, Địa lí đã được hướng dẫn cụ thể, hợp lý, hài hòa, không gây nhiều áp lực cho thí sinh dự thi vào lớp 10 chuyên.
Tài liệu tham khảo:
[1] https://giaoduc.net.vn/so-giao-duc-va-dao-tao-tinh-an-giang-ban-hanh-ke-hoach-tuyen-sinh-10-post249321.gd
[2] https://giaoduc.net.vn/ha-noi-ky-thi-tuyen-sinh-vao-lop-10-dien-ra-tu-ngay-7-86-post249414.gd
(*) Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
