Diễn đàn Hà Nội về Khoa học Giáo dục và Sư phạm là sự kiện thường niên do Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội chủ trì.
Sự kiện được tổ chức liên tục từ năm 2021 trong thời kỳ đỉnh cao của đại dịch Covid-19. Ngay từ năm đầu tiên tổ chức, Diễn đàn đã thu hút được sự quan tâm của giới nghiên cứu về khoa học giáo dục và khoa học sư phạm ở Việt Nam.
Tham dự diễn đàn năm 2023 về phía Quốc hội có Tiến sĩ Nguyễn Thị Mai Hoa – Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội.
Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo có: Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Phúc – Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; Phó giáo sư, Tiến sĩ Huỳnh Văn Chương – Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, Bộ Giáo dục và Đào tạo; Tiến sĩ Nguyễn Sơn Hải - Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin; Tiến sĩ Tạ Ngọc Trí – Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học.
Cùng với đó, diễn đàn có sự tham dự của Tiến sĩ Lê Thị Mai Hoa – Phó vụ trưởng Vụ Giáo dục và đào tạo, dạy nghề Ban tuyên giáo Trung ương; Phó giáo sư, Tiến sĩ Lưu Bích Ngọc - Chánh Văn phòng Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phạm Bảo Sơn - Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội và sự góp mặt hơn 400 đại biểu khách mời là trường đối tác, cùng đông đảo các nhà giáo, nhà khoa học trong nước và quốc tế.
Tôn trọng các quan điểm khác biệt
Phát biểu đề dẫn tại diễn đàn, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quý Thanh - Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội (đồng thời là Trưởng Ban Tổ chức HaFPES 2023) bày tỏ kỳ vọng, diễn đàn sẽ là cơ hội kết nối này những người quan tâm đến nghiên cứu giáo dục với nhau, từ đó tạo thành mạng lưới nghiên cứu giáo dục ngày càng lớn mạnh.
 |
Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quý Thanh - Trưởng Ban Tổ chức HaFPES 2023 phát biểu. |
Giáo sư Nguyễn Quý Thanh chia sẻ, trong những năm gần đây hầu như tháng nào cũng có những tranh luận về các vấn đề liên quan đến giáo dục. Từ những câu chuyện của giáo dục đại học như tự chủ, hội đồng trường, kiểm định chất lượng và tuyển sinh, v.v. đến những vấn đề của giáo dục phổ thông, giáo dục mầm non, như chương trình và sách giáo khoa, vị trí của môn Lịch sử, kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, việc dạy các môn tích hợp, phương pháp đánh giá kết quả học tập ở các bậc học,...
Những tranh luận này thường không đi đến thống nhất vì nhiều thành phần tham gia chỉ đưa ra những đánh giá, nhận định dựa vào trải nghiệm cá nhân của mình về giáo dục hơn là dựa vào tư duy khoa học giáo dục và các thành tựu của nó.
Tuy nhiên, để có được những kết luận chính xác, khoa học, yêu cầu những thảo luận này cần có tính thẩm quyền chuyên môn – một khái niệm rất quan trọng của truyền thông khoa học, hay nói cách khác phải được dựa trên những thảo luận khoa học nghiêm túc.
Giáo sư Nguyễn Quý Thanh nhấn mạnh, việc phản biện chính sách với tư cách người dân chịu tác động cần phải tách bạch với phản biện của người có thẩm quyền và năng lực chuyên môn.
“Diễn đàn Hà Nội về Khoa học Giáo dục và Sư phạm của chúng tôi mong muốn tạo ra một nền tảng cho những tranh luận khoa học nghiêm túc của những người có năng lực và thẩm quyền chuyên môn như vậy”, Trưởng Ban tổ chức HaFPES 2023 chia sẻ kỳ vọng.
Chia sẻ thêm, Giáo sư Nguyễn Quý Thanh cho biết, Ban tổ chức xác định format của hội thảo này là “diễn đàn” với mong muốn đây là không gian cho những thảo luận mở, tôn trọng các quan điểm khác biệt về vấn đề của giáo dục trên nền tảng của tư duy khoa học, đặc biệt là tư duy thực chứng và tư duy logic.
Trong tên của diễn đàn, khái niệm “khoa học giáo dục” và “khoa học sư phạm” được đặt bên cạnh nhau không phải vì chúng khác biệt và đối lập với nhau, mà thể hiện quan điểm xem khoa học sư phạm (pedagogy) như một phần của các khoa học giáo dục (educational sciences) và từ đó nhìn nhận vấn đề sư phạm trong bối cảnh chung của giáo dục. Điều này giúp vượt qua nội hàm hẹp của khái niệm “giáo dục học” và tiếp cận nhìn nhận về sư phạm chỉ như là những vấn đề trong nhà trường.
 |
Toàn cảnh diễn đàn HaFPES 2023. |
Trưởng Ban tổ chức HaFPES 2023 cho biết, sau 2 năm triển khai, diễn đàn HaFPES 2023 đã nhận được sự quan tâm rất lớn từ các nhà nghiên cứu giáo dục trong nước và quốc tế.
HaFPES 2023 có tổng cộng 136 tóm tắt công trình nghiên cứu từ trong và ngoài nước, với 34 báo cáo trực tiếp tại hội thảo và 71/95 bài được duyệt đăng trong Kỷ yếu. Các báo cáo đều được viết bằng tiếng Anh.
Diễn đàn được chia thành 2 phiên chung (sáng - chiều) và 10 phiên song song (sáng - chiều) với những báo cáo chất lượng từ các chuyên gia trong và ngoài nước.
Tại phiên chung, diễn đàn lắng nghe 4 báo cáo liên quan đến các vấn đề rất căn bản như bản chất con người và vai trò của giáo dục, các xu thế mới trong đo lường kết quả giáo dục, đào tạo giáo viên trong ASEAN và khoa học thần kinh trong trị liệu các rối loạn học tập.
Sau phiên toàn thể, diễn đàn được chia thành 5 tiểu ban tập trung thảo luận và chia sẻ xoay quanh 5 chủ đề chính:
(1) Lãnh đạo trường học trong bối cảnh chuyển đổi số: Từ chính sách đến thực tiễn;
(2) Giáo dục sư phạm trong chuyển đổi số và giáo dục dựa trên năng lực;
(3) Xu hướng hiện đại trong đánh giá giáo dục: Đánh giá năng lực, kiểm định và xếp hạng;
(4) Nghiên cứu khoa học giáo dục ở Việt Nam: Triển vọng và thách thức;
(5) Công nghệ của Cách mạng Công nghiệp 4.0: Từ Nghiên cứu đến Ứng dụng trong giáo dục.
Các nhà khoa học cần kiên trì đi đến tận cùng chân lý để tìm ra các quy luật giáo dục
Phát biểu tại diễn đàn, Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Phúc - Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá, HaFPES 2023 là sự kiện quan trọng, tập hợp được các nhà khoa học trong lĩnh vực nghiên cứu về giáo dục, các thầy cô giáo hàng đầu của cả nước, cũng như các nhà khoa học quốc tế.
 |
| Thứ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Văn Phúc. |
Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc đặc biệt nhấn mạnh tới tầm quan trọng của các nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học giáo dục đối với việc thực hiện ban hành các chính sách liên quan đến giáo dục.
Với tầm quan trọng này, Thứ trưởng chia sẻ niềm mong mỏi với các nhà khoa học sẽ kiên trì đi đến tận cùng chân lý để tìm ra các quy luật của giáo dục, đóng góp vào tiến bộ của giáo dục, tiến bộ của xã hội, đất nước và nhân loại trong lĩnh vực giáo dục về con người.
Trong bối cảnh ngày nay với sự thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ, tri thức, đòi hỏi chúng ta phải nắm bắt các xu thế và dự báo về tương lai. Theo Thứ trưởng, đây là những nhiệm vụ quan trọng đặt ra cho khoa học giáo dục.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng bày tỏ sự ghi nhận và đánh giá cao những nỗ lực đáng khích lệ của Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội trong lĩnh vực nghiên cứu về khoa học giáo dục.
“Mới đây, Tạp chí Time Higher Education của Vương Quốc Anh đã công bố bảng xếp hạng theo lĩnh vực THE subject Ranking 2023, theo đó lĩnh vực Giáo dục (Education) của Đại học Quốc gia Hà Nội mà các nhóm nghiên cứu về giáo dục của Trường Đại học Giáo dục đóng vai trò chính được xếp hạng rất cao, trong nhóm 401 - 500 hàng đầu thế giới.
Đây là thứ hạng cao nhất từ trước đến nay khẳng định vị trí các nghiên cứu về KHGD của Việt Nam nói chung của Đại học Quốc gia Hà Nội nói riêng”, Thứ trưởng thông tin và gửi lời chúc mừng tới Trường Đại học Giáo dục và Đại học Quốc gia Hà Nội với kết quả này.
Cũng theo Thứ trưởng, Diễn đàn Hà Nội về Khoa học Giáo dục và Sư phạm năm 2023 đánh dấu sự mở rộng về quy mô với sự tham gia đông đảo của các nhà khoa học; chủ đề hội thảo đa dạng, phong phú, nhiều chủ đề mới, hấp dẫn. Đây là dịp để các nhà khoa học, nhà giáo, nhà quản lý, các nhà nghiên cứu trẻ có không gian học thuật rộng mở để trao đổi, chia sẻ, bày tỏ những quan điểm cá nhân về các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học phục vụ cộng đồng.
Đại diện lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chia sẻ hy vọng các đại biểu tham gia hội thảo sẽ có những trao đổi, đánh giá sâu sắc, phát triển những ý tưởng mới và phương pháp nghiên cứu hiệu quả trong thời gian tới.
Trên cơ sở những kết quả đạt được, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc mong muốn Đại học Quốc gia Hà Nội tiếp tục quan tâm, đầu tư phát triển Trường Đại học Giáo dục, đầu tư tập trung vào phát triển nghiên cứu khoa học giáo dục.
Về phía Trường Đại học Giáo dục, Thứ trưởng mong muốn nhà trường tiếp tục chủ động và tích cực tham gia các nghiên cứu, các tư vấn chính sách cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, đặc biệt những vấn đề liên quan đến đổi mới giáo dục đại học, đổi mới giáo dục phổ thông, hay những vấn đề mới phát sinh liên quan đến trường học thông minh, công nghệ đào tạo tiên tiến, khoa học hành vi…
Ngoài ra, nhà trường cần chú trọng nâng cao chất lượng nghiên cứu khoa học, đẩy mạnh công bố quốc tế trên các tạp chí khoa học uy tín; tích cực nâng cao thứ hạng đại học trong bảng xếp hạng đại học khu vực và thế giới.
