Ngày 11/2, trang mạng của hãng CNN có bài viết nhan đề “Ba phương án quân sự ở Syria” của Michael O'Hanlon - nhà nghiên cứu cao cấp của Học hội Brookings Mỹ. Sau đây là nội dung bài viết:
Với việc tình hình bạo loạn Syria trầm trọng hơn, Mỹ và cộng đồng quốc tế tiến thoái lưỡng nan. Tuy nói là tình hình Syria trầm trọng hơn do Nga và Trung Quốc gần đây đã phủ quyết dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an liên quan đến trừng phạt chính quyền Bashar Assad, nhưng tình hình hiện nay còn nghiêm trọng hơn khi đó, bởi vì đối với việc ứng phó với tình hình thế nào, hiện nay vẫn chưa có phương án thật tốt.
 |
| Tàu sân bay USS John C.Stennis của Hải quân Mỹ đi qua eo biển Malacca ngày 30/1/2012 |
Không thể mượn phương thức của Libya
Các phe phái và chủng tộc ở Syria phân bố quá phân tán, làm cho phương thức tác chiến kiểu Lybia không thể đạt hiệu quả. Bashar và quân đội của ông vẫn quá mạnh, hoạt động gìn giữ hòa bình quy mô nhỏ với nội dung đơn giản rất khó giành được thành công.
Khi muốn tiến hành vào Syria, lực lượng gìn giữ hòa bình sẽ gặp phải sự cản trở của chính quyền Bashar. Khi xét tới diện tích lãnh thổ và rất nhiều nhân vật có thế lực ở Syria, nếu xâm chiếm Syria thì có thể đối mặt với tình hình phức tạp khủng bố như ở Iraq.
Vì vậy, có thể đưa ra 3 phương án quân sự chính có tính khả thi. Quy mô và phạm vi của những phương án này đều có hạn, cho nên hiệu quả sẽ không rõ nét lắm. Hiện nay hoàn toàn không thể nghiêng về bất cứ phương án nào, hơn nữa chỉ có sự hỗ trợ và tham gia mạnh mẽ của Liên đoàn Ả rập và NATO, thì Mỹ mới có thể xem xét áp dụng những phương án này.
Nhưng, nếu tình hình tiếp tục xấu đi, Mỹ cũng không thể khoanh tay đứng nhìn.
Có thể thực thi 3 phương án quân sự
Phương án 1: Thông qua các chiến dịch quân sự hải-không quân mang tính trừng phạt, thúc đẩy một số người phát động cuộc đảo chính chống lại Bashar.
Phương án này nhằm thuyết phục thân tín của Bashar rời bỏ nhà lãnh đạo này, đồng thời cùng phe đối lập ký thỏa thuận chia sẻ quyền lực, lấy đó làm tiền đề chấm dứt trừng phạt và các chiến dịch quân sự mang tính trừng phạt có liên quan.
Hai phương án khả thi nhất là: Thông qua phong tỏa bằng hải quân ngăn chặn Bashar xuất khẩu dầu mỏ hoặc nhập khẩu những mặt hàng nào đấy, và thông qua tác chiến trên không có giới hạn để phá hủy tài sản được chính quyền này coi trọng.
 |
| Biên đội trên biển của cụm chiến đấu tàu sân bay CVN-70 Carl Vinson/Hải quân Mỹ |
Phương án 2: Phát động chiến dịch kiểu Balkan.
Căn cứ vào quan điểm tác chiến đường không nói trên và bài viết của Fouad Ajami đăng trên chuyên mục “Mô hình Kosovo” của “Nhật báo phố Wall” kỳ I ngày 10/2, phạm vi tập kích đường không còn có thể mở rộng hơn nữa, bao gồm tấn công các vũ khí hạng nặng của Lục quân Syria – dùng để ném bom các đô thị.
Để phối hợp với phương án này, còn phải thiết lập vùng cấm bay nhằm vào máy bay trực thăng quân sự và các loại vũ khí bay của Syria. Ngoài ra, Mỹ có thể cung cấp vũ khí cho phe đối lập Syria, tuy so với hiện nay, làm như vậy trong thời gian ngắn có thể làm tăng chứ không giảm nổ ra các vụ bạo lực.
Phương án 3: Sử dụng không quân và lực lượng mặt đất bên ngoài với số lượng vừa phải, thiết lập “an toàn khu” (vùng an toàn) cho người dân Syria, địa điểm cụ thể có thể thiết lập tại khu vực phía bắc Syria, gần Thổ Nhĩ Kỳ.
Phương án này sẽ tham khảo mô hình hỗ trợ người Kurd – Iraq của Mỹ vào thập niên 1990 (cho dù lúc đó Saddam Hussein vẫn tại vị). Nhưng, thực hiện mô hình này ở Syria sẽ khó khăn hơn. Cho dù nhìn từ góc độ địa lý tự nhiên hay thống kê dân số, thiết lập bất cứ an toàn khu nào ở Syria đều không phù hợp lắm với logic.
Tất cả các phương án đều cần mạo hiểm
Dân số Syria quá phân tán, thiết lập an toàn khu như vậy hoàn toàn không thực tế, điều này cũng không hỗ trợ nhiều cho những người dân Syria bị đe dọa.
Cho nên, nhiệm vụ như vậy chỉ đóng vai trò có hạn trong vấn đề bảo vệ người dân vô tội.
 |
| Tên lửa của Syria được phóng lên trong một cuộc tập trận đầu tháng 12/2011 |
Tuy nhiên, dựa vào sự phát triển của tình hình, có thể kết hợp phương án này với các phương án trước, xây dựng được lực lượng mạnh cho phong trào nổi dậy. Phong trào nổi dậy sẽ lấy an toàn khu làm cơ sở tiếp tế và tránh nạn, cuối cùng chống lại sự thống trị của Bashar.
Tất cả các phương án này đều không có lực lượng mang tính quyết định. Tất cả các phương án đều cần mạo hiểm. Những phương án này đều chỉ có thể xem xét khi tình hình tiếp tục xấu đi.
Nhưng, hiện nay công bố những quan điểm này có lẽ hoàn toàn không phải là sớm. Phải để chính quyền Syria biết rằng, ngoài mong muốn bản thân Bashar tự ra đi, Mỹ vẫn còn phương án khác.
Tuy Mỹ muốn nhìn thấy trường hợp Bashar tự ra đi, nhưng nếu nói chính quyền Bashar sắp sụp đổ là quá lạc quan.
