>Ngày 6/10/1993 xảy ra vụ hai tên cướp xông vào nhà anh Phan Hồng Sơn (số 27 phố Trần Khánh Dư, Hà Nội) cướp xe Dream. Trước khi trốn thoát, chúng ném lại quả lựu đạn khiến cháu Phạm Hồng Dương (4 tuổi, con anh Sơn) chết tại chỗ. Ba ngày sau, tại khu vực Bồ Đề, Gia Lâm lại xảy ra vụ dùng súng và lựu đạn khống chế cướp xe máy Astrea của anh Trần Hữu Hưng, cán bộ Xí nghiệp cầu 208 ở Gia Lâm.
18 ngày lần theo dấu vết bọn cướp, sau trận đấu súng nảy lửa kéo dài gần một tiếng đồng hồ, thủ phạm gây ra hai vụ cướp là Trung “Thộn” (tên thật là Nguyễn Quốc Trung, sinh năm 1955, trú tại phố Thi Sách, quận Hai Bà Trưng) đã bị tiêu diệt.
Đại ca 17 tuổi
Chưa học hết lớp 10, Trung “Thộn” đã nổi tiếng trong giới anh chị đất Hà thành khiến đám giang hồ phải nể. Cầm đầu một đám côn đồ suốt ngày lang thang ngoài đường gây sự đánh nhau, ngày 19/3/1972 Trung “Thộn” cùng một số bạn bè đến rạp Mê Linh tìm Khánh “Con” đang có mâu thuẫn với bạn hắn để trả thù.
Khi gặp, nhận ra Khánh “Con” là bạn của mình, Trung “Thộn” đứng ra dàn hòa và cả bọn đi tiếp. Đến ngã tư Phố Huế - Nguyễn Công Trứ, thấy mấy thanh niên đang trêu ghẹo hai cô gái (một cô là người yêu của người trong nhóm), Trung “Thộn” ngoắc lại hỏi: “Tại sao trêu gái?”. Một tên thấy vẻ mặt búng ra sữa của Trung “Thộn” tưởng dễ bắt nạt nên vặc lại: “Mấy thằng ranh con muốn gì?” thì ngay lập tức, một kẻ trong nhóm Trung rút dao đâm ngay. Đồng bọn của Trung là Dương bồi thêm nhát nữa khiến nạn nhân chết sau đó.
Tại tòa, nhận mức án 20 năm tù, Trung “Thộn” luôn khiến các giám thị đau đầu vì những trò quậy phá, đánh nhau mà hắn là thủ phạm chính. Trong quá trình thụ án, hắn đã hai lần trốn trại và liên tiếp gây ra những vụ cướp kinh thiên động địa.
Theo lời kể của bố mẹ cháu bé thì khi xông vào cướp, một tên có dọa: “Tao đang bị truy nã, không còn gì để mất. Nếu không đưa chìa khóa xe, tao bắn chết”. Căn cứ mô tả nhân dạng và thông tin đối tượng tự nhận đang bị truy nã, Phòng Cảnh sát điều tra nhận định thủ phạm là tên Hợi, vừa thụ án 10 năm tù về tội cướp tài sản, đang bị truy nã đặc biệt. Khi trinh sát đưa ảnh Hợi cho nạn nhân nhận diện, họ đều khai trông hơi giống, vì vậy ban chuyên án càng chắc chắn với giả thuyết này. Một mặt, anh em Phòng Cảnh sát hình sự vẫn lần theo dấu vết thủ phạm theo chỉ đạo, mặt khác triển khai nhiều hướng. Hàng chục trinh sát dày dạn kinh nghiệm được tung vào các điểm nóng về an ninh trật tự để thu thập thông tin về hai tên cướp có vũ khí.
Cảnh sát xác định, sau đó xảy ra vụ hai tên dùng súng và lựu đạn uy hiếp anh Trần Hữu Hưng cướp xe Astrea tại xã Bồ Đề, huyện Gia Lâm (nay thuộc quận Long Biên, Hà Nội). Qua mô tả của nhân chứng, chúng có hình dáng bên ngoài rất giống với những kẻ đã gây ra vụ ném lựu đạn sát hại con anh Sơn.
Vụ cướp như xát thêm muối vào vết thương đang nhức nhối trong lòng anh em hình sự và càng khiến dư luận hoang mang lo lắng. Hàng trăm kẻ cộm cán đã được lên danh sách sàng lọc, nhưng tất cả đều có chứng cứ ngoại phạm. Chuyên án tưởng đi vào ngõ cụt thì trinh sát thu thập được thông tin quý giá: Trung “Thộn” mới trốn trại, bị Công an Lạng Sơn truy nã gắt gao, đang dạt về Hà Nội, thường xuyên mang theo người 4 quả lựu đạn và khẩu súng ngắn.
Một thông tin nữa cũng không kém phần quan trọng giúp xác định hung thủ là Hào có người chị lấy chồng ở Gia Lâm và là chủ lò gạch. Hôm xảy ra vụ cướp xe máy ở xã Bồ Đề có nhân chứng nhìn thấy hai thanh niên đi bộ từ đó ra. Có được thông tin này, các điều tra viên càng tin tưởng vào nhận định Trung “Thộn” và Hào là thủ phạm vụ án xảy ra ở phố Trần Khánh Dư nhưng anh em không dám "rút dây động rừng".
Các trinh sát được lệnh mật phục xung quanh nhà Hào để thu thập tin tức và một “tai nạn” đáng tiếc đã xảy ra. Hồi đó, lính hình sự rất nổi tiếng về sự gan dạ và đám giang hồ hầu hết đều biết mặt nhớ tên. Hôm ấy, một trinh sát tên Sơn đang giám sát nhà Hào thì vô tình bị một nữ quái bạn của hắn nhìn thấy. Vừa gặp Hào, thị đã toang toác: “Không biết ở đây có vụ gì mà Sơn “Số” đứng ngoài kia”. Sau này, khi bắt Hào, cơ quan điều tra mới biết thời điểm đó Trung “Thộn” đang ở trong nhà Hào, nghe ả kia nói hắn liền vòng ra cửa sau trốn mất. Khi đã thu thập đầy đủ bằng chứng, Phòng Cảnh sát hình sự quyết định triệu tập Hào lên làm việc. Hai ngày đầu, hắn thừa nhận có tham gia băng cướp ở Lạng Sơn, đến 3 giờ sáng thì hắn thú nhận cùng Trung “Thộn” gây ra 2 vụ cướp nhưng tuyệt đối phủ nhận có liên hệ với Trung “Thộn”.
Đại tá Nguyễn Thanh Hùng nhớ lại: Trong khi hành tung của Trung “Thộn” vẫn như bóng chim tăm cá thì một trinh sát nhớ tới chi tiết hắn từng tuyên bố với đám côn đồ “không bao giờ để công an bắt lần nữa, nếu bị bắt phải có vài người chết theo” rồi dạt đến chỗ Linh “ve” ở thôn Nam Ngạn, xã Trung Châu, huyện Việt Yên, Bắc Giang.
Có được thông tin này, toàn bộ đội đặc nhiệm gồm hơn 20 cán bộ, chiến sĩ chia làm 2 tổ bao vây quanh nhà Linh “Ve”. Các trinh sát đóng vai người buôn vôi, kẻ buôn rau để tiếp cận, khép kín vòng vây. Một trinh sát trong vai người bán dạo vào nhà Linh và xác định Trung “Thộn” đi Bắc Ninh xem bói, hôm sau mới về.
Sau này, vợ của Linh “Ve” khai, sau khi xem bói, Trung “Thộn” buồn lắm, thầy bói bảo hắn sắp có họa sát thân. Xác định chính xác Trung “Thộn” có mặt trong nhà Linh “Ve”, tổ công tác định tập kích nhưng nhà Linh có 3 con chó dữ, hơn nữa vợ con Linh “Ve” cũng có mặt ở đó, nếu tập kích sẽ không đảm bảo an toàn cho họ. Anh em hình sự tiếp tục mai phục, khi thấy vợ con Linh “Ve” ra khỏi nhà, các mũi đồng loạt ập vào. Trên chiếc giường đang buông màn, anh em sờ thấy còn ấm nhưng Trung “Thộn” như có phép độn thổ.
Sau này, vợ Linh “Ve” khai hôm đó nhìn thấy hai người lạ mặt ở gần bụi tre sau nhà nên đã báo với Trung “Thộn” để hắn trốn. Tuy nhiên, cảnh sát xác định Trung “Thộn” không thể thoát ra ngoài vì vòng vây rất chặt. Cạnh bên là nhà ông Thái (chú ruột Linh) nên rất có thể Trung “Thộn” đã lẩn sang đó. Trinh sát kiểm tra rất kỹ nhưng vẫn không thấy bóng dáng hắn đâu. "Nghe báo cáo, tôi khẳng định Trung “Thộn” vẫn ở trong đó và yêu cầu kiểm tra lại", ông Hùng kể.
Khi trinh sát Nguyễn Trọng Ban cho biết: “Còn cái hòm gỗ trên gác xép chưa đụng đến vì rất nhỏ, người khó có thể nằm vừa”, ông Hùng yêu cầu trèo lên kiểm tra. Nắp hòm vừa mở, một họng súng đen ngòm gí vào đầu anh Ban. Nhanh như cắt, anh ngã người ra phía sau, viên đạn sượt qua trán, găm vào tường.
"Tôi rút súng bắn liền mấy phát. Lúc này một quả lựu đạn từ trong hòm văng ra ngoài, tôi hô anh em nằm xuống và một tiếng nổ chát chúa vang lên. Sau đó, nghe tiếng chân di chuyển trên gác xép tôi biết Trung “Thộn” chưa trúng đạn nên hô anh em rút ra sân. Vừa đến nơi thì nghe tiếng “kịch”, quả lựu đạn thứ hai rơi ngay trước mặt, chỉ cách đầu tôi chừng 2m, nhưng thật may mắn vì nó không nổ", ông Hùng nói.
Lúc này, trinh sát Nguyễn Văn Quang áp sát cửa sổ phía ngoài ngôi nhà, còn Trung “Thộn” đứng ở bên trong, hai người chỉ cách nhau một bức tường. Mấy lần, hắn giơ súng tìm cách bắn, ông Hùng hô anh em dùng đạn bắn về phía Trung “Thộn” để hắn không dám thò ra. Lính đặc nhiệm hồi ấy được tập luyện rất kỹ nên anh em ai cũng giỏi võ và thiện xạ. Hàng chục loạt AK bắn thẳng về phía Quang nhưng không hề hấn gì. Nghe tiếng Trung “Thộn” thay ổ đạn mới, ông Hùng hô anh Quang rút ra ngoài.
Anh Nguyễn Việt Chức (lúc đó là Đội phó Đội Đặc nhiệm, nay là Phó trưởng Công an quận Long Biên) chiếm lĩnh được độ cao và có tầm ngắm tốt xin được tiêu diệt Trung “Thộn”. Ông Hùng đồng ý nhưng hình như biết trước điều đó, hắn tập trung hỏa lực bắn về phía anh Chức, một viên găm vào bức tường cách trán anh chỉ vài phân.
"Lúc này chỉ còn mình tôi trong sân và sắp hết đạn, tôi lệnh cho anh em bắn hai loạt AK để có thời gian xin ý kiến anh Dương Văn Đinh - nguyên Phó phòng Cảnh sát hình sự - cho ném lựu đạn cay và anh Ban được lệnh lên đục lỗ trên mái nhà để nhét vào. Đây là một việc làm vô cùng nguy hiểm vì nếu phát hiện ra, Trung "Thộn” sẽ bắn về phía tiếng có người đục. Lúc này, tôi nghĩ ra cách cho anh em ở dưới bắn đạn để át tiếng đục. Khi lựu đạn cay được ném vào, tôi lệnh cho anh em tập trung hỏa lực vào cửa chính vì biết chỉ sau vài phút không chịu được là Trung “Thộn” phải vọt ra ngoài", ông Hùng bình tình kể.
Hình như cũng đoán được chiến thuật của công an, Trung "Thộn" bay ra nhanh như cá vượt thác, một tay cầm súng, tay kia cầm lựu đạn đã rút chốt. Loạt đạn rền vang, một viên trúng cánh tay trái khiến hắn rơi xuống, nằm đè lên quả lựu đạn và chết tại chỗ khi nó phát nổ, lúc đó là chiều 24/10/1993. Khi công an vào nhà thì thấy một quả lựu đạn mắc trên dây buộc màn. Thì ra lúc cảnh sát vào nhà, Trung “Thộn” ném ra hai quả chứ không phải một.
