13 cơ sở giáo dục đại học vừa được Bộ Giáo dục và Đào tạo chọn dẫn dắt các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng về công nghệ ở 9 lĩnh vực. Theo đó, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông (PTIT) là cơ sở giáo dục đại học duy nhất được lựa chọn dẫn dắt đào tạo xuất sắc trong lĩnh vực: Công nghệ mạng thế hệ sau, công nghệ an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện.
Học viện cũng được Bộ Giáo dục và Đào tạo tin tưởng giao nhiệm vụ cùng với 3 trường đại học khác xây dựng đề án thành lập các trường, trung tâm đào tạo tiên tiến, chuyên sâu về Trí tuệ Nhân tạo.
Ba yếu tố chiến lược giúp PTIT tiên phong trong đào tạo công nghệ
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đặng Hoài Bắc - Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông cho hay, PTIT là cơ sở giáo dục đại học duy nhất trực thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ và vừa qua được Bộ Giáo dục và Đào tạo tin tưởng giao các nhiệm vụ quan trọng. Điều này chứng minh vị thế của Học viện trong đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.
Trước hết, PTIT có bề dày hơn 70 năm xây dựng và phát triển, là một trong những trường đại học đầu ngành trong lĩnh vực công nghệ số tại Việt Nam, được xã hội đánh giá cao về chất lượng đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.
Học viện không chỉ là trường đại học uy tín trong đào tạo công nghệ số mà còn tiên phong trong đào tạo nhiều ngành đào tạo liên ngành như Công nghệ Đa phương tiện, truyền thông Đa phương tiện, Báo chí định hướng báo chí số, Trí tuệ nhân tạo vạn vật, Thiết kế và Phát triển Game… Đây là những ngành đào tạo đang là xu hướng do nhu cầu nhân lực cao từ doanh nghiệp và xã hội.
Học viện là 1 trong 8 trường đại học được Thủ tướng Chính phủ giao nhiệm vụ thực hiện Đề án đào tạo trọng điểm nguồn nhân lực về An toàn thông tin, là cơ sở giáo dục đã có truyền thống hơn 70 năm đào tạo đội ngũ cán bộ quản lý, vận hành, khai thác mạng lưới bưu chính viễn thông và công nghệ thông tin.
Thứ hai, PTIT còn có mối quan hệ gắn bó với các bộ, ngành và doanh nghiệp công nghệ lớn trong và ngoài nước. Đây là nền tảng quan trọng để Học viện phát triển các trung tâm đào tạo xuất sắc, gắn nghiên cứu với thực tiễn, và đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, có khả năng bắt kịp và dẫn dắt sự phát triển công nghệ trong nước và khu vực.
Học viện đã và đang là hub chuyển giao và mô phỏng công nghệ của nhiều hãng lớn như Samsung, Naver, Huawei, Viettel, FPT… Vừa qua, Học viện cũng được Chính phủ Việt Nam và Australia giao nhiệm vụ quản lý và vận hành Trung tâm Công nghệ chiến lược Việt Úc được khai trương vào ngày 11/6/2025.
PTIT không chỉ dừng lại ở đào tạo lý thuyết mà còn thiết lập được Hệ sinh thái đào tạo – nghiên cứu – triển khai ứng dụng toàn diện nhằm tạo điều kiện cho sinh viên được tiếp cận công nghệ mới ngay từ trên ghế nhà trường. Việc các hãng, doanh nghiệp lớn đầu tư xây dựng các phòng thí nghiệm chuyên sâu về mạng 5G/6G, an ninh mạng, truyền thông số, trí tuệ nhân tạo là nền tảng cho đào tạo thực hành, R&D, và ươm tạo các tài năng công nghệ của Việt Nam trong tương lai.
Thứ ba, với chính sách thu hút nhân tài và chuyên gia trong những năm qua, Học viện đã và đang quy tụ được đội ngũ giảng viên, chuyên gia trình độ cao – nhiều người trong số đó từng học tập, làm việc và nghiên cứu tại các quốc gia có nền giáo dục tiên tiến như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Pháp, Đức...
Đây là lực lượng nòng cốt, đóng vai trò then chốt trong việc chuyển giao tri thức và công nghệ mới về giảng dạy, xây dựng các chương trình đào tạo tiên tiến, tiệm cận các mô hình đào tạo chuẩn quốc tế, tích hợp các nội dung đào tạo chuyên sâu theo xu thế công nghệ mới như: trí tuệ nhân tạo (AI), mạng 5G/6G, an ninh mạng thông minh, truyền thông số đa phương tiện, blockchain và thực tế ảo/tăng cường (VR/AR); định hướng nghiên cứu ứng dụng và đổi mới sáng tạo, giúp sinh viên được tiếp cận với các dự án thực tiễn, công bố quốc tế và học hỏi từ những tiêu chuẩn nghiên cứu toàn cầu.
Thực hiện hóa mục tiêu đào tạo, thu hút nhân tài khoa học, công nghệ
Theo định hướng của Đề án “Phát triển mạng lưới các trung tâm đào tạo xuất sắc và tài năng trong giáo dục đại học”, mỗi mạng lưới cần xây dựng ít nhất một chương trình đào tạo xuất sắc thích ứng, đào tạo lại, nâng cao hoặc chuyên sâu và thu hút ít nhất 100 nhà khoa học, chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài hoặc người nước ngoài đến giảng dạy, nghiên cứu.
Thầy Bắc bày tỏ: "Để hiện thực hóa mục tiêu này, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông xác định rằng: mục tiêu hàng đầu của trung tâm đào tạo xuất sắc chính là đào tạo ra những con người xuất sắc – tức là nguồn nhân lực không chỉ giỏi chuyên môn mà còn có tư duy đổi mới, khả năng thích ứng và hội nhập toàn cầu. Và những người xuất sắc sẽ được tiếp nhận những tri thức tinh hoa nhất từ những nền giáo dục ưu việt nhất.
Trên tinh thần đó, dựa trên đặc thù và điều kiện của Việt Nam, của môi trường giáo dục trong nước, Học viện đã và đang triển khai một lộ trình hành động bài bản với 3 nhóm giải pháp trọng tâm".
Theo Giám đốc Học viện, về người học, Học viện sẽ triển khai chương trình đào tạo tài năng xuất sắc với quy mô khoảng 500 sinh viên mỗi năm từ năm học 2025 - 2026, ưu tiên các ngành công nghệ mũi nhọn gắn với chiến lược quốc gia về khoa học – công nghệ và chuyển đổi số.
Đến năm 2028, Học viện đặt mục tiêu tăng gấp đôi số giải thưởng quốc gia, quốc tế và gấp ba lần số sinh viên tham gia chương trình tài năng. Đến năm 2030, phấn đấu 50% sinh viên lớp tài năng học sau đại học tại các trường danh tiếng toàn cầu, hình thành các start-up thành công, hướng tới doanh nghiệp kỳ lân.
Để hiện thực hóa mục tiêu, Học viện triển khai hệ thống giải pháp đồng bộ như hoàn thiện chính sách học bổng lên đến 500 triệu đồng/sinh viên cho toàn khóa, bao gồm học phí, sinh hoạt, lưu trú, trao đổi quốc tế…; tổ chức các khóa học lãnh đạo trẻ về kỹ năng quản lý, quản trị, lãnh đạo cho sinh viên tài năng; phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo – khởi nghiệp, kết nối nhà trường – doanh nghiệp – viện nghiên cứu – quỹ đầu tư và mạng lưới chuyên gia, doanh nhân trong và ngoài nước thông qua chương trình mentorship.
Về công tác quản lý đào tạo, Học viện sẽ thiết lập hệ thống theo dõi – đánh giá hiệu quả chương trình tài năng một cách toàn diện, gắn chặt với chỉ tiêu, mục tiêu cụ thể của từng khoa, từng khóa học và từng đối tượng người học. Các chỉ số đánh giá sẽ không chỉ dừng ở kết quả học tập, mà còn mở rộng tới mức độ hài lòng của người học, khả năng ứng dụng sau đào tạo và mức độ đáp ứng yêu cầu từ doanh nghiệp.
Đặc biệt, Học viện đã tiên phong triển khai trợ lý ảo Chatbot hỗ trợ học tập, giúp mỗi sinh viên có một “trợ lý học tập riêng” – luôn sẵn sàng hỗ trợ tra cứu lịch học, nhắc lịch thi, theo dõi tiến độ học tập, tư vấn chọn môn, giải đáp quy chế đào tạo hay hỗ trợ học liệu. Việc tích hợp AI trong hỗ trợ đào tạo không chỉ nâng cao trải nghiệm người học mà còn giúp nhà trường cá nhân hóa quá trình giáo dục, tăng tính chủ động và hiệu quả học tập của sinh viên.
Nhiều môn học cơ sở trong chương trình tài năng cũng sẽ được đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng số hóa, triển khai đào tạo trực tuyến trên nền tảng học tập mở MOOCS (Massive Open Online Courses). Việc này không chỉ giúp mở rộng khả năng tiếp cận tri thức cho người học mà còn tạo điều kiện để sinh viên tự học, tự nghiên cứu, phát triển năng lực học tập suốt đời. Sinh viên có thể chủ động tiếp cận tài liệu, video bài giảng, thực hành mô phỏng và kiểm tra đánh giá trên hệ thống mọi lúc, mọi nơi.
Về phát triển đội ngũ giảng viên, chuyên gia, cố vấn học thuật trình độ cao, Học viện có có chế độ đãi ngộ vượt trội cho giảng dạy và hướng dẫn sinh viên lớp tài năng; thu hút đội ngũ chuyên gia, nhà giáo, nhà khoa học về giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu, định hướng học thuật cho các lớp sinh viên tài năng.
Mục tiêu thu hút ít nhất 100 nhà khoa học, chuyên gia giỏi là người Việt Nam ở nước ngoài hoặc người nước ngoài đến giảng dạy, nghiên cứu tại các trung tâm xuất sắc là bước đi chiến lược nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu theo chuẩn quốc tế. Đối với Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, đây là cơ hội lớn nhưng cũng đặt ra không ít thách thức.
Lãnh đạo nhà trường chia sẻ: "Về thuận lợi, PTIT có vị thế và uy tín hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ thông tin và truyền thông, là nơi quy tụ nhiều nhà khoa học đầu ngành – yếu tố tạo niềm tin và sức hút đối với các chuyên gia quốc tế và kiều bào.
Bên cạnh đó, Học viện đã thiết lập quan hệ hợp tác thực chất với hơn 50 tổ chức giáo dục, nghiên cứu và doanh nghiệp công nghệ toàn cầu, đồng thời sở hữu các nhóm nghiên cứu mạnh, chương trình liên kết quốc tế và cơ sở vật chất hiện đại, tạo điều kiện thuận lợi để triển khai hoạt động giảng dạy, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ.
Tuy nhiên, Học viện cũng phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt trong việc thu hút chất xám từ các quốc gia có chính sách đãi ngộ cao hơn; hạn chế về cơ chế tài chính, hành chính; cũng như rào cản về văn hóa làm việc và ngôn ngữ.
Để vượt qua những thách thức này, PTIT đã và đang triển khai nhiều giải pháp đồng bộ như mời các nhà khoa học giảng dạy, nghiên cứu ngắn hạn (dạng visiting, mentor, cố vấn học thuật); xây dựng Mạng lưới chuyên gia toàn cầu kết nối cựu sinh viên và chuyên gia Việt kiều; đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu quốc tế qua các chương trình như Erasmus+, KOICA …; đồng thời đề xuất chính sách đặc thù với mô hình làm việc linh hoạt và đãi ngộ cạnh tranh.
Với định hướng đúng đắn, năng lực nội tại vững chắc và các chương trình hành động cụ thể, PTIT hoàn toàn có tiềm năng trở thành điểm đến học thuật hấp dẫn trong khu vực, là nơi hội tụ của trí tuệ toàn cầu".
Giám đốc Học viện khẳng định, hệ sinh thái Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp mà Học viện xây dựng trong suốt thời gian vừa qua sẽ là bệ đỡ cho các chương trình đào tạo xuất sắc.
Hệ sinh thái liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp mà Học viện đã dày công kiến tạo trong suốt thời gian qua không chỉ là một mô hình kết nối chiến lược mà còn là nền tảng vững chắc để triển khai các chương trình đào tạo xuất sắc.
Trong hệ sinh thái này, Nhà nước đóng vai trò định hướng chiến lược và bảo đảm cơ chế chính sách hỗ trợ; Nhà trường giữ vai trò trung tâm tri thức, tổ chức triển khai đào tạo và nghiên cứu; còn Doanh nghiệp là đầu ra thực tiễn, nơi thử nghiệm, ứng dụng và thương mại hóa kết quả đào tạo và nghiên cứu.
Thông qua các thỏa thuận hợp tác toàn diện với các bộ, ngành, tập đoàn công nghệ lớn và doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, Học viện đã từng bước hình thành một mạng lưới đối tác chiến lược, giúp sinh viên không chỉ học kiến thức lý thuyết mà còn được tham gia các dự án thực tế, thực tập tại doanh nghiệp, học cùng chuyên gia, từ đó rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và nhu cầu thị trường lao động.
Hơn nữa, chính hệ sinh thái này đã tạo điều kiện để thiết kế các chương trình tài năng, chương trình chất lượng cao và các trung tâm đào tạo xuất sắc – nơi hội tụ các yếu tố tinh hoa từ chính sách, đội ngũ chuyên gia hàng đầu, công nghệ tiên tiến và bài toán thực tiễn từ doanh nghiệp. Điều này bảo đảm rằng các chương trình đào tạo không chỉ đạt chuẩn quốc tế mà còn gắn với nhu cầu cụ thể của nền kinh tế số, của các ngành công nghệ mũi nhọn.
Trong thời gian tới, Học viện tiếp tục mở rộng và hoàn thiện hệ sinh thái này như một “hệ sinh thái động”, không ngừng cập nhật, đổi mới và thích ứng nhanh với xu thế phát triển của quốc gia và thế giới – qua đó trở thành bệ đỡ vững chắc để ươm mầm nhân tài, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao vị thế giáo dục đại học Việt Nam trên bản đồ khu vực và quốc tế.
Kế hoạch dẫn dắt mạng lưới đào tạo với 4 định hướng chiến lược
Để thực hiện vai trò cơ sở giáo dục đại học dẫn dắt mạng lưới đào tạo xuất sắc trong các lĩnh vực công nghệ mạng thế hệ sau, an ninh mạng thông minh và truyền thông đa phương tiện, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đã xây dựng kế hoạch tổng thể với 4 định hướng chiến lược.
Thứ nhất, Học viện phát triển mạng lưới liên kết đa tầng, linh hoạt giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp thông qua việc thành lập liên minh/mạng lưới hợp tác, ký kết thỏa thuận hợp tác đào tạo và nghiên cứu khoa học, tổ chức thường niên Diễn đàn học thuật – công nghệ.
Thứ hai, PTIT thúc đẩy chia sẻ tri thức, chương trình đào tạo và đội ngũ chuyên gia bằng cách phát triển Cổng tri thức mở, chuyển giao học liệu, thiết lập cơ chế chia sẻ giảng viên và xây dựng nền tảng đào tạo số chung giữa các đại học thuộc liên minh/mạng lưới.
Thứ ba, Học viện tăng cường hợp tác với doanh nghiệp, cùng thiết kế chương trình đào tạo theo “đặt hàng”, đồng xây dựng phòng lab, tổ chức các chương trình ươm tạo tài năng và kết nối thực tiễn.
Thứ tư, PTIT thúc đẩy quốc tế hóa liên minh/mạng lưới với các trường đại học trong khu vực và trên thế giới qua các hội nghị khoa học quốc tế, mời chuyên gia nước ngoài giảng dạy, hướng dẫn nghiên cứu và đề xuất công nhận chương trình đào tạo, văn bằng chứng chỉ giữa các trường đại học Việt Nam và quốc tế trong liên minh/mạng lưới.
Với vai trò trung tâm, PTIT xác định rằng Học viện không chỉ là đơn vị dẫn dắt chuyên môn mà còn là hạt nhân điều phối, kết nối và lan tỏa tri thức, góp phần hình thành hệ sinh thái đào tạo – nghiên cứu – đổi mới sáng tạo mở, liên ngành và hội nhập, từ đó nâng cao chất lượng nguồn nhân lực số và thúc đẩy phát triển bền vững.
