 |
| Binh sĩ Mỹ triệt thoái phía sau (ảnh nguồn Tân Hoa xã) |
Tờ "Nước Nga" ngày 15 tháng 1 đưa tin, ngày 15 tháng 1 năm 1973, quân Mỹ và quân đồng minh chấm dứt các hành động quân sự ở Việt Nam. Sau khi trải qua 4 năm đàm phán ở Paris, các bên tham chiến đạt được thỏa thuận, ký kết hiệp ước hòa bình vào ngày 27 tháng 1, đã kết thúc chiến cuộc chiến tranh bắt đầu từ năm 1965 này.
Quân Mỹ tổn thất 58.000 người, đã rời khỏi Việt Nam trong bộ dạng "lấm đầy bụi đất". Các nhà sử học, chính trị và quân sự đến nay vẫn không thể trả lời rõ ràng vấn đề này: Người Mỹ làm thế nào mà lại thua cuộc chiến này, bởi vì họ chưa từng thua cuộc chiến nào?
Tờ báo "Nước Nga" của chính quyền Nga đã tổng kết quan điểm của các chuyên gia về vấn đề này, đã đưa ra 7 nguyên nhân lớn khiến cho quân Mỹ thất bại ở Việt Nam, trong đó, viện trợ của Liên Xô và Trung Quốc đứng cuối cùng. Nguyên nhân cụ thể như sau:
1. Vũ điệu địa ngục rừng cây
Binh sĩ quân Mỹ cho biết, chiến tranh Việt Nam là điệu nhảy disco địa ngục rừng cây. Quân Mỹ tuy có ưu thế mang tính áp đảo về vũ khí và binh lực, năm 1968 quân Mỹ có trên 540.000 quân ở Việt Nam, nhưng không thể chiến thắng lực lượng du kích của Việt Nam. Cho dù đã ném bom rải thảm (quân Mỹ tổng cộng ném 6.700.000 tấn bom ở Việt Nam) cũng không thể đưa Việt Nam quay trở về thời kỳ đồ đá. Thậm chí, thương vong của quân Mỹ và quân đồng minh lại tăng lên một cách "ổn định".
 |
| Máy bay chiến đấu Su-30MK2 tiên tiến nhất của Việt Nam hiện nay, mua của Nga (ảnh minh hoạ) |
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân Mỹ tổng cộng có 58.000 quân bị thiệt mạng, 2.300 quân mất tích, hơn 150.000 quân bị thương. Hơn nữa, danh sách thương vong được Mỹ chính thức thống kê chưa bao gồm người Puerto Rico do Mỹ thuê. Các chiến dịch quân sự cá biệt của quân Mỹ tuy thành công, nhưng Tổng thống Nixon biết rõ, Mỹ không thể giành được thắng lợi cuối cùng.
2. Tinh thần của quân Mỹ suy sụp
Trong Chiến tranh Việt Nam, quân Mỹ tiến hành đào ngũ là hiện tượng tương đối phổ biến. Võ sĩ quyền anh hạng nặng nổi tiếng Mỹ Cassius Clay khi lên đỉnh cao sự nghiệp của mình đã tình nguyện quy y đạo Hồi, đổi tên là Mohamed Ali, cũng muốn chạy trốn nghĩa vụ quân sự. Do đó, anh ta bị tước hết danh hiệu quán quân, bị cấm tham gia tất cả giải đấu trên 3 năm.
Sau Chiến tranh, Tổng thống Ford năm 1974 đề nghị đặc xá tất cả những lính đào ngũ và từ chối tham gia binh dịch, kết quả hơn 17.000 người tự thú. Năm 1977, chủ nhân mới của Nhà Trắng, Tổng thống Carter đã đặc xá cho những công dân đào ngũ và rời khỏi Mỹ.
 |
| Tên lửa phòng không SA-3 Việt Nam |
3. Chiến tranh phi nghĩa
Một sĩ quan chỉ huy Quân đội Việt Nam từng nói với nhà sử học Mỹ, cựu binh Chiến tranh Việt Nam David Heick Worth rằng, tinh thần chiến đấu của binh sĩ Việt Nam rất cao, trong khi đó, dự trữ bom và tên lửa của quân Mỹ lại nhanh chóng bị tiêu hao.
Tuy Việt Nam tương đối yếu về mặt vật chất, nhưng ý chí chiến đấu và nghị lực mạnh hơn quân Mỹ. Nhân dân Việt Nam tiến hành cuộc chiến tranh chính nghĩa, quân Mỹ lại tiến hành cuộc chiến tranh phi nghĩa. Binh sĩ quân Mỹ và nhân dân Mỹ đều hiểu rõ thực tế này.
Nhà sử học Mỹ Davidson tán thành với quan điểm này, cho rằng, trong toàn bộ thời gian của cuộc chiến tranh, Mỹ rất ít cân nhắc đến hậu quả chính trị, kinh tế và tâm lý của chiến tranh, không ai coi trọng rất nhiều dân thường bị thiệt mạng và sự phá hoại không cần thiết do chiến tranh gây ra, kết quả đã gây ảnh hưởng chính trị tiêu cực.
 |
| Hệ thống phòng thủ bờ biển K300P Bastion-P của Việt Nam, mua của Nga hiện nay |
4. Chiến tranh nhân dân
Đa số người Việt Nam ủng hộ lực lượng du kích, cung cấp thức ăn, tin tức tình báo, nhân công và sức lao động cho họ. Heick Worth cho rằng, lực lượng du kích và nhân dân như “cá” với “nước” là yếu tố quyết định thắng lợi.
Nhà sử học Mỹ Davidson cho rằng, sách lược chiến tranh giải phóng cách mạng từ khi bắt đầu đã trở thành nhân tố quan trọng cứu vãn và hội tụ Đảng Cộng sản Việt Nam, nếu không có chiến lược này, Việt Nam không thể giành thắng lợi. Cần thông qua chiến lược chiến tranh nhân dân để xem xét Chiến tranh Việt Nam, điều này tuyệt đối không chỉ là vấn đề của con người và trang bị.
5. Đội quân chuyên nghiệp và nghiệp dư
Sự chuẩn bị chiến tranh rừng cây của binh sĩ Quân đội Việt Nam mạnh hơn nhiều quân Mỹ, từ Chiến tranh thế giới thứ hai trở đi, Quân đội Việt Nam luôn chiến đấu để giải phóng Đông Dương, đối thủ đầu tiên là Nhật Bản, sau đó là Pháp, tiếp theo nữa là Mỹ.
 |
| Tàu tên lửa lớp Moniya do Nga chế tạo, Việt Nam mua |
Heick Worth cho rằng, ở Việt Nam, ông từng gặp được 2 thượng tá của Quân đội Việt Nam, hầu như đã làm tiểu đoàn trưởng 15 năm, trong khi đó, trên chiến trường Việt Nam, nhiệm kỳ bình quân của tiểu đoàn trưởng và lữ đoàn trưởng của Quân đội Mỹ chỉ có 6 tháng.
So sánh như vậy giống như so sánh giữa đội bóng đá chuyên nghiệp và đội nghiệp dư; đội chuyên nghiệp hầu như là huấn luyện viên chuyên nghiệp tiến quân giành giải siêu lớn trong mỗi mùa thi đấu, còn sĩ quan chỉ huy Mỹ giống như người thày giáo toán học lý tưởng hóa, chỉ là người chơi muốn làm tướng cho dù mạo hiểm tính mạng, chỉ muốn làm tiểu đoàn trưởng 6 tháng ở Việt Nam, kết quả Mỹ đã thất bại trong cuộc chiến tranh này.
6. Thái độ phản chiến và hoạt động biểu tình của xã hội Mỹ
Hoạt động biểu tình của hàng vạn người phản đối Chiến tranh Việt Nam đã làm chấn động nước Mỹ. Thanh niên phản chiến đã mở những phong trào mới, cao trào chính là sự kiện "tiến quân vào Lầu Năm Góc".
 |
| Tàu hộ vệ tên lửa Lý Thái Tổ HQ012 của Hải quân Việt Nam |
Trong thời gian Đại hội Đảng Dân chủ vào tháng 10 năm 1967 tại Washington, tháng 8 năm 1968 tại Chicago, 10 vạn thanh niên phản chiến đã cùng phản đối. John Lennon đã sáng tác ca khúc phản chiến "Hãy cho hòa bình một cơ hội".
Hút thuốc phiện, tự sát, đào ngũ lan tràn trong quân nhân. Cựu binh Mỹ cảm nhận sâu sắc được cái khổ của "Hội chứng Việt Nam", khiến cho hàng nghìn người tự sát. Trong tình hình này, tiếp tục cuộc chiến tranh này đã hoàn toàn không có ý nghĩa gì.
7. Viện trợ của Trung Quốc và Liên Xô
Nếu như nói Trung Quốc chủ yếu cung cấp viện trợ kinh tế và nhân lực, thì Liên Xô cung cấp vũ khí trang bị tiên tiến nhất cho Việt Nam. Căn cứ vào thống kê sơ bộ, Liên Xô viện trợ khoảng 8-15 tỷ USD.
Theo thống kê hiện nay, chi tiêu chiến tranh của quân Mỹ trên 1.000 tỷ USD.
 |
| Tàu ngầm Hà Nội lớp Kilo của Hải quân Việt Nam, mua của Nga |
Ngoài vũ khí trang bị, Liên Xô còn cử chuyên gia quân sự tới Việt Nam. Từ tháng 7 năm 1965 đến cuối năm 1974, Quân đội Liên Xô tổng cộng có khoảng 6.500 sĩ quan và hơn 4.500 binh sĩ đến Việt Nam tham chiến. Trường quân sự của Liên Xô còn đào tạo hơn 10.000 quân nhân cho Việt Nam.
