Đến nay, qua hai lần gia hạn, bốn người liên can gồm cha, mẹ Lê Văn Luyện, Trương Thanh Hồng - anh họ của Luyện (bị bắt về hành vi che giấu tội phạm), cha Hồng (bị bắt về hành vi không tố giác tội phạm) đã bị tạm giữ hình sự chín ngày. Theo quy định, hết thời hạn tạm giữ, cơ quan điều tra phải ra quyết định khởi tố bị can những người này hoặc trả tự do cho họ nếu không đủ căn cứ khởi tố.
Về người đại diện hợp pháp cho Lê Văn Luyện, luật sư Huỳnh Văn Nông (Đoàn Luật sư TP.HCM) cho rằng khi phạm tội Luyện đã đủ 16 tuổi nên theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự, quá trình điều tra không cần có người đại diện hợp pháp. Chỉ khi ra tòa mới bắt buộc phải có người đại diện hợp pháp cho Luyện. Khi đó, tòa có thể mời bất cứ người thân nào của bị cáo hoặc đại diện nhà trường, đoàn thanh niên… làm người đại diện.
Thậm chí cả cha, mẹ của bị cáo vẫn có thể làm đại diện hợp pháp cho Luyện ngay cả khi họ đang là bị cáo trong vụ án vì luật không cấm. Trong trường hợp này, luật chỉ cấm nếu cha mẹ Luyện là đại diện hợp pháp về mặt dân sự (đại diện về trách nhiệm dân sự, bồi thường thiệt hại…). Tuy nhiên, theo Điều 307 Bộ luật Tố tụng hình sự thì trường hợp này thành phần hội đồng xét xử phải có một hội thẩm là giáo viên hoặc cán bộ Đoàn.
Gần đây, một số ý kiến cho rằng sát thủ Lê Văn Luyện có thể lãnh án hơn 18 năm tù, mức cao nhất theo quy định tại Điều 74 BLHS dành cho người chưa thành niên phạm tội. Những người này cho rằng Điều 74 chỉ áp dụng cho một tội, còn nếu tổng hợp hình phạt thì Luyện vẫn có thể lãnh hơn 18 năm tù. Đây là cách hiểu hoàn toàn sai lầm.
Thạc sĩ-luật sư Đinh Văn Quế, nguyên Chánh Tòa Hình sự TAND Tối cao, cho biết khoản 1 Điều 74 BLHS quy định đối với người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi khi phạm tội, nếu điều luật được áp dụng quy định hình phạt tù chung thân hoặc tử hình thì mức hình phạt cao nhất được áp dụng không quá 18 năm tù. Khoản 1 Điều 75 bộ luật này quy định về tổng hợp hình phạt đối với người phạm nhiều tội, có tội được thực hiện trước khi đủ 18 tuổi, có tội được thực hiện sau khi đủ 18 tuổi.
Theo đó, nếu tội nặng nhất được thực hiện khi người đó chưa đủ 18 tuổi thì hình phạt chung không được vượt quá mức hình phạt cao nhất quy định tại Điều 74 của bộ luật này, tức không vượt quá 18 năm tù. “Một tội thực hiện khi chưa đủ 18 tuổi, một tội thực hiện khi đã đủ 18 tuổi luật còn minh định cách tổng hợp có lợi cho bị cáo như thế, huống hồ ở đây bị cáo cùng phạm hai tội khi chưa đủ 18 tuổi thì càng phải tổng hợp hình phạt theo hướng có lợi cho bị cáo.
Nguyên tắc suy đoán có lợi cho bị cáo là nguyên tắc bất di bất dịch. Tóm lại, Lê Văn Luyện chỉ có thể bị xử tối đa 18 năm tù” - ông Quế nói.
Theo THANH LƯU/Pháp luật TPHCM
