"Tham nhũng diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều ngành, nhiều cấp"

Mở đầu phiên làm việc sáng nay, Tổng Thanh tra Chính phủ - ông Phan Văn Sáu, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ đã trình bày Báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2016.

Tổng Thanh tra Chính phủ Phan Văn Sáu cho biết, công tác phòng chống tham nhũng đã thúc đẩy sự chuyển biến rõ nét trên hầu hết các lĩnh vực quản lý nhà nước, góp phần tích cực xây dựng xã hội công khai, minh bạch, dân chủ, củng cố và giữ vững niềm tin của nhân dân.

Hệ thống bộ máy nhà nước, thể chế, chính sách được hoàn thiện hơn cùng với việc mở rộng công khai, minh bạch, thực hiện trách nhiệm giải trình, tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.

Tại cuộc họp báo thường kỳ quý III/2016, do Thanh tra Chính phủ tổ chức sáng 27/10 đã công bố: Trong 3 tháng vừa qua, toàn ngành thanh tra đã triển khai hơn 2.000 cuộc thanh tra hành chính và hơn 74.000 cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên ngành.

Qua thanh tra đã chấn chỉnh quản lý, hoàn thiện cơ chế, chính sách pháp luật trên nhiều lĩnh vực, đồng thời phát hiện vi phạm 42.656 tỷ đồng, 347 ha đất.

Theo đó, các cơ quan thanh tra đã kiến nghị thu hồi 33.966 tỷ đồng và 43 ha đất; chuyển cơ quan điều tra làm rõ 16 vụ, 30 đối tượng.

Đáng chú ý, qua thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, các cơ quan thanh tra đã phát hiện 14 vụ, 24 đối tượng có hành vi tham nhũng và liên quan đến tham nhũng; có 3 trường hợp người đứng đầu bị kết luận là thiếu trách nhiệm để xảy ra tham nhũng.

Các cơ quan điều tra đã thụ lý điều tra 159 vụ án, 415 đối tượng tham nhũng và liên quan đến tham nhũng…

Ông Phan Văn Sáu - Tổng Thanh tra Chính phủ. ảnh: Trung tâm thông tin Quốc hội.

Ông Sáu cũng cho biết, nhiều vụ án tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp được phát hiện, điều tra, xử lý với những bản án nghiêm minh đã có tác dụng răn đe, ngăn chặn hành vi tham nhũng. Hiệu quả thu hồi tài sản qua công tác thanh tra, điều tra tội phạm tham nhũng đã có chuyển biến.

Tuy nhiên, báo cáo cũng thẳng thắn thừa nhận tình hình tham nhũng vẫn đang diễn biến phức tạp, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều lĩnh vực với mức độ phổ biến, tính chất rất nghiêm trọng và chưa bị đẩy lùi.

Công tác phòng chống tham nhũng tại các bộ, ngành, địa phương còn chưa đồng đều. Không ít địa phương đã thực hiện chưa tốt công tác PCTN.

“Công tác phòng chống tham nhũng nói chung chưa đạt yêu cầu, mục tiêu đề ra và vẫn còn nhiều hạn chế, yếu kém”, Tổng Thanh tra Chính phủ đánh giá.

Một số cán bộ còn bao che, tiếp tay, “bảo kê” cho vi phạm

Bày tỏ đồng tình và đánh giá cao những kết quả đạt được, tuy nhiên bà Lê Thị Nga - Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp (đơn vị thẩm tra) thẳng thắn đánh giá, thực tiễn cho thấy, công tác phòng chống tham nhũng vẫn chưa đạt được mục tiêu đề ra.

Đây cũng là vấn đề liên tục được đặt ra tại các cuộc họp của Trung ương, của Chính phủ và Quốc hội nhiều kỳ qua.

Trong nhiều phiên thảo luận, Đại biểu Quốc hội khóa 13 đánh giá một trong những nguyên nhân tham nhũng còn nghiêm trọng là do trong nhiều năm các báo cáo vẫn còn biểu hiện nể nang, ngại va chạm, đánh giá chung chung.

Thí dụ như: “có một số nơi”, “có một bộ phận”, “một số người đứng đầu”, “một số cơ quan, đơn vị”… mà không có địa chỉ cụ thể nên không xác định được trách nhiệm cá nhân và không có tác dụng mạnh mẽ để chỉnh đốn, thay đổi.

Từ đó, bà Nga nêu đánh giá: "Quyết tâm chống tham nhũng chỉ nằm trên văn bản, còn hành động trên thực tế lại chưa tương xứng.

Đáng lưu ý có một số cán bộ còn bao che, tiếp tay, 'bảo kê' cho vi phạm.

Vì vậy, phải phân định rõ ràng trách nhiệm tập thể với trách nhiệm của từng cá nhân có thẩm quyền quyết định, tránh tình trạng khi xảy ra sai phạm. Không quy được trách nhiệm cá nhân thì sẽ dẫn tới việc lấy trách nhiệm tập thể làm nơi lẩn tránh an toàn cho trách nhiệm cá nhân".

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp - bà Lê Thị Nga. ảnh: quochoi.vn

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp cho biết, nhiều Đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí phản ánh trong công tác điều động, bổ nhiệm cán bộ thời gian qua có một số trường hợp lạm dụng quy định để điều động, bổ nhiệm cán bộ không đủ điều kiện, tiêu chuẩn, phẩm chất, năng lực, chưa thật sự tiêu biểu, thiếu kinh nghiệm thực tế là người thân, trong gia đình; thậm chí có chuyện bổ nhiệm ồ ạt vào thời điểm chuyển giao nhiệm kỳ.

Bà Nga nêu thí dụ: “Mới đây nhất cử tri có phản ánh có Sở 46 người (Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Hải Dương) nhưng có tới 44 lãnh đạo, chỉ có 2 chuyên viên.

Thực trạng này gây nghi ngờ, bức xúc trong dư luận, làm giảm sút lòng tin của cán bộ Đảng viên và nhân dân vào chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước về phòng chống tham nhũng nói chung và phòng chống tham nhũng trong công tác cán bộ nói riêng”.

Qua thực tiễn ấy, Ủy ban Tư pháp đề nghị Chính phủ xem xét kỹ các phản ánh của đại biểu Quốc hội và cử tri, báo chí; chỉ đạo người có trách nhiệm tổng kiểm tra, rà soát và giải trình về các trường hợp cụ thể được phản ánh, trên cơ sở đó Chính phủ đánh giá tổng thể thực trạng và đề ra giải pháp xử lý, khắc phục trong thời gian tới.

“Kiến nghị này cũng đồng thời góp phần thiết thực vào việc thực hiện nghiêm Nghị quyết Hội nghị lần thứ 4 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII” – bà Nga lập luận.

Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp cũng cho biết, cho biết, luật hiện hành chưa quy định về việc cấm người đứng đầu bổ nhiệm người thân thích vào vị trí lãnh đạo trong cơ quan, tổ chức, đơn vị do mình quản lý.

Cử tri đề nghị Nhà nước cũng cần tổ chức nghiên cứu, tham khảo và có quy định nhằm ngăn chặn tình trạng những người trong một đại gia đình cùng làm quan trong một địa phương dẫn đến dễ câu kết nhau để tham ô, nhũng nhiễu.

“Cử tri bức xúc phản ánh tại một số địa phương có hiện tượng cả họ làm quan nhưng vẫn đúng quy trình.

Uỷ ban Tư pháp cho rằng, đây là những ý kiến rất cần được lắng nghe, quan tâm, nghiên cứu để bảo đảm vừa trọng dụng được nhân tài, vừa tránh tính trạng lạm quyền để trục lợi trong công tác cán bộ”, bà Nga cho hay.