Nhận thấy tầm quan trọng của việc giáo dục học sinh về ý thức bảo vệ môi trường, cơ sở giáo dục ngày càng chú trọng đến mô hình "trường học xanh". Theo lãnh đạo các đơn vị, mục tiêu chung của mô hình này là hướng đến việc giúp học sinh nâng cao ý thức bảo vệ môi trường qua những thói quen đơn giản hàng ngày.
Xây dựng "trường học xanh" từ những việc làm nhỏ nhất
Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Nguyễn Thị Thu - Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ (tỉnh Yên Bái) cho biết, song hành với nâng cao chất lượng giáo dục, nhà trường đặc biệt quan tâm đến việc xây dựng ngôi trường sinh thái xanh, sạch, thân thiện và hạnh phúc. Để làm được điều này, thông điệp về bảo vệ môi trường cần được truyền tải một cách dễ hiểu.
“Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ tổ chức nhiều buổi tuyên truyền, phát động thi đua bảo vệ môi trường; tiết kiệm năng lượng; xây dựng không gian thư viện xanh, lớp học xanh. Các hoạt động này được lồng ghép, tích hợp trong các giờ học Địa lý, Công nghệ, Vật lý, Sinh học, Giáo dục công dân,… Khi học sinh hiểu biết về tác hại của ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và rác thải khó phân hủy, sẽ hình thành ý thức trân trọng, bảo vệ môi trường.
Đầu năm 2025, nhà trường cũng triển khai phát động trồng cây xanh để tạo thêm bóng mát cho khuôn viên trường, hoạt động này được toàn bộ học sinh tham gia tích cực.
Nhà trường luôn cố gắng giúp học sinh nhận ra bảo vệ môi trường sống bắt đầu từ những việc làm bình dị, thiết thực mà ai cũng có thể làm được như: bỏ rác đúng nơi quy định, phân loại rác, hạn chế sử dụng túi nilon và đồ dùng một lần, trồng cây xanh,... Tôi cho rằng, nội dung thông điệp nên ngắn gọn, dễ hiểu và dễ nhớ để học sinh dễ làm theo”.
Nhờ công tác tuyên truyền đi kèm với những hoạt động thiết thực, phong trào xây dựng “trường học xanh” tại Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ đã nhanh chóng lan tỏa rộng rãi đến học sinh toàn trường. Hình ảnh học sinh chăm sóc bồn hoa, thu gom rác là những hình ảnh đẹp dễ bắt gặp tại ngôi trường này. Hiệu trưởng nhà trường tự hào chia sẻ:
“Những hoạt động bảo vệ môi trường được gắn với phong trào thi đua của các lớp, mang lại hiệu quả tốt tại nhà trường. Đây là nền tảng để giáo dục toàn diện về năng lực, phẩm chất của học sinh, hình thành nên những công dân tử tế và trách nhiệm trong tương lai”.
Nhà trường cũng tổ chức cuộc thi tuyên truyền về bảo vệ môi trường cho học sinh, điển hình như: tái chế rác thải, trình diễn thời trang làm từ nhựa tái chế,... Qua đây, các em có dịp thể hiện sự sáng tạo của mình khi tái chế chai nhựa, ống hút, túi ni lông đã qua sử dụng trở thành những đồ dùng hữu ích, sinh động.
Ngoài ra, trong tiết học trải nghiệm thực tế, học sinh có cơ hội mở mang sự hiểu biết về thiên nhiên, biết trân trọng không gian xanh. Có những bạn sau buổi học đã chia sẻ với thầy cô về mong muốn sau này sẽ trở thành kỹ sư nông nghiệp, nghiên cứu về tự nhiên. Đây chính là những thành công bước đầu trong việc nuôi dưỡng và hình thành ý thức bảo vệ môi trường sinh thái của học sinh”, cô Thu chia sẻ thêm.
Nhận thấy tầm quan trọng của việc tạo ra môi trường giáo dục toàn diện gắn liền với sự phát triển bền vững, Trường Trung học phổ thông Cao Thắng (tỉnh Hà Tĩnh) cũng triển khai nhiều hoạt động ý nghĩa để bảo vệ môi trường. Thầy Hồ Tiến Dương, hiệu trưởng nhà trường bày tỏ:
“Những hoạt động xanh hóa trường học mà nhà trường đang triển khai đều xuất phát từ hành động nhỏ mà bất cứ học sinh nào cũng làm được. Điển hình như việc phân công trực nhật theo tuần, theo tháng cho mỗi lớp học, đảm bảo công tác giữ gìn vệ sinh chung.
Trong những tháng cuối năm 2024, nhà trường có nhiều hoạt động để học sinh vừa có cơ hội sáng tạo, vừa học tập những kiến thức hay liên quan đến bảo vệ môi trường.
Điển hình là hoạt động ngoại khóa Let’s Go Green - Hãy Sống Xanh, với chủ đề “Ocean - Đại dương”, “Forest - Rừng”. Đây là sân chơi để học sinh thoả sức sáng tạo trang phục tái chế, thể hiện màu sắc cá nhân qua các hoạt động nhảy, hát, thiết kế thời trang, thuyết trình,… lan tỏa thông điệp về lối sống xanh. Những hoạt động mà nhà trường triển khai đều nhận được sự hưởng ứng của cán bộ giáo viên và các em học sinh. Qua đó, học sinh có thể hiểu được vai trò to lớn của việc bảo vệ môi trường.
Nhà trường cũng xây dựng khuôn viên cảnh quan sân trường, sân thể dục, vườn thực vật, hệ thống quản lý rác thông minh,... Việc xây dựng được môi trường học tập thân thiện với thiên nhiên đã góp phần tích cực trong công tác nâng cao chất lượng dạy và học tại Trường Trung học phổ thông Cao Thắng”.
Trong khi đó, cô Hoàng Trịnh Khánh Huyền, phụ trách bộ môn Khoa học Tự nhiên, Trường Trung học cơ sở - Trung học phổ thông FPT Hải Phòng cho biết đã truyền cảm hứng sống xanh đến học trò thông qua những tiết học thú vị với mô hình giáo dục STEM.
“Ứng dụng mô hình STEM với sự kết hợp liên môn Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, tôi mong muốn truyền cảm hứng học tập và thông điệp bảo vệ môi trường sống đến học sinh của mình. Đầu tháng 1 vừa qua, lớp học do tôi phụ trách đã thực hiện mô hình mang tên "Khung cửa sổ xanh".
Trước mỗi tiết học, học sinh được giao nhiệm vụ thu thập cốc nhựa, chai lọ hay bất cứ dụng cụ có sẵn phù hợp để làm chậu trồng cây. Thay vì chỉ học lý thuyết, tôi hướng dẫn học trò chủ động tìm hiểu kiến thức về ảnh hưởng của ánh sáng tới cây xanh để chọn cây trồng phù hợp cho phòng học. Sau đó, học sinh sẽ dùng sản phẩm của mình trang trí trong lớp học, tạo ra không gian xanh và trực tiếp trải nghiệm.
Qua đây, học sinh có thêm cơ hội hiểu thêm về tầm quan trọng của việc chăm sóc không gian học tập, xa hơn là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường sống xung quanh".
Xây dựng trường học xanh giúp nâng cao chất lượng dạy và học
Việc xây dựng mô hình "trường học xanh" đã mang lại nhiều lợi ích cho hoạt động dạy và học. Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Cao Thắng nêu ra những lợi ích khi xây dựng không gian xanh tại trường học:
“Việc tạo dựng môi trường học đường xanh, cảnh quan đẹp giúp tăng cường tinh thần lạc quan và tích cực cho cả giáo viên và học sinh. Đây là nền tảng hình thành nên một trường học hạnh phúc, bền vững. Trong một xã hội ngày càng phát triển với những thách thức lớn về vấn đề ô nhiễm môi trường, việc tạo ra không gian học tập gần gũi với thiên nhiên không chỉ là một xu hướng mà còn là một nhiệm vụ cần thiết.
Để công tác xanh hóa trường học được diễn ra đều đặn, liên tục đòi hỏi nhà trường phải luôn tìm kiếm, đổi mới phương thức tuyên truyền, đa dạng hoạt động. Ngoài ra, tôi ủng hộ việc thành lập câu lạc bộ về môi trường ngay tại cơ sở giáo dục để có một đội ngũ truyền thông cho các hoạt động bảo vệ môi trường”, thầy Dương cho biết.
Với nhiều hoạt động xây dựng mô hình "trường học xanh" độc đáo, Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ đã giành giải Nhì Trường học sinh thái ASEAN Việt Nam năm 2024 (giải thưởng được xét tặng 4 năm một lần do Bộ Tài nguyên và Môi trường phát động). Hiệu trưởng Trường Trung học phổ thông Nguyễn Huệ bày tỏ, giải thưởng này là động lực để nhà trường tiếp tục đẩy mạnh những hoạt động xanh hóa trường học trong thời gian tới.
“Nhà trường vinh dự khi những hoạt động bảo vệ môi trường được ghi nhận. Giải thưởng này là động lực thúc đẩy tập thể giáo viên, nhân viên và học sinh nhà trường tiếp tục xây dựng ngôi trường học tập bền vững, phù hợp với tiêu chí của ASEAN và không ngừng nâng cao chất lượng trường học sinh thái trong tương lai. Xây dựng một ngôi trường xanh, sạch, thân thiện và hạnh phúc là yếu tố góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, để thầy cô giáo và học sinh có cảm giác thư thái, hứng khởi, có thêm năng lượng tích cực khi đến trường”.
Quá trình xanh hóa môi trường học đường theo cô Thu còn một số thách thức, đặc biệt trong công tác làm mới hoạt động tuyên truyền tại nhà trường.
“Tạo dựng thói quen quan tâm đến môi trường là một bài toán khó, không chỉ với Trường trung học phổ thông Nguyễn Huệ mà còn với nhiều trường học đang có định hướng xanh hóa. Các hoạt động này luôn cần sự sáng tạo, đổi mới thường xuyên hơn.
Về lâu dài, việc bảo vệ môi trường cần xuất phát từ ý thức cá nhân. Vì vậy nếu công tác tuyên truyền tại nhà trường được thực hiện tốt, qua thời gian dài sẽ hình thành nên những thói quen tích cực cho học sinh. Ngoài ra, để học sinh trong trường hưởng ứng lối sống xanh, chính thầy cô giáo phải là những tấm gương sáng để các em noi theo", nữ hiệu trưởng chia sẻ thêm.
