Trung Quốc dùng tiền bịt miệng dư luận lên án bành trướng Biển Đông?

Hãng thông tấn Mỹ AP ngày 29/9 bình luận, Tập Cận Bình đã thể hiện "phong cách ngoại giao séc", hay ngoại giao tiền bạc kiểu Trung Quốc khi cam kết 3 tỉ USD cho gìn giữ hòa bình, phát triển kinh tế, biến đổi khí hậu và ngay lập tức nhận được những tràng vỗ tay hoan nghênh từ các khán giả trong chuyến thăm Hoa Kỳ, Liên Hợp Quốc.

Ông Tập Cận Bình tại Liên Hợp Quốc, ảnh: NDTV.

Dùng tiền bịt miệng dư luận về hành vi Trung Quốc bành trướng Biển Đông

Tuy nhiên cách tiếp cận của Tập Cận Bình tham vọng hơn. Ông sử dụng sức mạnh của đồng tiền để đánh bóng hình ảnh Trung Quốc thành cường quốc "có trách nhiệm, có đóng góp" đối với hòa bình và ổn định quốc tế, nhằm pha loãng những chỉ trích, lên án của cộng đồng quốc tế đối với (các hành vi bành trướng của) Bắc Kinh.

Cách tiếp cận bằng cam kết tiền bạc này có vẻ là một thành công khá tốt, giúp Tập Cận Bình át được những chỉ trích của phương Tây về nhân quyền hay hành động leo thang theo đuổi cái gọi là "chủ quyền" ở Biển Đông bằng việc bồi lấp, xây dựng, quân sự hóa đảo nhân tạo (bất hợp pháp) với 3 đường băng quân sự 3000 mét.

Cái cách Tập Cận Bình sử dụng đồng tiền cũng làm tăng giá trị hình ảnh của Trung Quốc so với Nhật Bản và Hoa Kỳ, hai nước từ lâu đã duy trì các chương trình viện trợ nước ngoài lớn nhất. Nhưng không giống Trung Quốc (ít nhất là phương diện công khai), các khoản viện trợ của Hoa Kỳ và Nhật Bản thường đi kèm các điều kiện về chính trị hay kinh tế.

Cùng chung quan điểm này, The Diplomat ngày 29/9 bình luận, Tập Cận Bình muốn dùng 3 tỉ USD và 8 ngàn quân cam kết hỗ trợ Liên Hợp Quốc gìn giữ hòa bình, viện trợ phát triển là thủ đoạn nhằm cố gắng đối phó với những lời chỉ trích, lên án từ dư luận quốc tế.

Tập Cận Bình thông báo trước Đại hội đồng Liên Hợp Quốc rằng sẽ tặng 1 tỉ USD trong 10 năm tới dành cho quỹ hòa bình và phát triển của Liên Hợp Quốc. Trung Quốc thành lập một lực lượng gìn giữ hòa bình dự phong 8000 quân, cam kết viện trợ quân sự 100 triệu USD cho liên minh châu Phi để gìn giữ hòa bình trong 5 năm tiếp theo.

Trước đó khi thăm Hoa Kỳ ông Tập Cận Bình đã hứa dành 2 tỉ USD cho quỹ đâu tư giúp các nước kém phát triển nhất thế giới.

Những lời hứa này của Tập Cận Bình không chỉ là thông điệp Bắc Kinh muốn khẳng định vai trò cường quốc chính "có trách nhiệm" trên vũ đài chính trị quốc tế, mà Tập Cận Bình còn muốn chống lại các lập luận lên án Trung Quốc tìm cách phá bỏ trật tự thế giới hiện nay. 

Trọc phú lắm tiền không thể thành cường quốc trách nhiệm khi vẫn còn chà đạp luật pháp quốc tế, bành trướng Biển Đông

Tuy nhiên những mâu thuẫn, nghịch lý trái khoáy giữa phát biểu của Tập Cận Bình ở Mỹ và Liên Hợp Quốc với những hành động của Trung Quốc trên thực tế đã được The Wall Street Journal chỉ ra ngày 29/9.

Tập Cận Bình lên tiếng mạnh mẽ bảo vệ nữ quyền ở diễn đàn Liên Hợp Quốc thì bị cựu Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton chỉ ra ngay, chính quyền của ông bắt giữ những người phụ nữ kêu gọi chống quấy rối tình dục trên phương tiện giao thông công cộng.

Đường băng và các công trình quân sự bất hợp pháp Trung Quốc đang gấp rút hoàn thành trên đá Chữ Thập, Trường Sa, Khánh Hòa, Việt Nam ngay trước khi Tập Cận Bình đi Mỹ, bất chấp tuyên bố "đã dừng" từ tháng 6. Ảnh: CSIS.

Trên Biển Đông, Tập Cận Bình hứa sẽ "không quân sự hóa" các đảo nhân tạo bồi lấp (bất hợp pháp) ở Trường Sa (thuộc chủ quyền Việt Nam), thì chỉ vài ngày trước đó Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và quốc tế Hoa Kỳ CSIS đã công bố hình ảnh vệ tinh mới nhất cho thấy Bắc Kinh vẫn đang gấp rút hoàn thành sân bay quân sự (bất hợp pháp) trên đá Chữ Thập đủ dài để cất hạ cánh máy bay quân sự lớn nhất Trung Quốc.

Mặc dù Tập Cận Bình tuyên bố loại trừ khả năng quân sự hóa (bất hợp pháp) Trường Sa, nhưng dư luận vẫn không khỏi lo ngại Trung Quốc sẽ tiếp tục lắp đặt vũ khí, tên lửa hoặc bắt đầu tuần tra không quân (bất hợp pháp) ở khu vực này, theo nhiều nhà phân tích quân sự.

Ít ai tin "vận may" của Trung Quốc đã tới để Tập Cận Bình có thể tiếp cận khiêm tốn hơn, hợp tác hơn 

Vẫn có những quan điểm tin rằng Tập Cận Bình sẽ trở nên hiếu chiến, thúc đẩy yêu sách lãnh thổ (vô lý, phi pháp) ở Biển Đông với những hành vi ngày càng khó dự đoán hơn sau khi thăm Mỹ, đặc biệt là thời điểm bầu cử Tổng thống Mỹ đang đến gần vào năm tới.

Trong khi đó nền kinh tế Trung Quốc đang vướng vào rắc rối. Ông Bình tin rằng Trung Quốc có thể đạt mục tiêu tăng trưởng 7% trong năm nay, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng họ Tập đang "lừa gạt".

Andrew Tilton, chuyên gia phân tích tăng trưởng kinh tế châu Á - Thái Bình Dương từ Goldman Sachs tin rằng, tăng trưởng của Trung Quốc thực tế đã giảm xuống dưới 6% và sẽ còn duy trì xu hướng suy giảm, bấp bênh trong nhiều năm tới.

Trung tâm Nghiên cứu kinh tế Nhật Bản thì đánh giá, Trung Quốc chỉ có khả năng tăng trưởng 5% trong quý 4 năm nay, thay vì 7% như số liệu công bố chính thức.

Năm tới tình hình sẽ còn khó khăn hơn với nền kinh tế Trung Quốc. Khối doanh nghiệp tư nhân và các quan chức cấp cao Trung Quốc đang nói đến việc đóng cửa các tập đoàn nhà nước làm ăn thua lỗ sẽ gây ra mất việc làm.

Niềm tin của các nhà đầu tư Trung Quốc đang rất mong manh, thất nghiệp tăng cao không chỉ làm giảm khả năng tiêu thụ mà còn có thể gây ra những biến động xã hội.