Di dời chậm do chính sách không đồng bộ, tâm lý thích trung tâm
Năm 2011, Thủ tướng phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050, đề cập việc “phân bố, sắp xếp lại hệ thống trường đại học và cao đẳng, khu vực nội đô khống chế khoảng 30.000 sinh viên”.
Mục tiêu được đề ra là giảm tải hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội cho nội thành, quỹ đất sau khi di dời trường đại học được sử dụng vào mục đích công cộng, phục vụ đô thị. Tuy nhiên, đến nay, mới chỉ có số ít cơ sở giáo dục được di dời.
Trao đổi về vấn đề này, Đại biểu Quốc hội Đỗ Chí Nghĩa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội đánh giá: “Việc di dời các trường đại học ra ngoại thành quá chậm.
Hiện nay, một số trường đại học di dời ra phía ngoại thành còn rất ít, Đại học Quốc gia Hà Nội vừa rồi mới di dời trụ sở điều hành lên Hoà Lạc qua 20 năm xây dựng. Nhiều trường đại học có dự kiến nhưng đến nay vẫn chưa triển khai được”.
Vị Đại biểu Quốc hội cho biết, mục tiêu đầu tiên di dời các trường đại học, cao đẳng ra khỏi nội đô là để bớt ách tắc giao thông, về mật độ người đi lại, đi học, nhất là các bạn trẻ đi lại rất nhiều. Do nhu cầu của đời sống, làm thêm, học thêm.
Trong khi đó, đất của đô thị quá chật cho nên không gian bảo đảm việc dạy và học hạn chế. Chỗ trọ, nơi ở, điều kiện học tập, thực hành không đảm bảo.
 |
Đại biểu Quốc hội Đỗ Chí Nghĩa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội lý giải một số nguyên nhân khiến tốc độ di dời trường đại học ra khỏi nội đô diễn ra chậm. Ảnh: Thanh Lam. |
“Nhiều trường đại học khuôn viên đẹp, nhưng đến nay chia nhà tập thể nên không còn là môi trường văn hoá của nhà trường nữa. Nhà dân xen kẽ với ký túc xá và nhà trường tạo không gian lộn xộn, không xứng là trường đại học” - ông Nghĩa nhìn nhận.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, Giáo dục cũng nêu nguyên nhân cơ bản của việc di dời chậm là các trường ngại đi xa, nhiều trường có việc dịch chuyển ngược từ bên ngoài vào trung tâm như Học viện Tài chính, Học viện Ngân hàng, Trường Đại học Luật… và bây giờ, để chuyển ngược ra khỏi nội đô, thì các thầy cô cùng gia đình đã quen sinh sống ổn định với không gian văn hoá tại đây, có những thầy cô đã có tuổi, chỉ còn 5-7 năm công tác là nghỉ hưu nên càng chần chừ.
Thêm một nguyên nhân nữa được vị đại biểu đề cập đến, là có những bạn trẻ có tâm lý thích về nội thành Hà Nội học, hay nhiều gia đình có tâm lý không muốn cho con đi học xa, đến các đô thị khác: “Chúng tôi thấy có những trường mặc dù được đầu tư cơ sở vật chất rất tốt, nhưng tuyển sinh rất khó khăn, chỉ đơn giản vì không ở trung tâm các thành phố lớn. Dường như người trẻ thích về các thành phố lớn, chỗ đông người, có không gian để giao lưu tốt hơn”.
Bên cạnh đó, chính sách không đồng bộ, nên nguồn vốn đầu tư cho các trường đại học đến còn hạn chế. Chẳng hạn, Đại học Quốc gia Hà Nội với quỹ đất hàng nghìn hecta nhưng đầu tư còn hạn chế, phải rất nỗ lực nhà trường mới chuyển đi và sẽ rất khó khăn để nhà trường khắc phục những “rào cản” về cơ sở vật chất.
 |
Đại học Quốc gia Hà Nội đã tập trung toàn lực vào việc hiện thực hóa mục tiêu đưa 15.000 sinh viên lên học tập tại cơ sở Hòa Lạc. (Ảnh: VNU). |
Cuối cùng, Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa chỉ ra, do kỷ cương chưa nghiêm: “Đi cũng được, chưa chuyển đi cũng không sao, không ai nói gì đến trách nhiệm”.
“Nhiều đời hiệu trưởng của một trường đại học đã chuẩn bị tinh thần chuyển đi, các thầy cô đã mua nhà, mua đất ở nơi dự kiến trường chuyển đến cách đây 20 năm nhưng sau lại phải bán đi, bán ở thời điểm có khi giá rất rẻ, thầy cô cảm giác “thiệt đơn thiệt kép”, kế hoạch không đảm bảo, kỷ cương không nghiêm” - ông nhấn mạnh.
Không thể nóng vội, đã chậm phải chắc, “liệu cơm gắp mắm”
Từ những nguyên nhân trên, Đại biểu Quốc hội Đỗ Chí Nghĩa cho rằng, sắp tới, việc di dời các trường này không thể nóng vội, đã chậm phải chắc, phải rà soát lại xem cơ sở vật chất, từng điều kiện cụ thể, xem không gian ở đó phù hợp không. Tránh chuyện ra chủ trương nóng vội rồi đi ào ạt, nơi đến chưa bảo đảm, như nhà tái định cư chưa có, trong khi cơ sở ở nơi cũ vẫn đang phục vụ giảng dạy tốt, có nơi không ách tắc giao thông mà tiến hành di dời, bỏ sẽ lãng phí nguồn lực.
 |
Nguyên nhân cơ bản của chậm di dời là nhiều trường ngại đi xa. Ảnh minh họa: Ngân Chi |
Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hoá, Giáo dục cho biết, khi quyết tâm di dời phải xác lập lại kế hoạch, trường nào đi trước, trường nào đi sau, chỗ nào đầy đủ. Bởi, bảo đảm cơ chế cho con em học hành, phải tính đến các sinh viên nghèo, bởi vì các em phải đi làm thêm để sống, học tập.
Cùng với đó, cần tuyên truyền, lắng nghe ý kiến của dư luận xã hội, phụ huynh sinh viên nói chung. Khi gia đình các em có khúc mắc thì cần trao đổi, lý giải thấu đáo tạo sự đồng thuận. Sự đồng thuận này mới tạo hiệu quả, khi chuyển các trường đến nơi mới thì phụ huynh, sinh viên không còn băn khoăn, suy nghĩ nhiều.
“Tất cả những việc đó phải tính toán một cách cặn kẽ trong một chiến lược tổng thể chứ không phải chỉ hô lên và đổ trách nhiệm cho một ai đó” - vị đại biểu nhấn mạnh và cho rằng, cái gì thuộc về cơ chế phải tháo gỡ về cơ chế, đến khi xong xuôi, khắc phục rồi thì cá nhân nào không đi, cá nhân nào chủ trì thì lúc đó mới có thể quy trách nhiệm cá nhân. Lúc này, cần làm cặn kẽ, kỹ lưỡng, thận trọng, chắc chắn và “liệu cơm gắp mắm” trong điều kiện rất cụ thể về kinh tế, văn hoá, quan tâm đến thế hệ trẻ một cách đầy đủ.
“Tôi tin, khi chúng ta có các đô thị đại học, thành phố đại học, có không gian thì phụ huynh cũng thấy yên tâm, sinh viên cũng thấy phấn khởi vì xứng đáng với người trẻ, với tương lai đất nước” - Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa bày tỏ.
