Đây là đề tài thuộc Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia về khoa học giáo dục giai đoạn 2016-2020, do Trường Đại học Bách khoa Hà Nội chủ trì thực hiện; Phó giáo sư Hoàng Minh Sơn là chủ nhiệm đề tài.
Báo cáo về những đóng góp chủ yếu của đề tài, đại diện nhóm nghiên cứu cho biết: Đề tài đã đề xuất bộ tiêu chí, chỉ số định hướng hệ thống và bộ tiêu chí phân loại, phân mức chất lượng cơ sở giáo dục đại học.
 |
Quang cảnh cuộc họp (ảnh: Bộ Giáo dục và Đào tạo) |
Trên cơ sở bộ tiêu chí phân mức chất lượng cơ sở giáo dục đại học đề xuất, nhóm nghiên cứu đề xuất phương án quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và bản demo quy hoạch. Cùng với đó, đề xuất phần mềm phân cụm, phân mức chất lượng cơ sở giáo dục đại học và thuật toán phân nhóm hay phân cụm các cơ sở giáo dục đại học.
Từ cơ sở khoa học và thực tiễn, kinh nghiệm từ các nước và phương án quy hoạch đề xuất và bản demo quy hoạch, đề tài đề xuất các nhóm giải pháp, cơ chế chính sách thực hiện quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học. Trong đó, nêu rõ các quan điểm định hướng, mục tiêu, nhóm nhiệm vụ, giải pháp thực hiện sáp nhập, hợp nhất hoặc giải thể một số cơ sở giáo dục đại học trong hệ thống.
Kết quả nghiên cứu của đề tài đã được công bố qua 4 bài đăng trong kỷ yếu hội nghị, hội thảo quốc tế; 1 bài đăng trong kỷ yếu hội nghị trong nước (vượt 3 bài) và 3 bài đăng trong tạp chí trong nước (vượt 1 bài).
Trong quá trình nghiên cứu, Đề tài đã đào tạo thành công 3 học viên cao học tại Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội và Trường Đại học Bách khoa Hà Nội (vượt 1 học viên so với đăng ký).
Tại cuộc họp, các chuyên gia phản biện và thành viên hội đồng đưa ra các nhận xét, đánh giá và góp ý để nhóm nghiên cứu có thể nghiên cứu, tiếp thu. Theo các chuyên gia, đây là đề tài khó, phức tạp, nhưng có tính ứng dụng, ý nghĩa thực tiễn cao, cung cấp luận cứ khoa học quan trọng để thực hiện quy hoạch mạng lưới bài bản hơn.
 |
Đại diện nhóm nghiên cứu báo cáo kết quả của đề tài (ảnh: Bộ Giáo dục và Đào tạo) |
Giáo sư Nguyễn Đình Đức, Đại học Quốc gia Hà Nội đánh giá, đề tài công phu, phương pháp tiếp cận, thực hiện đề tài phù hợp, số liệu khảo sát có giá trị cao, xây dựng được bộ tiêu chí và phần mềm. Kết quả lớn nhất, theo Giáo sư Đức, là đã đề xuất được phương án quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học Việt Nam và bản demo quy hoạch theo 03 kịch bản, chạy mô hình cho 176 cơ sở giáo dục đại học. Kết quả nghiên cứu này cơ bản phù hợp để chuyển giao cho cơ quan quản lý nhà nước sử dụng.
Giáo sư Nguyễn Đình Đức cũng trao đổi thêm một số gợi ý, trong đó, cần làm rõ hơn tác động của bối cảnh mới với tự chủ đại học và Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với quy hoạch. Bên cạnh quy hoạch mạng lưới theo khu vực địa lý, đề tài nên bổ sung quy hoạch theo lĩnh vực. Đồng thời, cần cập nhật hóa thông tin và số liệu thống kê để đảm bảo tính thuyết phục, khoa học.
Theo Tiến sĩ Hoàng Ngọc Vinh, đây là đề tài khó, trong khi đó, bài toán có sự thay đổi trong quá trình triển khai. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu đã có hướng tiếp cận hợp lý và đề xuất được phương án quy hoạch theo phân loại.
Tiến sĩ Vũ Đức Minh, Vụ Khoa giáo văn xã, Văn phòng Chính phủ cũng đã có những lưu ý về nguyên tắc trong công tác quy hoạch và xác định căn cứu khoa học cho công tác này, như quy hoạch có trọng tâm trọng điểm, phù hợp với quy hoạch quốc gia và địa phương, cần cơ chế cho tất cả các cơ sở giáo dục đại học tiếp cận đầu tư công…
Đánh giá cao nỗ lực của nhóm nghiên cứu, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng, đề tài có nhiều sản phẩm tốt, cách tiếp cận hiện đại và định tính các lập luận cao. Để tiếp tục hoàn thiện đề tài, bảo đảm tính khoa học, thiết thực, khả thi, hiệu quả, Bộ trưởng lưu ý nhóm nghiên cứu cần đưa ra các luận cứ, kiến giải rõ ràng, thuyết phục, khoa học. Cách đặt vấn đề về đại học định hướng nghiên cứu, đại học định hướng ứng dụng cũng cần linh hoạt, tôn trọng tự chủ của nhà trường.
Đặc biệt, theo Bộ trưởng, đề tài cần có định hướng mở rộng đại học tư thục, đại học có vốn đầu tư của nước ngoài với mô hình đại học của tương lai, như khu đại học, hoặc đại học thông minh, đại học số,… Quy hoạch cũng cần quan tâm triển khai theo không gian, khu đại học kết hợp với khu đổi mới sáng tạo, công nghiệp dựa trên nền tảng công nghệ, hạ tầng kết nối để thu hút đầu tư và động lực.
Việc lập quy hoạch phải tính đến sứ mạng của đại học đối với cộng đồng, đất nước chứ không phải tính hiệu quả thuần túy; đồng thời, tính đến tác động của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và định hướng kinh tế xã hội đất nước, cũng như làm sâu hơn mối quan hệ với quy hoạch vùng.
Theo Bộ trưởng, nhóm nghiên cứu đã đề xuất được Bộ chỉ số khoa học, nhưng cần lưu ý, Bộ chỉ số chỉ có giá trị nghiên cứu, tham khảo khi lập quy hoạch, đánh giá hệ thống chứ không đưa vào chính sách. Điều quan trọng là cần đưa ra khung định hướng và điều kiện đảm bảo chất lượng.
Đại diện nhóm nghiên cứu, Chủ nhiệm đề tài, Phó giáo sư Hoàng Minh Sơn tiếp thu những đánh giá, ý kiến trao đổi và cho rằng những ý kiến góp ý chính là những gợi ý sâu sắc, làm phong phú thêm góc nhìn để nhóm tiếp tục hoàn thiện nghiên cứu.
