LTS: Tuần này, Giáo sư Nguyễn Lân Dũng tiếp tục gửi đến độc giả bài viết thứ 64 - Tư duy cá mập Suy nghĩ cá vàng.
Đây là những trải nghiệm, ghi chép lại của chính Giáo sư, từ đó Giáo sư mong muốn được truyền tải đến đông đảo quý độc giả.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả.
Jon Gordon là một tác giả và diễn giả người Mỹ về các chủ đề lãnh đạo, văn hóa, bán hàng và làm việc theo nhóm.
Gordon tốt nghiệp Đại học Cornell và có bằng Thạc sĩ của Đại học Emory.
Ông đã làm việc với nhiều tổ chức thể thao, tổ chức học thuật và các tập đoàn ở Mỹ.
Ông làm việc thường xuyên với các nhà giáo dục và quản trị viên trong các hiệp hội trường học và các quận trên khắp nước Mỹ.
Cuốn Tư duy cá mập Suy nghĩ cá vàng được Nhà xuất bản tổng hợp Thành phố Hồ Chí Minh và First News phát hành với bản dịch của Phạm Thanh Tâm.
Ông còn là tác giả của các cuốn Giải pháp nghị lực trong 10 phút, Năng lượng say mê: 101 cách để tiếp thêm năng lượng cho cuộc sống của bạn.
 |
| Cuốn sách Tư duy cá mập Suy nghĩ cá vàng (Ảnh: tác giả cung cấp). |
- Đây là một câu chuyện hư cấu muốn mang đến cho bạn đọc những thông điệp ngắn hạn nhưng hữu ích và quan trọng trong cuộc sống.
- Trong suốt những thời gian khốn khó của mình, chúng ta đã đặt ra những câu hỏi quan trọng và đưa ra những quyết định quan trọng để tích cực thay đổi cuộc sống của mình theo chiều hướng tốt đẹp hơn.
- Tôi tin rằng một trong số những câu hỏi quan trọng nhất mà bạn cần hỏi chính bản thân là bạn sẽ trở thành cá mập mạnh mẽ hay một chú cá vàng yếu đuối?
- Một ngày đẹp trời cậu chủ đi biển và muốn mang chú cá vàng Gordi đi chơi cùng. Ở bãi cát cậu chủ đào một cái hố thật to rồi dùng xô múc nước đổ đầy hố và cho chú cá vàng vào.
- Mọi chuyện vẫn êm đẹp như thế cho đến khi một con sóng lớn đập vào bờ đánh trôi toà thành kiên cố và cuốn theo chú cá vàng ra đại dương.
- Chú cứ bơi vô định giữa lòng đại dương bao la. Gordy quyết định hỏi những con cá khác rằng chúng có thể cho chú ăn không, nhưng tất cả đều cười vào mặt Gordy: Đúng là con cá vàng ngớ ngẩn. Mày cứ ở đó mà chờ có người mang thức ăn tới cho mày đi.
- Trong khi Gordi gần như ngã quỵ vì phải bơi trong nước biển mặn chát với cái bụng đói cồn cào thì chú gặp được bác cá mập Sammy.
- Này, cậu có biết vấn đề của mình là gì không?
Vâng, cháu biết chứ, cháu đang rất đói và không ai đến cho cháu ăn cả. Ở nơi đây mọi chuyện sẽ khắc nghiệt hơn một chút, nhưng không sao, cậu chỉ cần làm việc chăm chỉ hơn một chút, trở nên thông minh hơn một chút và quan trọng nhất là phải thay đổi cách suy nghĩ của mình. Cậu phải trở thành một con cá mập.
- Trở thành cá mập có dễ không ạ?
- Sẽ dễ thôi nếu cậu biết cách suy nghĩ và hành động. Hằng ngày, cậu phải đứng giữa hai sự lựa chọn, trở thành cá vàng lười nhác luôn chờ đợi để được cho ăn hay trở thành cá mập chủ động ra ngoài tìm thức ăn.
|
|
- Vậy chúng ta sẽ làm gì tiếp ạ?
- Bây giờ chúng ta sẽ đi kiếm thức ăn. Chúng ta cứ bơi và tìm kiếm thức ăn. Tốt nhất là hải sản.
- Nhưng bằng cách nào ạ ? Cháu tin là con sóng đã mang cháu đến đại dương cũng chính là con sóng kết thúc cuộc đời cháu.
- Chấp nhận đầu hàng bây giờ là quá sớm. Nhưng chú có một bí mật nhỏ sẽ giúp ích cho cậu đây.
- Chú thật sự nghiêm túc chứ ạ?
- Cậu chỉ còn cách duy nhất là trở thành một con cá mập tử tế. Cậu không thể kiểm soát được nguồn thức ăn miễn phí đã cạn kiệt. Thế nhưng cậu có thể kiểm soát được suy nghĩ và cách phản ứng tích cực của mình trước những khó khăn, thử thách đó. Ai cũng phải trải qua những con sóng thay đổi trong cuộc đời. Dù những con sóng có to lớn đến thế nào thì điều then chốt chính là cách chúng ta đối mặt với chúng như thế nào?
- Nhưng cháu phải làm thế nào để nắm bắt và điều khiển những con sóng đó ạ?
- Chỉ cần tin rằng mỗi khi chúng ta rơi vào một hoàn cảnh tồi tệ thì đó cũng chính là lúc một cánh cửa mở ra đưa chúng ta đến một khởi đầu mới tốt đẹp hơn và tuyệt vời hơn.
Hãy hỏi: Tôi có thể học được gì từ những trải nghiệm này? Làm thế nào để nhờ nó tôi có thể trở nên khôn ngoan, sáng suốt và mạnh mẽ hơn? Ngay lúc này tôi đang có cơ hội gì? Tôi muốn gì? Những hành động tích cực mà tôi cần làm là gì?
- Có phải hầu hết những con sóng mang đến sự thay đổi đều cho chúng ta những cơ hội để khởi đầu lại một cách tốt hơn?
- Đúng đấy, đó là cơ hội để ta quyết định xem mình thật sự muốn gì?
- Cháu hiểu rồi! Cháu sẽ không bỏ cuộc. Cháu đã sẵn sàng kiếm thức ăn.
- Hãy sử dụng các nguyên tắc chú đã nói và ngày mai chúng ta gặp lại nhau ở đây. Hôm nay chú còn một số việc phải làm cho gia đình.
- Hẹn gặp chú ngày mai. Gordi bơi đi kiếm thức ăn cũng như tìm cho mình một tương lai tốt đẹp. Dọc đường cậu nhặt được một chiếc răng cá mập và viết lên đó những câu:
Nghịch cảnh không phải là dấu chấm hết mà là một khởi đầu cho một điều tốt đẹp hơn. Nếu bạn nghĩ những ngày tươi đẹp của bạn đã qua thì quả thực chúng đã trôi qua rồi. Nhưng nếu bạn nghĩ những năm tháng tươi đẹp của mình còn ở phía trước thì chúng đang chờ đón bạn.
Tôi chấp nhận chọn lựa một khởi đầu mới. Hãy học cách cưỡi sóng vượt khó. Bạn chính là tác giả của câu chuyện đời mình. Vì vậy, bất cứ lúc nào bạn cũng có thể viết lên một chương mới.
- Ồ cậu đến rồi à? Chú chờ cậu nãy giờ.
- Sao chú lại chờ cháu ạ?
|
|
- Chú muốn gặp cậu để biết hôm qua cậu đã kiếm ăn như thế nào?
- Chẳng tốt chút nào ạ! Cậu thuật lại cho Sammy nghe những lời chế nhạo mà những con cá khác ném vào cậu và cậu không được đào tạo cho việc kiếm thức ăn.
- Đó là những sự kháng cự mà cậu gặp phải hàng ngày. Thật không may ở đại dương này có quá nhiều những kẻ chỉ chăm chăm tập trung vào những gì họ tin là không thể, mà chẳng mấy bận tâm đến những điều có thể.
Bạn không thể sống một cuộc đời tích cực bằng một tinh thần tiêu cực. Đại dương này là trường học và vượt qua sự tiêu cực là bài kiểm tra cuối cùng. Đáp án cho bài kiểm tra này chính là sức mạnh của niềm tin.
Trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đơn giản là hãy làm hết sức mình, rồi bạn sẽ không phải chỉ trích, dằn vặt bản thân và hối tiếc. Đừng rơi lệ, hãy mạnh mẽ tiến lên. Niềm tin của bạn vĩ đại hơn mọi điều tiêu cực và hoài nghi.
- Nhưng cháu phải làm gì khi dàn đồng ca tiêu cực cứ lao thẳng vào cháu và càng lúc càng lớn đến nỗi cháu không thể nghĩ được điều gì khác?
- Lựa chọn đầu tiên cậu cần quyết định là giữa hai điều - niềm tin và nỗi sợ. Nỗi sợ tin vào một tương lai tiêu cực, còn niềm tin tin vào tương lai tích cực.
Hy vọng và tin tưởng vào tương lai tích cực sẽ dẫn đến những hành động đầy sức mạnh của ngày hôm nay. Khi mong muốn tìm được thức ăn cậu sẽ tìm được. Tại sao cậu lại không phải là con cá sẽ khám phá ra một cách mới để kiếm được nhiều thức ăn.
- Cháu phải làm thế nào để vượt qua những cảm xúc thất bại đang vùi dập mình đây?
- Cậu hãy tự nhen nhóm cho mình tia hy vọng và thái độ lạc quan cháy mãi ngay trong chính bản thân cậu. Thay vì lắng nghe dàn đồng ca tiêu cực, cậu nhắm mắt lại và tiếp tục bơi, cảm nhận thế giới xung quanh, khám phá sự bình yên và sức mạnh thật sự mà cậu đang tìm kiếm. Mong đợi thành công bạn sẽ thành công.
Người duy nhất có khả năng giới hạn các năng lực của bạn chính là bản thân bạn. Đừng để quá khứ quyết định tương lai của bạn. Thay vì thất vọng về vị trí hiện thời hãy lạc quan hy vọng về nơi bạn đang đến.
- Giữa trưa, thái độ và góc nhìn mới đã giúp Gordy tìm được gấp đôi lượng thức ăn so với hôm qua. Khi chợp mắt được một lúc Gordy chợt nảy ra một vài câu hỏi mà ngày mai sẽ hỏi Sammy.
- Ngày hôm qua thế nào Gordy?
- Cháu đã tìm đủ thức ăn mình cần, nhưng nếu cháu dự định trở thành một con cá mập dũng cảm chắc có lẽ cháu phải làm gì đó nhiều hơn là chỉ kiếm thức ăn để sống.
- Cậu có biết giữa tôi và cậu có gì khác nhau không?
- Chú nhanh hơn và to lớn hơn cháu rất nhiều ạ.
- Đúng là vậy. Song sự khác nhau nằm ở ba điều đơn giản nhưng rất quan trọng. Lý do đầu tiên là tôi làm việc chăm chỉ hơn cậu, đúng không? Không thứ gì có thể thay thế được cho việc làm việc chăm chỉ.
Hai là chú tránh xa tất cả những thứ sao lãng đang ngầm phá hoại thành công của chú. Không để tất cả những thứ tiêu tốn thời gian và năng lượng ngáng đường hoàn thành mục tiêu của mình.
Ba là, tìm ra cách tốt hơn để kiếm được nhiều thức ăn. Đừng thoả mãn với những gì đang có. Bạn sẽ không tìm được thức ăn khi cứ ngủ mãi dưới một tảng đá. Hãy biết mình muốn gì, làm việc chăm chỉ và tập trung vào đó. Hãy học hỏi những người khác và noi theo thành công của họ.
Cậu biết rằng, dù có kiếm được nhiều thức ăn bao nhiêu và dẫu có phát triển thịnh vượng đến thế nào thì cậu vẫn phải luôn khiêm tốn và khao khát. Cần đủ khiêm tốn để mở lòng và đón nhận những cái mới. Cần cải thiện bản thân mỗi ngày và cần khao khát, đam mê để trở thành chú cá tìm kiếm thức ăn tốt nhất có thể.
- Gordy đã mở trường học mang tế Cá mập với sứ mệnh giúp đỡ những chú cá khác. Cậu tin rằng: Càng cho đi bao nhiêu bạn sẽ nhận lại bấy nhiêu. Đó là quy luật của đại dương.
- Gordy dạy cho học sinh biết: Bạn có nhiều quyền kiểm soát hơn bạn nghĩ. Đừng tập trung vào thử thách, hãy tập trung vào cơ hội. Bạn không phải là nạn nhân mà là người hùng trong chính câu chuyện truyền cảm hứng của mình. Niềm tin của bạn phải to lớn hơn dàn đồng ca tiêu cực.
Nếu tích cực sẽ tìm ra được nhiều thức ăn hơn. Hãy tin tưởng vào sự trù phú của đại dương và luôn mong đợi thành công. Tin tưởng tương lai tích cực sẽ dẫn đến hành động tích cực của ngày hôm nay. Không có gì có thể thay thế được cho việc làm việc chăm chỉ. Hãy sống nghiêm túc và khao khát.
- Ngay lúc này bạn có thể áp dụng những nguyên tắc cá mập và cá vàng vào công việc của bạn. Bốn bước để phát triển thịnh vượng trong suốt quá trình thay đổi:
+ Nắm bắt con sóng của sự thay đổi.
+ Cưỡi lên con sóng của sự thay đổi
+ Duy trì thái độ sống tích cực trong suốt quá trình thay đổi.
+ Phát triển thịnh vượng nhờ sự thay đổi.
- Dám khác biệt, dù điều đó khiến bạn cô đơn.
- Hãy tự trả lời hoặc cùng thảo luận về các câu hỏi:
+ Những khó khăn, thử thách nào có liên quan đến sự thay đổi mà bạn đang đối mặt?
+ Bạn đã trưởng thành và trở nên mạnh mẽ, khôn ngoan hơn nhờ sự thay đổi đó như thế nào?
+ Bạn cần thực hiện những hành động tích cực nào?
+ Điều gì đã truyền cảm hứng để bạn thực hiện những hành động đó?
+ Bạn có tin mình có khả năng vượt qua được con sóng thay đổi mà bạn đang đối mặt không?
+ Bạn có lạc quan, tin tưởng và hy vọng bản thân vượt qua nỗi sợ hãi để đạt đến thành công không?
+ Bạn có sẵn sàng làm việc chăm chỉ để phát triển thịnh vượng không?
+ Bạn có đam mê và khao khát về việc trở thành con người tốt đẹp nhất không?
