Dành toàn bộ tiền thưởng cho khoa học, Giáo sư Drew Weissman - chủ nhân Giải thưởng chính VinFuture mùa đầu tiên cho rằng, giá trị lớn hơn mà VinFuture mang tới là sự công nhận cho những gì các nhà khoa học như ông đã và đang theo đuổi.

Giáo sư, bác sĩ Drew Weissman (ở giữa) được vinh danh với Giải thưởng chính VinFuture 2021 cùng các Giáo sư đạt giải thưởng khác

Hi vọng giúp ích cho cuộc sống của mọi người

- Thưa Giáo sư, sau khi ông được trao Giải thưởng chính VinFuture (cùng Tiến sĩ Karikó và Giáo sư Pieter R. Cullis), có rất nhiều người thắc mắc, ông đã sử dụng khoản thưởng triệu đô ra sao?

Không giấu gì bạn, tôi dành tất cả số tiền thưởng mà tôi nhận được cho khoa học. Số tiền này được sử dụng để phát triển các phương pháp chữa bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm cũng như các loại vắc-xin khác mà chúng tôi đang nghiên cứu. Tôi hy vọng điều này giúp ích lớn cho khoa học cũng như cuộc sống của mọi người.

- Cụ thể, các công trình ông đang theo đuổi có thể tác động tới cuộc sống của chúng ta ra sao?

Hiện tôi và đồng nghiệp đang thực hiện khoảng 7 thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 cho nhiều loại vắc xin khác nhau liên quan tới các bệnh như cúm mùa, HIV, sốt rét, viêm gan C hay vắc xin dị ứng đậu phộng, mạt bụi hay vắc xin các bệnh tự miễn… Chúng tôi rất hào hứng đợi tới thời điểm được cấp phép để sử dụng các loại vắc xin này.

Ngoài vắc xin, chúng tôi cũng có nhiều dự án trong các lĩnh vực khác. Ví dụ, khoảng 6 tháng trước, tôi và đồng nghiệp đã công bố việc tạo ra tế bào CAR-T giúp điều trị nhiều loại bệnh liên quan tới xơ hóa, bệnh tự miễn, HIV và nhiều bệnh khác. Hay, với liệu pháp gen, chúng tôi đã tìm ra cách mới để xác định các tế bào gốc trong tủy xương, từ đó cung cấp enzyme điều chỉnh gen tới vị trí này để khắc phục khiếm khuyết di truyền. Đây có thể là phương pháp để chữa bệnh thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm như tôi nói ở trên, hoặc cho các bệnh thiếu hụt miễn dịch, bệnh tan máu bẩm sinh, rối loạn bạch cầu hạt và hồng cầu.

Giáo sư, Bác sĩ Drew Weissman trong phòng thí nghiệm

- Chắc chắn sẽ có rất nhiều nhà khoa học muốn hợp tác nghiên cứu với ông trong những lĩnh vực trên, bao gồm cả những viện, trường, tổ chức ở Việt Nam. Ông sẽ nói gì với những đề nghị như vậy?

Hoàn toàn sẵn lòng. Thực tế, không chỉ những dự án với tôi, tôi đã giới thiệu Quỹ VinFuture với Đại học Chulalongkorn, Thái Lan - nơi có nhiều kinh nghiệm và mạng lưới các nhà khoa học về vắc xin ARN. Bản thân tôi cũng rất vui nếu được hợp tác với bất kì trường đại học nào ở Việt Nam để phát triển nghiên cứu vắc xin ARN.

“VinFuture đã được giới khoa học công nhận”

- VinFuture hiện đã gần tới thời điểm công bố giải thưởng mùa thứ hai. Đối với cộng đồng khoa học thế giới, Giải thưởng này đang được đánh giá ra sao, thưa Giáo sư?

Tôi tin VinFuture đã được giới khoa học công nhận. Dù mới ra đời nhưng mọi người rất hào hứng vì giải thưởng rộng mở với nhiều ngành khoa học, không giống một số giải thưởng quốc tế khác, thường chỉ tập trung vào một số đối tượng và lĩnh vực. Điều quan trọng với các nhà khoa học là sự công nhận cho những gì họ theo đuổi. Với VinFuture, tôi nghĩ, mọi người không chỉ coi đây là một giải thưởng cho các nhà khoa học mà còn là giải thưởng cho những người tiên phong trong các lĩnh vực.

- VinFuture năm nay có chủ đề Hồi sinh và Tái thiết. Theo ông, vấn đề gì sẽ được quan tâm tại giải thưởng quốc tế này?

Với những bất ổn trên thế giới hiện tại, có một vấn đề mà nhiều đồng nghiệp của tôi hiện rất quan tâm, đó là nỗi sợ hãi đối với vũ khí phóng xạ, hóa học và sinh học. Một số cộng tác viên của tôi đang tập trung nghiên cứu các phương pháp điều trị phơi nhiễm bức xạ, hóa chất, và sinh học. Tôi nghĩ điều đó sẽ rất quan trọng khi những nỗi lo về xung đột vẫn hiện hữu.

Ngoài ra, cấy ghép cũng là một nhu cầu rất lớn chưa được đáp ứng trên thế giới. Phương pháp truyền thống là phẫu thuật và dùng thuốc ức chế miễn dịch. Tuy nhiên, cách làm này thường chỉ mang lại hiệu quả trong thời gian ngắn. Thế giới đang phát triển các phương pháp cấy ghép mới, hiệu quả hơn và giúp người bệnh không cần dùng loại thuốc này.

Chúng ta cũng cần nhắc tới một số vấn đề đáng quan tâm khác như ứng phó với môi trường, cách nuôi động vật lấy thịt… Giải quyết những vấn đề này sẽ là điều vô cùng quan trọng giúp con người sống tốt hơn trên trái đất.

Giáo sư, Bác sĩ Drew Weissman với nhiều cống hiến cho khoa học

- Cụ thể, ông đang nghĩ tới ứng viên nào cho Giải thưởng VinFuture năm nay?

Tôi có thể nghĩ ngay đến một số người. Ví dụ như một nhà nghiên cứu tại Bệnh viện Nhi ở Pennsylvania, người đã tìm thấy một loại phản ứng miễn dịch hoàn toàn mới với khả năng sử dụng ARN. Hay một vị tiến sĩ đã cùng tôi thực hiện rất nhiều công việc nghiên cứu vắc xin ở giai đoạn đầu. Hiện tại, anh ấy có phòng thí nghiệm riêng và đang phát triển vắc xin của riêng mình sử dụng công nghệ ARN LNPs. Ngoài ra có thể là những nhà nghiên cứu đang tiên phong thúc đẩy sự phát triển của khoa học trong nghiên cứu các hoạt chất mới hay phương pháp sản xuất các hạt nano lipid… Tất cả những nhà khoa học này với những nghiên cứu hiện tại đều phù hợp với Giải thưởng VinFuture năm nay.

- Xin cảm ơn ông!