The New York Times ngày 20/5 cho biết, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump vừa ngạc nhiên, vừa giận dữ bởi tuyên bố hôm thứ Tư tuần trước từ nhà đàm phán hạt nhân chủ yếu của Triều Tiên, rằng Bình Nhưỡng sẽ không bao giờ đánh đổi năng lực vũ khí hạt nhân lấy viện trợ kinh tế.
Tuyên bố này là một sự thay đổi đột ngột sau nhiều tuần Bình Nhưỡng đưa ra các cử chỉ hòa giải và thiện chí đàm phán.
Thứ Năm, thứ Sáu tuần trước ông Donald Trump thi thoảng đặt câu hỏi về hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều.
Tối thứ Bảy 19/5, Tổng thống Mỹ điện đàm với Tổng thống Hàn Quốc để hỏi, tại sao tuyên bố công khai của Bình Nhưỡng dường như mâu thuẫn với đảm bảo của ông Moon Jae-in sau thượng đỉnh Hàn - Triều ngày 27/4?
Cuộc điện đàm diễn ra chỉ 3 ngày trước khi ông Moon Jae-in đi Mỹ ngày mai để gặp Tổng thống Donald Trump.
 |
| Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, ảnh minh họa: ITV News. |
Đó là dấu hiệu cho thấy sự khó chịu của ông Donald Trump, ông không thể chờ đến thứ Ba để có câu trả lời trực tiếp từ Tổng thống Hàn Quốc.
Các trợ lý của Donald Trump lo ngại rằng Tổng thống Mỹ đang cho thấy ông quá háo hức với hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều và Kim Jong-un cảm nhận được sự háo hức ấy.
Tổng thống Hàn Quốc và các trợ lý của ông đều tin rằng Kim Jong-un có vẻ rất thông thạo chương trình nghị sự thượng đỉnh Mỹ - Triều và các yếu tố liên quan. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng cho thấy nhận định như vậy.
Seoul đã chủ trương một cách tiếp cận truyền thống, chắc chắn hơn trong việc xây dựng niềm tin bằng các nhượng bộ, để Bình Nhưỡng phi hạt nhân hóa hoàn toàn bán đảo.
Tuy nhiên Donald Trump nói thẳng rằng, ông sẽ không lặp lại cách tiếp cận ấy, vì nó đã dẫn đến thất bại của 4 vị Tổng thống tiền nhiệm. [1]
The Washington Post ngày 20/5 nhận định, lo sợ Trung Quốc đã "đầu độc" nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un để chống lại mình, Donald Trump đang cố gắng "chìa cành ô liu" cho Tập Cận Bình thông qua tuyên bố sẽ tìm cách giúp tập đoàn viễn thông Trung Quốc ZTE.
Tuần trước, ông Donald Trump đã công khai bày tỏ trên Twitter, rằng việc Triều Tiên "đổi giọng" sau chuyến thăm thứ 2 của ông Kim Jong-un đến Trung Quốc, là có tác động của ông Tập Cận Bình.
 |
| Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Đại Liên hôm 7/5, ảnh: KCNA. |
Nguồn tin của The Washington Post nói với báo này, tuyên bố công khai trên của Donald Trump nhằm mục đích cố gắng duy trì áp lực của Trung Quốc với Triều Tiên.
Bình Nhưỡng thì đang cố gắng khai thác tối đa nhượng bộ từ Washington trước hội nghị thượng đỉnh, hoặc xây dựng câu chuyện để đổ lỗi cho Donald Trump nếu cuộc họp tại Singapore không thuận lợi. [2]
Nikkei Asia Review ngày 21/5 dẫn một nguồn tin ngoại giao Trung Quốc nhận định, ông Tập Cận Bình sẽ là "nhạc trưởng vĩ đại" của hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, ngay cả khi vắng mặt.
Lập luận này có vẻ khó hiểu, dường như là mơ ước của Trung Quốc chứ không phải thực tế. Nhưng phát biểu của Tổng thống Donald Trump trên Twitter hôm 17/5 đã củng cố cho nó.
"Đã có một sự khác biệt lớn trong cuộc gặp thứ 2 (của Kim Jong-un) với Chủ tịch Tập Cận Bình.
Nếu các bạn còn nhớ, chỉ vài tuần trước, tất cả đã bất ngờ khi Kim Jong-un đến Trung Quốc lần nữa, lần thứ 2, để chào Chủ tịch Tập Cận Bình.
Tôi có một cảm giác rằng, vì nhiều lý do khác nhau có thể bao gồm cả thương mại, rất có thể ông ấy đã gây ảnh hưởng lên Kim Jong-un. Chủ tịch Trung Quốc, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có thể ảnh hưởng lên Kim Jong-un", ông Donald Trump nói.
|
Ông Kim Jong-un loại bỏ thành công John Bolton khỏi thượng đỉnh Mỹ - Triều? |
Tập Cận Bình đã tìm hiểu về Kim Jong-un, người đến thăm Trung Quốc 2 lần trong vòng hơn 1 tháng. 2 chuyến thăm đã củng cố quan hệ cá nhân giữa Tập Cận Bình với Kim Jong-un.
Trong khi ông Kim Jong-un tin rằng Trung Quốc sẽ là một đòn bẩy cho mình trong đàm phán với Donald Trump, thì Tập Cận Bình dường như đang cố gắng ngăn chặn khả năng Kim Jong-un tiến lại gần hơn với Mỹ;
Điều đó sẽ mở đường trực tiếp cho làn sóng đầu tư Hoa Kỳ đổ vào Bắc Triều Tiên, sau đó là Nhật Bản.
Mới hai tháng trước đây, ngày 20/3 Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường còn bộc lộ cảm giác khủng hoảng về khả năng Trung Quốc bị bỏ rơi trong các diễn biến chóng vánh trên bán đảo Triều Tiên.
Ông nói trong cuộc họp báo thường niên tại Bắc Kinh sau kỳ họp lưỡng hội:
"Bán đảo Triều Tiên nằm trong khu vực lân cận Trung Quốc. Lợi ích riêng của Trung Quốc đang bị đe dọa."
Chính nỗi sợ bị cho ngồi ngoài bàn cờ bán đảo Triều Tiên đã giải thích lý do tại sao Tập Cận Bình sẵn sàng bỏ qua 2 vụ "vuốt mặt không nể mũi" của Kim Jong-un năm ngoái.
Số là ngày 14/5 Bình Nhưỡng thử tên lửa đạn đạo; ngày 3/9 Triều Tiên thử vụ nổ bom nhiệt hạch; Cả 2 hoạt động này nhằm đúng lúc ông Tập Cận Bình tô chức hội nghị quốc tế lớn, và Triều Tiên có thể khiến Bắc Kinh mất mặt. [3]
Cá nhân người viết cho rằng, những gì đang diễn ra trên bán đảo Triều Tiên dường như là một màn trả giá, mặc cả trước hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều.
|
Triều Tiên chóng phi hạt nhân hóa, Mỹ sẽ mang đến thịnh vượng và phồn vinh |
Các tuyên bố đảo chiều của Bình Nhưỡng đến từ các quan chức cấp thấp, không phải từ miệng ông Kim Jong-un, càng không phải thông báo chính thức của Bình Nhưỡng đến Washington, Seoul qua đường ngoại giao.
Truyền thông đang được ông Kim Jong-un sử dụng để “ném đá dò đường” và tối đa hóa đòn bẩy. Ít nhất ông đã loại được “mô hình Libya” mà Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton đang theo đuổi.
Trong trường hợp Hoa Kỳ nhân nhượng, thì đó là thắng lợi lớn nhất của Kim Jong-un;
Còn nếu Tổng thống Donald Trump kiên quyết giữ lập trường, thì Triều Tiên xuống nước cũng không ảnh hưởng gì đến thể diện của ông Kim Jong-un.
Những diễn biến mới này một phần phản ánh sự thiếu hụt lòng tin của đôi bên vẫn còn rơi rớt, đồng thời thể hiện nghệ thuật mặc cả của hai phía, nhằm tối đa hóa lợi ích của quốc gia mình.
Có thể Trung Quốc cũng muốn “giật dây” Triều Tiên để kiếm con bài mặc cả với Mỹ, ép Mỹ xuống thang trong vấn đề thương mại song phương;
Nhưng điều này mang ý nghĩa mong muốn của Trung Quốc nhiều hơn là khả năng hiện thực. Ngoài ZTE, còn nhiều "gót chân Asin" của Bắc Kinh mà ông Donald Trump chưa sờ tới.
Ông Donald Trump không phải “chính khách nghiệp dư”, mà là một nhà đàm phán lão luyện, đồng thời thể hiện rõ phong cách “quân vô hí ngôn” - vua không nói chơi, cả về đối nội lẫn đối ngoại.
Do đó nếu ông Kim Jong-un có "làm giá" thì cũng nên một vừa hai phải, Triều Tiên cũng đủ tối đa hóa lợi ích cho mình. Bởi với Donald Trump, già néo dễ đứt dây.
Nguồn:
[1]https://www.nytimes.com/2018/05/20/us/politics/trump-north-korea-nuclear.html
[2]http://www.scmp.com/news/world/united-states-canada/article/2146993/donald-trump-called-south-korean-leader-advice-kim
[3]https://asia.nikkei.com/Editor-s-Picks/China-up-close/Is-Xi-Jinping-the-scriptwriter-of-the-Trump-Kim-summit
