Vì sao con người ngày càng trở nên độc ác?

Bỗng nhiên... đánh người 

Cha ông ta từ những xa xưa luôn coi trọng tính nhân văn khi đối xử với nhau, đó là một nét văn hóa truyền thống đẹp và lâu đời. Đáng lẽ truyền thống ấy, nét đẹp ấy phải được thế hệ chúng ta gìn giữ, phát huy.

Tuy nhiên gần đây nhiều vụ việc cho thấy văn hóa, đạo đức, cách ứng xử giữa con người ngày càng xuống cấp.

Mới đây có nhiều vụ việc liên quan đến việc một số người đánh đập, phá hoại tài sản của người khác một vì hoài nghi bắt cóc, thôi miên, nhưng đến khi cơ quan chức năng vào cuộc thì họ đều là những người nhân thân tốt, không phải là đối tượng bắt cóc hay thôi miên.

Dường như niềm tin giữa con người với nhau ngày càng trở nên giảm sút khiến họ hành xử thô bạo, vô cảm.

Gần đây nhất là vụ việc nghiêm trọng khiến tài sản của một người đàn ông bị thiêu rụi, nhưng may mắn thay tính mạng vẫn được đảm bảo. Đó là trường hợp của anh Trịnh Mạnh Hải (37 tuổi ở xã La Hiên, huyện Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên) cùng lái xe Lê Văn Nam (29 tuổi, ở huyện Chương Mỹ, Hà Nội) đi ô tô 34A – 121.79 khi về nhà vợ ở xã Tân Việt (Thanh Hà, tỉnh Hải Dương) chơi, trên đường về đến khu bán gỗ tại ngã ba thôn Đồng Hởi, xã Hồng Lạc, do có nhu cầu mua đồ gỗ nên anh Hải đã bảo anh Nam dừng xe xuống xem.

Chiếc xe ô tô nhãn hiệu Toyota Fortuner mang biển số 34A 121.79 bị người dân đẩy xuống ruộng và đốt cháy chỉ còn trơ khung (ảnh: Báo Vietnamnet)

Khi anh Hải vào cửa hàng anh Phạm Đăng Bắc (33 tuổi, ở thôn Đồng Hởi, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương) hỏi mua đồ gỗ, anh Bắc chỉ cho anh Hải sang kho nhà mình gặp chị Lê Thị Quyên (vợ anh Bắc).

Sau khi chị Quyên cho anh Hải xem hàng, trong lúc đi tìm giấy bút ghi báo thấy mệt mỏi, chóng mặt nên đã chạy sang hàng xóm hô “thôi miên, thôi miên”.

Nghe thấy chị Quyên hô hoán, nhiều người hàng xóm ra chặn xe, gây áp lực đòi đánh đập anh Hải và anh Bắc. Một số thành phần quá khích thì lật xe ô tô nhãn hiệu Toyota Fortuner mang biển số 34A 121.79 xuống ruộng rồi đốt xe cháy hoàn toàn.

Vụ việc sau đó đã được lực lượng công an tới giải quyết, qua quá trình xác minh, kết luận về nhân thân anh Hải và anh Nam đều tốt và qua kiểm tra sức khỏe của chị Quyên cho thấy chị Quyên khỏe mạnh bình thường.

Tiếp đó phải kể đến vụ việc chỉ vì nghi ngờ bắt cóc trẻ em mà hai người phụ nữ bị đánh bập dập phải đi cấp cứu. Theo đó vào ngày 22/7 trên mạng rộ nhiều hình ảnh, clip người dân thôn Thái Phù (xã Mai Đình, Sóc Sơn, Hà Nội) bao vậy, hành hung hai phụ nữ lớn tuổi vì nghi ngờ họ bắt cóc trẻ em.

Vì nghi ngờ bắt cóc trẻ em mà hai người phụ nữ yếu ớt  bị đánh đập một cách tàn ác (ảnh: Báo Pháp Luật Thành phố Hồ Chí Minh).

Hai người phụ nữ bị hành hung là bà Lê Thị Bảy, 40 tuổi, trú tại huyện Mỹ Đức, Hà Nội và bà Nguyễn Thị Phúc, 52 tuổi, trú tại Ứng Hòa, Hà Nội.

Hai người phụ nữ này đều đang công tác tại Hợp tác xã tình thương huyện Mỹ Đức.

Qua quá trình giải quyết, xác minh của nhà chức trách địa phương thì hai phụ nữ bị đánh là người đi bán tăm, do sự hiểu lầm, nghi ngờ nên một số người đã ra tay đánh đập.

Một vụ việc tương tự khác diễn ra vào ngày 5/7, tại khu vực thôn 8 Tân Phong, phường Quảng Phong (thị xã Ba Đồn, Quảng Bình), một số người dân thấy có 2 người lạ mặt xuất hiện, nghi là bắt cóc trẻ em nên đã hô hoán người dân vây bắt, hành hung khiến một trong hai người này bị thương, phải đưa vào viện cấp cứu.

Qua xác minh, Công an thị xã Ba Đồn xác định, hai người trên cùng quê Hải Dương, mới vào Quảng Bình được 3 ngày và thuê nhà ở tại xã Quảng Xuân (huyện Quảng Trạch) để đi phun thuốc diệt muỗi.

Những vụ việc tương tự như trên xảy ra liên tiếp trong thời gian gần đây đều xuất phát từ sự hoài nghi, dù chưa biết rõ sự thể đầu đuôi nhưng đã giải quyết bằng những hành vi bạo lực - đánh đập, hủy hoại tài sản.

Theo những nhận định của các chuyên gia những vụ việc trên xảy ra, căn nguyên từ nhiều yếu tố, một trong những yếu tố phải kể đến đó là tâm trạng lo âu, bất an luôn thường trực, hiện hữu trong cộng đồng dân cư về những tin đồn.

Tâm lý hoài nghi ngày càng có nguy cơ lan rộng

Trao đổi với Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam về vấn đề trên, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Trịnh Hòa Bình - Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện xã hội học) cho rằng:“Đôi khi sự âu lo chủ yếu hướng vào những đối tượng nhạy cảm, tâm lý bất ổn, bất an khi họ bị tác động bởi những câu chuyện được thêu dệt trên mạng xã hội có sự lan tỏa, cộng hưởng dữ dội.

Nó có thể nhanh chóng làm khủng hoảng bầu không khí trong lành và khiến tâm lý hoài nghi ngày càng lây lan rộng hơn.

Thêm nữa, việc gia tăng một số tin tức, bài viết mang tính chất câu view trên các trang mạng xã hội vì sao người dân dễ tin tưởng vì những tin đó dễ chĩa vào đối tượng rất nhạy cảm".

Phó giáo sư-Tến sĩ Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội - Viện xã hội học (ảnh: Báo infornet).

Theo Phó Giáo sư Bình, đời sống cộng đồng hiện nay đang ở trong trạng thái dễ bị tổn thương, nó có nguyên nhân xuất phát từ sự nhiễu nhương, gây ra tâm lý bất an.

Một phần lòng tin giữa con người với con người, niềm tin với một số cơ quan thực thi luật pháp cũng bị giảm sút, mất lòng tin ở xu hướng con người ta có được bảo vệ hay không, con người ta có được sống trong môi trường an bằng, lành mạnh để phát triển hay không?

"Từ bối cảnh đó làm cho con người ta không tin tưởng nhau, không tin ở giá trị cuộc sống, mất lòng tin với xã hội.

Trong trạng thái mất lòng tin, mỗi khi hoài nghi thì điều tất yếu dẫn đến là họ không trao đổi, không bàn bạc và sẵn sàng ra tay với những người yếu thế mà chưa biết đúng sai", ông Bình nhận định.

Bên cạnh đó, Phó Giáo sư Trịnh Hòa Bình cảnh báo, thực tế đã xuất hiện một số thành phần hằn học, hay tiêu cực, kích động đám đông, thậm chí phá hoại sự liên kết giữa nhân dân và chính quyền.

"Ví như sự việc ở Hải Dương không có gì đáng để đốt xe người ta cả, nhưng họ đã thực hiện một hành vi côn đồ. Có người không hiểu biết luật pháp, cũng có người hiểu biết luật pháp nhưng họ đã rơi vào tâm trạng mất kiểm soát”, ông Bình cho biết.

Để có những giải pháp khắc phục những hiện tượng trên trong đời sống cộng đồng, cách ứng xử giữa con người với con người, Phó Giáo sư Trịnh Hòa Bình đưa ra giải pháp cần phải hoàn thiện hơn nữa về phát triển bền vững về mọi mặt, đặc biệt là về giáo dục, về giá trị đạo đức, tinh thần trong đời sống người dân.

“Để khắc phục những tình trạng trên phải giải quyết được bầu không khí bất an, bất ổn trong xã hội trên bình diện rộng bằng những chính sách an sinh xã hội, tăng trưởng phát triển kinh tế, chính trị, đời sống xã hội bền vững. Đặc biệt, cơ quan có trách nhiệm phải lưu ý đến sự phát triển giáo dục những giá trị đạo đức, tinh thần thay vì chạy theo phát triển kinh tế đơn thuần.

Bên cạnh đấy, những sự việc, những kẻ làm càn, những kẻ mượn danh, lợi dụng dân chủ để phá hoại phải bị trả giá, xử lý nghiêm minh để củng cố niềm tin cho người dân, cộng đồng xã hội.

Đồng thời phải chú ý hơn nữa tới khâu tuyên truyền, vận động, giáo dục, nâng cao nhận thức cho người dân", Phó Giáo sư Bình chia sẻ.