Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới, mỗi năm có ít nhất 2,6 triệu ca tử vong được ghi nhận do thao tác sai lầm của đội ngũ nhân viên y tế. Trong bối cảnh đó, đào tạo mô phỏng được xem như lời giải hoàn hảo để giảm thiểu rủi ro. Nhưng thực tế tại Việt Nam, hiện có rất ít cơ sở đào tạo sở hữu một trung tâm mô phỏng y khoa hiện đại, đồng bộ như VinUni.

Kinh nghiệm từ hàng nghìn cơ hội được… sai

Một bệnh nhân nam, 56 tuổi, đến khám trong tình trạng tức ngực, khó thở. Chỉ vài giờ sau, người bệnh đột ngột chuyển biến xấu, ngừng tuần hoàn, ngừng thở, mất ý thức. Nguyên nhân là do bác sĩ lấy nhầm thuốc trong quá trình cấp cứu.

Đây là một tình huống giả lập được Trung tâm Mô phỏng Y khoa, Trường Đại học VinUni, xây dựng và trình diễn cho các nhà khoa học tham dự “Hội nghị quốc tế thường niên về đổi mới dạy và học” lần thứ Nhất diễn ra tại Hà Nội. Bệnh nhân không phải người thật mà là mô hình với các chức năng sinh học và khả năng tương tác giống như con người. Phản ứng của mô hình cũng chính là phản ứng của người thật trong tình huống tương tự.

Trung tâm mô phỏng Y khoa của VinUni được thiết kế như một bệnh viện mô phỏng với hơn 30 phòng đào tạo.

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Long, Giám đốc Trung tâm, tiết lộ đây là một tình tiết mà các giảng viên VinUni “gài” thêm vào kịch bản để thử thách kỹ năng của các học viên. Hai loại thuốc có nhãn giống nhau đã được các giảng viên cố ý sắp xếp gần nhau. Các học viên đã không phát hiện ra sự bất thường và “phạm lỗi”. Trên thực tế, nếu bác sĩ dùng sai thuốc trong tình huống cấp cứu này, bệnh nhân cũng có thể tử vong.

Từ khi được đưa vào sử dụng đến nay, bệnh nhân mô hình của VinUni đã… “tử vong” rất nhiều lần. Theo Tiến sĩ Hoàng Long, thực tế tại các bệnh viện không bao giờ là xuôi chèo mát mái hay vận hành theo đúng hình dung của các bác sĩ. Mọi tình huống ngoài dự liệu đều có thể xảy ra, chi phối việc ra quyết định của người bác sĩ. Chỉ cần một sai sót nhỏ cũng có thể ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh, trong khi cơ hội cứu sống bệnh nhân chỉ có 1.

Với một “kho” các tình huống đa dạng lấy đầu vào từ chính các bệnh viện, môi trường mô phỏng là nơi duy nhất cho phép sinh viên y khoa được thực hành tất cả các kỹ thuật mà không gây nguy hiểm cho sức khỏe cũng như an toàn của người bệnh. Đây cũng là nơi duy nhất các y bác sĩ được phép phạm sai lầm. Thông qua sự hướng dẫn và phản hồi của giảng viên, học viên sẽ học được nhiều hơn, ghi nhớ lâu hơn từ chính những sai lầm của bản thân để trở nên thành thạo hơn trong công việc sau này.

Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Long, Giám đốc Trung tâm Mô phỏng Y khoa Trường Đại học VinUni chia sẻ về phương pháp dạy học mô phỏng tại VinUni

“Trong đào tạo mô phỏng, các trường có xu hướng dạy làm sao để người học phải thực hiện các kỹ thuật thật chuẩn, thật đúng trong điều kiện gần như hoàn hảo. Nhưng thực tế lại không hoàn hảo như thế. Bên cạnh trải nghiệm làm đúng, triết lý khác biệt của VinUni là tạo ra môi trường để người học được trải nghiệm làm sai. Được sai ở môi trường mô phỏng là một cơ hội quý giá. Còn sai trong thực tế hành nghề lại là thảm họa vì sẽ phải trả giá bằng chính sinh mạng của người bệnh”, Tiến sĩ Hoàng Long phân tích.

Rút ngắn con đường đến thành công của người học

Trung tâm Mô phỏng Y khoa của Trường Đại học VinUni được thiết kế và xây dựng như một bệnh viện thực sự, lấy chuẩn từ Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, với những máy móc, thiết bị hiện đại, có thể mô phỏng những hình ảnh, cảm giác, thủ thuật giống hệt trên người bệnh.

Ở đây, có hơn 30 phòng đào tạo mô phỏng, đáp ứng nhu cầu đào tạo đa dạng, gồm phòng đào tạo kỹ năng cơ bản, phòng mô phỏng cấp cứu, phòng mô phỏng hồi sức, phòng mổ, phòng nội trú, phòng đào tạo kỹ năng giao tiếp, phòng đào tạo thực tế ảo…

Sinh viên VinUni đang thực hành tại Trung tâm mô phỏng Y khoa dưới sự hướng dẫn của các giáo sư.

Hệ thống phòng quan sát với gương một chiều và hơn 170 camera của Trung tâm cho phép giảng viên theo dõi và phản hồi về quá trình thực hành của học viên từ chính những video ghi hình trực tiếp trong giờ học. Học viên cũng có cơ hội xem lại phần thực hành của mình, tự nhận xét và rút kinh nghiệm dưới sự hướng dẫn của giảng viên.

Theo Tiến sĩ Elijah Riddle, Giám đốc Chương trình Bác sĩ Nội trú tại VinUni, trong mô hình thông thường, học viên bác sĩ nội trú phải đến bệnh viện, đi theo bác sĩ chính thức để tìm kiếm cơ hội thực hành nhằm nâng cao kỹ năng, tay nghề. Dù vậy, không phải khi nào họ cũng tìm được cơ hội bởi các tình huống hiếm khi được bày sẵn. Trong khi đó, đào tạo mô phỏng có thể xây dựng một mô hình với tất cả các mặt bệnh nên bác sĩ có thể học được cách xử lý tốt nhất trước khi thực hành trên người thật.

Cũng theo vị chuyên gia đến từ Đại học Pennsylvania (Mỹ), đào tạo mô phỏng còn có một lợi thế là kết nối các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm về lâm sàng đến truyền đạt các kỹ thuật và kinh nghiệm quý báu mà họ tích lũy được. Quá trình chuyển giao cũng hiệu quả hơn khi cả người dạy và người học đều không gặp trở ngại, cả về pháp lý và tâm lý, như khi thực hành trên bệnh nhân thật.

“Mô hình đào tạo tối ưu này giúp người học trưởng thành nhanh hơn, đi đến thành công sớm hơn”, Tiến sĩ Elijah nhấn mạnh.

Với trang thiết bị sánh ngang các trung tâm hàng đầu thế giới cùng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, Trung tâm Mô phỏng Y khoa VinUni còn có đủ năng lực đào tạo cho sinh viên và nhân viên y tế tại Việt Nam cũng như các nước khác trong khu vực.

“Đây là môi trường đào tạo lý tưởng với sinh viên y khoa, nhất là khi được hỗ trợ kỹ thuật, chuyên môn từ đối tác hàng đầu thế giới như Đại học Pennsylvania hay trung tâm mô phỏng hiện đại nhất thế giới tại Israel. Mô hình góp phần đào tạo nên những con người có năng lực vượt trội để nắm giữ những vị trí nòng cốt trong hệ thống y tế tương lai”, Tiến sĩ Đỗ Mai Hoa, Điều phối viên Tổ chức Hợp tác Phát triển Y tế tại Việt Nam của Đại học Harvard, đánh giá.