Trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 11/11, chung quanh chất vấn của các đại biểu liên quan đến vấn đề biên chế giáo viên, các loại chứng chỉ, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà đã có một số giải trình.
Thứ nhất là vấn đề biên chế giáo viên mầm non và phổ thông hiện nay, thực trạng thừa, thiếu giáo viên hiện nay như thế nào.
Theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, vừa qua Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành rà soát rất kỹ lưỡng trên cơ sở báo cáo của 63 tỉnh, thành. Từ báo cáo của 63 tỉnh, thành kết quả là số lượng giáo viên thiếu là 94.714 giáo viên, giáo viên thừa là 10.178 giáo viên và biên chế giáo viên đã giao nhưng chưa tuyển dụng là 42.774 biên chế.
 |
Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà giải trình các vấn đề liên quan. Ảnh: quochoi.vn |
Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục và Đào tạo căn cứ vào định mức học sinh và giáo viên trên lớp thấy còn thiếu 65.980 giáo viên. Từ số liệu nêu trên chúng ta thấy một thực tiễn, đó là giáo viên vừa thiếu, vừa thừa, trong đó có cả chưa tuyển dụng khi đã có biên chế được giao.
Thứ hai là giải quyết và khắc phục vấn đề này như thế nào, cả về lâu dài và cả trước mắt? Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà nêu, chúng ta đang tập trung cao, quyết liệt quán triệt thực hiện tinh thần Nghị quyết 19 Ban Chấp hành Trung ương, với mục tiêu là giảm 10% số đơn vị sự nghiệp và giảm 10% biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước.
Giai đoạn 2017-2021 chúng ta đã làm rất thành công, đã giảm được trên 10% đơn vị sự nghiệp, giảm được 11,79% biên chế hưởng lương từ ngân sách nhà nước, trong đó có cả giáo dục và đào tạo, đặc biệt là giáo dục đại học.
Giai đoạn 2021-2025 chúng ta tiếp tục thực hiện mục tiêu này theo tinh thần của Nghị quyết 19. Cho nên vấn đề đặt ra tiếp theo đối với các địa phương thì chúng tôi đề nghị phải cần thiết tập trung rà soát, sắp xếp lại quy mô mạng lưới, trường lớp một cách thật trách nhiệm, để chúng ta giảm số trường, để tăng trường liên cấp, để tăng trường liên xã và tăng trường bán trú, bởi vì thực tiễn đã rất nhiều địa phương làm rất thành công trong vấn đề này và đã giải quyết được một bài toán rất lớn về vấn đề biên chế cũng như là tổ chức bộ máy. Và ở đây thì có 37 địa phương làm rất tốt, nhưng bên cạnh đó thì cũng có những địa phương thực sự cũng chưa quyết liệt để thực hiện vấn đề này.
Một nhiệm vụ rất căn bản và quan trọng, đó chính là chúng ta phải tập trung để đẩy mạnh tự chủ và xã hội hóa giáo dục đào tạo, nhất là giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông ở những nơi mà có điều kiện.
Vừa qua nhiều tỉnh, thành làm rất thành công. Để thực hiện vấn đề này, trong quá trình từ thực tiễn, chúng tôi thấy còn phát sinh những vướng mắc.
Cho nên tới đây, Bộ Nội vụ sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo, các bộ có liên quan sẽ rà soát lại toàn bộ các văn bản quy phạm pháp luật, nhất là một số những nghị định mà chúng ta đã triển khai, như Nghị định 120, Nghị định 106 hay như Nghị định 115 và ngay mới nhất đó là Nghị định 60.
Trên cơ sở đó, cũng căn cứ vào một số các văn bản luật để chúng ta rà lại, để chúng ta xem xét lại và cần thiết phải bổ sung những vấn đề gì để hoàn thiện các thể chế và cơ chế, chính sách để chúng ta thực hiện vấn đề tự chủ và xã hội hóa này.
Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ Nội vụ đề nghị Bộ Tài chính sẽ sớm ban hành nghị định để thay thế Nghị định 59, vì Nghị định 59 là để chúng ta đẩy mạnh xã hội hóa cho tất cả các lĩnh vực, đến thời điểm này đã hết thời hiệu rồi, cho nên phải cần thiết có ngay nghị định này để thay thế luôn, để chúng ta sẽ đẩy mạnh được xã hội hóa. Bộ trưởng Nội vụ cho rằng khi có nghị định mới thay thế này thì sẽ là một điều kiện rất tốt để thực hiện.
"Vấn đề thứ ba, hơn lúc nào hết, chúng tôi mong muốn Bộ Giáo dục và Đào các đồng chí rà soát lại toàn bộ những văn bản quy định về định mức học sinh trên lớp, quy định về định mức giáo viên trên lớp cho phù hợp với từng vùng, miền để làm sao thấy được điều kiện ở vùng cao thì khác, ở vùng thấp thì khác, từ đó chúng ta khẩn trương định hướng, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ quản lý giáo viên gắn với việc nâng cao chất lượng theo đúng tinh thần Nghị quyết 19 cũng như Nghị quyết số 29 về đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, đào tạo và sớm tham mưu cho Chính phủ giải quyết những vấn đề vướng mắc rất căn cốt việc tự chủ đại học.
Việc tự chủ đại học hiện nay đang làm rất tích cực nhưng rất nhiều những vướng mắc phát sinh làm cho các cơ sở giáo dục đại học cũng đang hết sức lúng túng về vấn đề này.
Bộ Nội vụ chúng tôi tham mưu cho Thủ tướng Chính phủ ban hành một Nghị định hợp đồng trong các đơn vị hành chính và đơn vị sự nghiệp để tạo cơ chế đẩy mạnh cho tự chủ và cũng tạo cơ chế để các đơn vị sự nghiệp công lập giải quyết những vấn đề khó khăn, vướng mắc liên quan đến giáo viên.
Chúng ta đừng bao giờ nghĩ là biên chế suốt đời mà phải có một cơ chế hợp đồng theo đúng tinh thần Nghị quyết 19", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Thứ tư là trước mắt giải quyết tình trạng giáo viên theo một nguyên tắc như sau:
Một là có học sinh thì phải có giáo viên nhưng theo cách hợp lý về quy mô trường lớp, hợp lý theo định mức giáo viên trên lớp.
Hai là vừa kết hợp bổ sung giáo viên theo lộ trình từ nay đến năm 2025, gắn với phương án đẩy mạnh xã hội hóa và tự chủ để vừa giảm số người hưởng lương từ ngân sách nhà nước, vừa giải quyết giáo viên thừa, vừa tuyển dụng hết giáo viên đã có biên chế giao nhưng chưa tuyển dụng, vừa đảm bảo cơ cấu hợp lý giữa giáo viên mầm non với những giáo viên phục vụ cho đổi mới giáo dục.
Ba là căn cứ vào Nghị quyết 102 của Thủ tướng Chính phủ, trong điều kiện khó khăn trước mắt chúng tôi đề nghị các địa phương có thể thực hiện hợp đồng giáo viên thay thế cho giáo viên nghỉ hưu, nghỉ thai sản v.v... nhưng trong định mức đã được cấp có thẩm quyền giao.
Vấn đề thứ hai là về phân cấp quản lý nhà nước về giáo dục, đại biểu Phan Thái Bình nêu vấn đề này.
Chính phủ đã có Nghị định 127/2018, thực tiễn không có vấn đề gì khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức thực hiện.
Vì vậy, Bộ Nội vụ cũng mong muốn các địa phương căn cứ vào Nghị định này để rà soát, xem xét lại vấn đề phân cấp và thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo trên địa bàn, tạo sự liên thông trong việc điều động giáo viên từ nơi thừa đến nơi thiếu, từ địa phương này sang địa phương kia thuộc cấp huyện.
"Mới đây nhất Chính phủ đã ban hành Nghị định 89 về việc sửa đổi, bổ sung Nghị định 101 về việc đào tạo và bồi dưỡng cán bộ, công chức và viên chức, trong đó đã quyết định cắt giảm 150 chứng chỉ cho đào tạo, bồi dưỡng, kể cả 2 chứng chỉ bắt buộc là tin học và ngoại ngữ là 152, trong đó có 61 chứng chỉ đối với công chức và 87 chứng chỉ đối với viên chức.
Tôi rất mong muốn Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ sớm căn cứ vào Nghị định này để rà soát và sửa đổi một cách hết sức khẩn trương đối với chùm Thông tư 01, 02, 03, 04, vì hiện nay, trong quá trình tổ chức thực hiện chúng tôi đã tiếp nhận được rất nhiều những đơn thư đề nghị từ giáo viên ở cơ sở trong việc còn những vướng mắc, bất cập, bởi vì chúng ta chưa tính đến sự chuyển tiếp đối với rất nhiều thế hệ giáo viên đào tạo qua nhiều hệ đào tạo khác nhau.
Bây giờ chúng ta căn cứ vào Luật Giáo dục mới thì chúng ta đưa ra việc đó là mầm non là phải cao đẳng và tiểu học trở lên phải tốt nghiệp đại học đại học sư phạm. Chính vì vậy mà giai đoạn thế hệ lịch sử chúng ta để lại thì nó vẫn còn những tồn tại, cho nên chúng ta phải tính toán làm sao trong quá trình chuyển hạng, trong quá trình xếp lương giáo viên làm sao đảm bảo giáo viên không thiệt thòi, tạo điều kiện cho giáo viên một cách tốt nhất.
Bên cạnh đó, trong tuyển dụng giáo viên mới, chúng ta cần phải giải quyết tiếp những tồn đọng liên quan đến số lượng giáo viên đã hợp đồng từ năm 2015 trở về trước.
Vừa qua chúng ta mới giải quyết được khoảng 50.000 thôi, nhưng vẫn còn tồn đọng lại. Tồn đọng này lại vướng chủ yếu là do việc chúng ta thực hiện chùm thông tư này, cho nên chúng tôi mong muốn để tạo cơ hội cho giáo viên đã có 10 năm, 15 năm hợp đồng trong các cơ sở giáo dục và đến bây giờ có cơ hội để được xét tuyển vào trong ngành giáo dục", Bộ trưởng Nội vụ nêu.
