LTS: Vừa qua, dư luận có phản ánh ý kiến của một số bạn đọc cho rằng việc thử nghiệm câu hỏi của Cục Quản lý Chất lượng giáo dục sẽ làm lộ đề thi và vi phạm quy định về bảo mật đề thi của Nhà nước.
Tuy nhiên, Giáo sư Lâm Quang Thiệp có bài viết gửi tới Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam khẳng định rằng, một quy trình thử nghiệm được thiết kế chặt chẽ sẽ không hề làm lộ đề thi.
Tòa soạn giới thiệu cùng độc giả quan điểm của Giáo sư Lâm Quang Thiệp.
Đối với các kỳ thi tiêu chuẩn hóa quy mô lớn như kỳ thi trung học phổ thông quốc gia, nếu dùng phương pháp trắc nghiệm thì chất lượng kỳ thi phụ thuộc vào đề thi, còn nếu dùng phương pháp tự luận thì chất lượng kỳ thi phụ thuộc vào trình độ người chấm.
Chúng ta biết rằng, không thể tìm ra đội ngũ rất đông người chấm trình độ cao để chấm hàng triệu bài thi trong một thời gian ngắn, nhưng có thể huy động nhiều người giỏi tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm trong một thời gian dài để có một ngân hàng câu hỏi có chất lượng cao, từ đó có đề thi tốt.
Đó chính là lý do làm cho trong các kỳ thi quy mô lớn phương pháp trắc nghiệm tạo chất lượng áp đảo so với phương pháp tự luận, và các tập đoàn đánh giá ở các nước phát triển đều sử dụng chỉ phương pháp trắc nghiệm hoặc chủ yếu phương pháp ấy cho các kỳ thi loại này, ví dụ như các kỳ thi TOEFL, IELS, SAT, ACT, GRE ...
Để có một ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm đảm bảo chất lượng, phải thực hiện một quy trình xây dựng công phu, gồm nhiều bước, từ việc thiết kế bản đặc trưng xác định thành phần nội dung và cấp độ mục tiêu đánh giá, phân công viết câu hỏi, thử nghiệm mọi câu hỏi để chỉnh sửa và xác định các tham số (định cỡ) của từng câu hỏi…để cuối cùng thu được một ngân hàng với số lượng lớn các câu hỏi có chất lượng cao.
 |
| Theo Giáo sư Lâm Quang Thiệp cho rằng, Đề thi tự luận rất ngắn, có thể bị lộ qua một lần lướt nhìn, còn đề thi trắc nghiệm thường rất dài, không thể ghi nhớ bằng một lần lướt nhìn, nên khó bị lộ. (Ảnh minh họa: Tạp chí Tuyên giáo) |
Khi có một ngân hàng câu hỏi tốt như vậy, việc làm đề thi sẽ rất đơn giản: trước ngày thi, một phần mềm có thể giúp làm ngay các đề trắc nghiệm cần thiết bằng một cái nhấp chuột.
Một khâu rất quan trọng và cần thiết trong quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm là thử nghiệm các câu hỏi, như đã nói trên đây.
Quy trình thử nghiệm các câu hỏi được thiết kế rất cẩn thận để việc thử nghiệm cung cấp kết quả chính xác và đảm bảo bí mật các đề thử nghiệm.
Người ta thường tổ chức thử nghiệm sao cho các đối tượng thử nghiệm không biết là mình đang làm thử nghiệm và cố gắng hết mình để làm tốt đề kiểm tra.
Quy trình thử nghiệm được quy định nghiêm túc để thí sinh không sao chép được đề thử nghiệm và các đề thử nghiệm được thu lại đầy đủ sau khi kết thúc.
Hơn 2 nghìn trường trung học phổ thông ở khắp nước là môi trường rất thuận lợi để tổ chức các cuộc thử nghiệm đảm bảo các tiêu chí nghiêm ngặt như đã nói trên đây.
Để xây dựng các đề thi tiêu chuẩn hóa quy mô lớn, việc thử nghiệm các câu hỏi là công đoạn có tính nguyên tắc cần phải thực hiện.
Nhiều người so sánh việc thử nghiệm các câu hỏi trước khi làm đề thi cũng giống như thử nghiệm các dược phẩm trước khi cung cấp cho người sử dụng: vấn đề chẳng những mang tính “kỹ thuật”, mà còn có tính “đạo đức”.
Các tập đoàn trắc nghiệm lớn trên thế giới cũng đảm bảo thử nghiệm mọi câu hỏi bằng nhiều “mẹo” khác nhau.
Chẳng hạn, trong một đề thi TOEFL hoặc ACT thường có một phần câu hỏi để thử nghiệm mà không tham gia vào việc đánh giá, thí sinh không biết phần thử nghiệm là phần nào, nên họ phải cố gắng hết mình để làm hết mọi phần. Chính “mẹo” này làm tăng chất lượng và giảm chi phí cho việc thử nghiệm.
Từ các phân tích trên, có thể nói việc năm nay Cục Quản lý Chất lượng giáo dục (Bộ Giáo dục và Đào tạo) cố gắng thử nghiệm và định cỡ mọi câu hỏi trong ngân hàng câu hỏi là một cố gắng đáng hoan nghênh để đảm bảo xây dựng ngân hàng câu hỏi theo một quy trình tiêu chuẩn hóa hiện đại.
Vừa qua, bài “Đề thi trung học phổ thông quốc gia: Bảo mật đến đâu?” trên báo Người Lao động có phản ánh ý kiến của một số bạn đọc cho rằng việc thử nghiệm câu hỏi của Cục Quản lý Chất lượng giáo dục sẽ làm lộ đề thi và vi phạm quy định về bảo mật đề thi của Nhà nước.
Tuy nhiên, như chúng tôi đã nói trên, một quy trình thử nghiệm được thiết kế chặt chẽ sẽ không hề làm lộ đề thi.
Ngân hàng câu hỏi lại là một kho dữ liệu được giữ bí mật nghiêm ngặt, các đề thi được in ra cho các kỳ thi cũng tuân theo một quy chế bảo mật được quy định chặt chẽ, do đó không có khả năng đề thi bị lộ ở các công đoạn này.
Cũng cần nói thêm, đề thi tự luận rất ngắn, có thể bị lộ qua một lần lướt nhìn, còn đề thi trắc nghiệm thường rất dài, không thể ghi nhớ được bằng một lần lướt nhìn, nên rất khó bị lộ.
Còn nếu qua một kỳ thi thử mà một thí sinh nào đó trí nhớ tốt có thể ghi nhớ được một vài câu của đề thi (sẽ nằm trong ngân hàng gồm hàng vạn câu hỏi), thì xác suất để các câu đó rơi vào một đề thi chính thức cũng rất rất nhỏ, xem như gần bằng không.
Cho nên xin các bạn hãy yên tâm: thử nghiệm và định cỡ các câu hỏi trong ngân hàng câu hỏi là động tác rất cần thiết để tăng chất lượng đề thi, và không tạo cơ hội làm lộ đề thi.
Vì vậy chúng tôi rất ủng hộ việc Cục Quản lý Chất lượng của Bộ thực hiện nghiêm chỉnh qui trình thử nghiệm và định cỡ câu hỏi để tạo một ngân hàng câu hỏi có chất lượng cao.
