Từ 01/7/2024, sách giáo khoa sẽ được Nhà nước quy định giá tối đa

17/08/2023 06:34
Huệ Phương
0:00 / 0:00
0:00
GDVN-Khẩn trương triển khai các kiến nghị được nêu trong Báo cáo của Đoàn giám sát, bảo đảm triển khai thành công Nghị quyết 88 và Nghị quyết 51 của Quốc hội.

Báo cáo giám sát đã cung cấp bức tranh tổng thể toàn diện và sâu sắc

Phát biểu tại Phiên họp “Việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho biết, cơ bản thống nhất với báo cáo của Đoàn giám sát và các ý kiến phát biểu tại phiên họp, nhất là ý kiến của Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đều rất tâm huyết và có giá trị.

Qua Báo cáo giám sát và ý kiến phát biểu cho thấy Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao kết quả của Đoàn giám sát do Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn trực tiếp làm Trưởng đoàn và cơ quan chủ trì là Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội.

Đoàn giám sát đã bám sát kế hoạch cũng như các quy định của pháp luật và làm việc nghiêm túc, kỹ lưỡng, trách nhiệm, khoa học và có nhiều đổi mới để nâng cao chất lượng kết quả giám sát.

Toàn cảnh Phiên họp chiều ngày 14/8. Ảnh: quochoi.vn.

Toàn cảnh Phiên họp chiều ngày 14/8. Ảnh: quochoi.vn.

Chủ tịch Quốc hội nhận thấy báo cáo giám sát đã cung cấp bức tranh tổng thể toàn diện và sâu sắc về tình hình đổi mới giáo dục phổ thông, có nhiều nội dung, giải pháp kiến nghị có giá trị cả về lý luận và thực tiễn.

Chủ tịch Quốc hội bày tỏ thống nhất cao với việc đánh giá của Đoàn giám sát. Đó là việc Chính phủ tổ chức quán triệt, tổ chức triển khai Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 nhất quán và trách nhiệm. Chủ tịch Quốc hội cho rằng cần phải làm nổi bật tình hình giáo dục phổ thông tiếp tục có chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng và rất đáng ghi nhận.

Điểm lại những kết quả nổi bật đạt được, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, hệ thống văn bản được ban hành tương đối toàn diện, bao quát các mạch, các lĩnh vực theo yêu cầu đổi mới và đúng với tinh thần Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Phiên họp chiều ngày 14/8. Ảnh: quochoi.vn.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu tại Phiên họp chiều ngày 14/8. Ảnh: quochoi.vn.

Chương trình giáo dục phổ thông mới nhìn chung được xây dựng công phu, nghiêm túc, có tính kế thừa và phát triển, bám sát mục tiêu, yêu cầu và nội dung đổi mới. Hệ thống giáo khoa, tài liệu giáo dục được tổ chức biên soạn, thẩm định, phê duyệt, in và phát hành cơ bản là theo đúng tiến độ, đáp ứng cơ bản nhu cầu dạy và học. Đội ngũ giáo viên được bố trí tập huấn đầy đủ phục vụ chương trình mới. Nhà nước cân đối ngân sách, ưu tiên bố trí kinh phí và huy động các nguồn lực để đầu tư cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết bị và triển khai chương trình mới.

Về hạn chế, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, ý kiến của Đoàn giám sát là có cơ sở.

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ: “Báo cáo giám sát đã chỉ ra 12 văn bản chậm tiến độ. Công tác tuyên truyền, quán triệt, đổi mới chương trình thực sự chưa thực sự hiệu quả và còn có nội dung chưa tạo được sự đồng thuận xã hội. Công tác giám sát, kiểm tra, thanh tra thì chưa được tiến hành một cách thường xuyên, phạm vi còn hạn chế, chưa bao quát toàn diện, hiệu quả chưa cao.

Cần đánh giá kỹ hơn về chủ trương một chương trình nhiều bộ sách giáo khoa, kinh nghiệm quốc tế và thực tiễn triển khai. Đồng thời, đánh giá chương trình và các nội dung trong các bộ sách giáo khoa đã đáp ứng được yêu cầu mục tiêu xuyên suốt của cải cách lần này là chuyển trọng tâm từ cung cấp và truyền thụ kiến thức sang trọng tâm là nâng cao năng lực và phẩm chất người học hay chưa?

Việc thực hiện chương trình này chưa lâu còn phải tiếp tục theo dõi và đánh giá. Nhấn mạnh với tinh thần cầu thị, cần phải tiếp tục xem xét chương trình này; tiếp tục nghiên cứu, đánh giá việc tích hợp các môn học ở bậc trung học cơ sở; đổi mới phương pháp đánh giá chất lượng giáo dục, thi, kiểm tra…”.

Chủ tịch Quốc hội cũng cho rằng, báo cáo kết quả giám sát của Đoàn giám sát đã thể hiện được ý kiến của dư luận xã hội và cơ sở khoa học. Đoàn giám sát đã tổ chức biên soạn nhiều chuyên đề nghiên cứu cá biệt và đặt hàng nhiều nhà khoa học, nhà nghiên cứu thực tiễn, nghiên cứu rất đầy đủ.

“Về vấn đề chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa là chủ trương đúng, tuy nhiên cần phải đánh giá kỹ cách hiểu về Nghị quyết số 88/2014/QH13. Theo đó, xã hội hóa trong lĩnh vực giáo dục nhưng vẫn phải bảo đảm Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát triển sự nghiệp giáo dục” - Chủ tịch Quốc hội đề nghị lần giám sát này phải thấm nhuần quan điểm này.

Nghiên cứu giải quyết căn bản vấn đề thừa, thiếu giáo viên cục bộ

Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cũng phân tích rõ tinh thần của Nghị quyết số 88/2014/QH13 là Bộ Giáo dục và Đào tạo phải tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa đầy đủ từ lớp 1 đến lớp 12.

Theo đó, các tổ chức, cá nhân khác được khuyến khích tham gia biên soạn sách giáo khoa, một hoặc một số đầu sách theo khả năng, không nhất thiết phải biên soạn đầy đủ một bộ sách giáo khoa. Do đó, đề nghị lưu ý thực trạng mà Đoàn giám sát đã chỉ ra, phải thảo luận để thống nhất để Uỷ ban Thường vụ Quốc hội phải ra nghị quyết về vấn đề này.

Đề nghị làm rõ hơn một số vấn đề về yêu cầu quản lý, điều tiết giá sách giáo khoa, thực hiện chính sách xã hội đối với học sinh khuyết tật, học sinh dân tộc thiểu số, học sinh có hoàn cảnh khó khăn, học sinh ở khu vực miền núi, biên giới, hải đảo; việc triển khai chương trình mới ở đồng thời cả 3 cấp học; tình trạng thừa, thiếu giáo viên cục bộ chưa được giải quyết triệt để; cơ sở vật chất, thiết bị dạy học còn chưa đáp ứng được yêu cầu…

Về giải pháp, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ cơ bản đồng tình cơ bản với đề nghị của Đoàn giám sát, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, các ngành và địa phương nghiêm túc đánh giá, rút kinh nghiệm về các tồn tại, hạn chế trong quá trình quản lý, tổ chức thực hiện đổi mới chương trình sách giáo khoa giáo dục phổ thông, quán triệt các bài học kinh nghiệm, khẩn trương triển khai những kiến nghị được nêu trong báo cáo giám sát.

Đồng thời, Chủ tịch Quốc hội bày tỏ đồng tình với các kiến nghị, đề xuất để triển khai tiếp tục Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14.

Theo đó, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ, các ngành và địa phương nghiêm túc đánh giá, rút kinh nghiệm về các tồn tại, hạn chế trong quá trình quản lý, tổ chức thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông, quán triệt các bài học kinh nghiệm, khẩn trương triển khai những kiến nghị được nêu trong báo cáo giám sát.

Để triển khai tiếp tục Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14, Chủ tịch Quốc hội lưu ý thêm một số nội dung:

Thứ nhất, đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, do đó, cần quán triệt sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng trong vấn đề này; thực hiện tốt vai trò quản lý của Nhà nước, phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị, sự chủ động sáng tạo của Nhân dân và toàn xã hội.

Thứ hai, khẩn trương hoàn thiện thể chế, nhất là những vấn đề báo cáo giám sát đã chỉ ra, tạo hành lang pháp lý thuận lợi để triển khai chương trình mới. Chủ tịch Quốc hội đề nghị trong Nghị quyết giám sát phải có danh mục các văn bản, trong đó xác định rõ văn bản nào cần ban hành mới, văn bản phải sửa đổi và có thời hạn hoàn thành để làm cơ sở hậu giám sát

Thứ ba, tăng cường công tác tuyên truyền, quán triệt sâu rộng và hiệu quả hơn để tạo sự thống nhất, thông suốt trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện, sự tin tưởng, đồng thuận, ủng hộ của các tầng lớp Nhân dân.

Thứ tư, tiếp tục quản lý chặt chẽ, thường xuyên rà soát, đánh giá, hoàn thiện và phát triển chương trình giáo dục phổ thông, bảo đảm hoàn thành các mục tiêu Nghị quyết 88/2014/QH13.

Thứ năm, chú trọng chất lượng biên soạn, thẩm định sách giáo khoa, quản lý chặt chẽ sách giáo khoa.

Thứ sáu, nghiên cứu để giải quyết căn bản vấn đề thừa, thiếu giáo viên cục bộ bằng nhiều phương thức về cách thức khác nhau, vừa đảm bảo cơ cấu và đảm bảo về chất lượng. Nghiên cứu đề xuất chính sách về giáo dục giáo viên, nhất là trong quá trình chuẩn bị luật điều chỉnh về nhà giáo.

Thứ bảy, tiếp tục quán triệt sâu sắc quan điểm đầu tư cho giáo dục là đầu tư phát triển được ưu tiên đi trước trong các chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, bố trí đầy đủ ngân sách cho triển khai chương trình giáo dục phổ thông năm 2018. Sử dụng hiệu quả các nguồn vốn từ ngân sách, nhất là nguồn vốn từ các Chương trình mục tiêu quốc gia, các chương trình, đề án, dự án lớn đã được phê duyệt. Ưu tiên hỗ trợ kinh phí cho các địa phương khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi và xem xét hình thức hỗ trợ có mục tiêu từ ngân sách trung ương cho địa phương chưa cân đối được ngân sách.

Từ 01/7/2024, sách giáo khoa sẽ được Nhà nước quy định giá tối đa

Phát biểu tại phiên họp về giá sách giáo khoa, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng cho biết, theo quy định của pháp luật có liên quan, hiện tại sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, bình ổn giá. Tuy nhiên, theo Luật Giá (sửa đổi) có hiệu lực từ ngày 01/7/2024, sách giáo khoa sẽ được Nhà nước quy định giá tối đa.

Đến thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp, nhà xuất bản tự quy định giá, căn cứ vào đăng ký giá của các nhà xuất bản, tỉ lệ chiết khấu của các nhà xuất bản này có giảm dần theo thời gian. Đến năm 2022, 2023, tỉ lệ chiết khấu của 2 đơn vị này chỉ ở mức 21 đến 22,5% chi phí.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng thông tin. Ảnh: quochoi.vn.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng thông tin. Ảnh: quochoi.vn.

Phát biểu tại Phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc cho biết, trong Báo cáo của Đoàn giám sát đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư cân đối nguồn lực đảm bảo các điều kiện tối thiểu thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông mới.

Theo quy định về phân cấp quản lý ngân sách, ngân sách địa phương chịu trách nhiệm bố trí nguồn vốn để thực hiện phát triển cơ sở giáo dục mầm non trên địa bàn và Ngân sách trung ương hỗ trợ các chương trình có mục tiêu.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc. Ảnh: quochoi.vn.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc. Ảnh: quochoi.vn.

Tuy nhiên, quán triệt sâu sắc các Nghị quyết của Quốc hội, việc xã hội hóa chương trình phổ thông cũng cần phải cân nhắc.

Do đó, thời gian tới, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ thực hiện theo chỉ đạo của Quốc hội trong việc bố trí nguồn lực để thực hiện Chương trình này.

Không tuyển dụng được giáo viên theo số lượng biên chế được giao

Giải trình thêm về vấn đề đảm bảo đội ngũ giáo viên, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Triệu Văn Cường cho biết, trong báo cáo của Đoàn giám sát có nêu vấn đề về thực trạng ở một số địa phương thiếu cân đối trong cơ cấu giáo viên giữa các môn học, cấp học, giữa các vùng miền có điều kiện kinh tế khác nhau.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ nêu rõ, thực tế phân bổ chỉ tiêu giáo viên còn chưa đảm bảo do Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ cho rằng, nguyên nhân của vấn đề này đã được nêu trong báo cáo, quy định hiện hành về định mức tuyển sinh học sinh, giáo viên lớp học đã có quy định chung trong cả nước, không phân biệt vùng miền, do vậy vẫn còn khó khăn cho việc các địa phương bố trí học sinh. Nhiều địa phương bố trí học sinh thấp hơn so với quy định, nhất là ở vùng sâu vùng xa.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Triệu Văn Cường. Ảnh: quochoi.vn.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Triệu Văn Cường. Ảnh: quochoi.vn.

Thực tế ở một số địa phương, không tuyển dụng được giáo viên theo số lượng biên chế được giao, do Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng Luật Giáo dục quy định và Thông tư hướng dẫn quy định mức chuẩn của giáo viên cao hơn. Vì vậy, việc tuyển dụng giáo viên gặp nhiều khó khăn.

Để giải quyết và khắc phục tình trạng nêu trên, Thứ trưởng Bộ Nội vụ đề nghị trong thời gian tới, các bộ ngành cần thực hiện một số giải pháp: “Thứ nhất, Bộ Giáo dục và Đào tạo khẩn trương hoàn thiện các nội dung, thể chế để xây dựng các định mức (không cào bằng, đặc biệt đối với các vùng sâu, vùng xa thì phải có quy định cụ thể).

Đối với các địa phương, đẩy mạnh sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông gắn với nâng cao chất lượng giáo dục, hình thành trường phổ thông nhiều cấp. Rà soát, sắp xếp, điều chỉnh lại mô hình lớp học một cách hợp lý, thu gọn các điểm trường trên nguyên tắc thuận lợi cho người dân và phù hợp với điều kiện thực tế của vùng, miền, địa phương.

Thứ hai, chuyển đổi mô hình các cơ sở giáo dục mầm non, trung học phổ thông từ công lập ra ngoài công lập, ở những nơi có thể xã hội hóa được.

Thứ ba, chỉ đạo và phê duyệt Đề án tự chủ của các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý, trong đó xác định rõ lộ trình tự chủ tài chính trên cơ sở nguồn thu sự nghiệp được cấp theo phương thức ngắn hạn.

Thứ tư, chủ động, linh hoạt trong việc bố trí, sử dụng chỉ tiêu biên chế tự chủ, khắc phục tình trạng thừa, thiếu giáo viên khi thay đổi quy mô học sinh.

Thứ năm, thực hiện một số giải pháp để tạo nguồn bổ sung giáo viên như: thực hiện tốt công tác quy hoạch, điều chuyển, điều động và nghiên cứu để trình cấp thẩm quyền phê duyệt các thay đổi…”.

Bộ Giáo dục và Đào tạo phải có trách nhiệm kiểm soát chất lượng sách giáo khoa

Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà nhấn mạnh, kết quả giám sát được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, chi tiết từ văn bản hướng dẫn đến kiểm tra tại các địa phương, có những đánh giá đầy đủ, khách quan về việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông...

Liên quan đến xây dựng bộ sách giáo khoa, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, tại các cấp học, môn học đã có một số bộ sách giáo khoa được xã hội hóa. Vấn đề này cần có đánh giá cụ thể kết quả thực hiện khi Nghị quyết giám sát được ban hành, từ đó có báo cáo đầy đủ, chính xác hơn.

Nhà nước phải luôn đóng vai trò chủ đạo, có trách nhiệm từ khâu xây dựng chương trình, thẩm định, lựa chọn sách giáo khoa theo đúng tinh thần của Nghị quyết 88.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà. Ảnh: quochoi.vn.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà. Ảnh: quochoi.vn.

Mặc dù lựa chọn phương án xã hội hóa để thu hút các chuyên gia, nhà giáo dục, các thầy cô giáo tham gia xây dựng các bộ sách giáo khoa, tuy nhiên, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, Bộ Giáo dục và Đào tạo phải có trách nhiệm kiểm soát chất lượng bộ sách giáo khoa này.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cho biết, trong thời gian tới Chính phủ sẽ nghiêm túc đánh giá toàn diện hơn, đánh giá đầy đủ hơn về việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông.

Khẩn trương triển khai các kiến nghị được nêu trong Báo cáo của Đoàn giám sát

Phát biểu kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ: “Sau một buổi làm việc khẩn trương, tích cực, phiên giám sát chuyên đề của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “Việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông” đã hoàn thành chương trình đề ra. Đã có 10 ý kiến phát biểu, thảo luận, trao đổi rất thẳng thắn, sâu sắc, tâm huyết và trách nhiệm.

Đặc biệt, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã cho ý kiến phân tích, đánh giá kết quả thực hiện chương trình hết sức sâu sắc, chỉ ra những tồn tại, hạn chế, trách nhiệm trong triển khai thực hiện, nhất là 7 nhóm nhiệm vụ, biện pháp để tiếp tục thực hiện hiệu quả chương trình.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao tinh thần trách nhiệm, nỗ lực của Đoàn giám sát đã hoàn thành các nhiệm vụ giám sát theo đúng kế hoạch, yêu cầu của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Hồ sơ kết quả giám sát được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng, chi tiết. Báo cáo kết quả giám sát đã đánh giá thẳng thắn, toàn diện, sâu sắc các nội dung đề ra trong kế hoạch giám sát. Các ý kiến của các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đại diện các cơ quan tham dự phiên họp cơ bản thể hiện sự đồng tình, nhất trí cao với Báo cáo kết quả giám sát và dự thảo Nghị quyết giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội”.

Đánh giá chung về kết quả đạt được, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất đánh giá, trong bối cảnh phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, chủ trương đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo tinh thần Nghị quyết 29 và Nghị quyết 88, Nghị quyết 51 của Quốc hội đã được cả hệ thống chính trị, nhất là Bộ Giáo dục và Đào tạo, ngành giáo dục và toàn thể đội ngũ giáo viên, nhà quản lý giáo dục phổ thông tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện nghiêm túc, với tinh thần trách nhiệm, tâm huyết và quyết tâm cao, tạo ra chuyển biến tích cực, đạt được nhiều kết quả quan trọng, đáng ghi nhận.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá chung về kết quả đạt được. Ảnh: quochoi.vn.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá chung về kết quả đạt được. Ảnh: quochoi.vn.

Đồng thời, Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các bộ, ngành địa phương rút kinh nghiệm về các tồn tại, hạn chế; quán triệt về các bài học kinh nghiệm; khẩn trương triển khai các kiến nghị được nêu trong Báo cáo của Đoàn giám sát, bảo đảm triển khai thành công Nghị quyết 88 và Nghị quyết 51 của Quốc hội.

Tại phiên họp, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã biểu quyết nhất trí với các nội dung cơ bản trong dự thảo Nghị quyết kết quả giám sát chuyên đề. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục và Tổng Thư ký Quốc hội phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan để hoàn thành dự thảo Nghị quyết.

Huệ Phương