LTS: Tiếp tục chia sẻ cùng bạn đọc những kiến thức bổ ích mà mình đã đọc được, tuần này Giáo sư Nguyễn Lân Dũng gửi đến độc giả Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam những ghi chép từ cuốn sách “Tuổi trẻ không hối tiếc”.
Tòa soạn trân trọng gửi đến độc giả.
- Ở Mỹ, một lớp học mà không có ai đặt câu hỏi sẽ được coi là một lớp buồn ngủ. Thầy, cũng như nhiều giảng viên khác ở Stanford, tìm cách làm cho lớp học của mình mang tính tương tác nhiều nhất có thể.
- Các giáo sư dạy ở Stanford đều rất xuất sắc trong chuyên ngành của họ, nhưng khi nói chuyện với họ, tôi luôn bị ấn tượng bởi sự khiêm tốn của họ.
Họ cho tôi cảm giác họ lắng nghe, tôn trọng mình và muốn làm tròn trách nhiệm của người dạy là giúp trò hiểu bài. Thiết nghĩ, nếu thầy cô nào cũng có tâm như thế thì trò không giỏi cũng khó.
- Không phải bạn nào học cấp ba cũng đủ khả năng để đối mặt với việc ở một mình tại một quốc gia xa lạ. Du học bậc đại học theo tôi là lý tưởng nhất.
Chương trình đại học ở nhiều quốc gia phát triển không chỉ dạy về chuyên ngành mà còn chú trọng đến tư duy phê phán, giúp bạn khám phá bản thân để tìm ra điểm mạnh, điểm yếu của chính mình, điều mà nhiều trường Đại học ở Việt Nam còn thiếu.
- Bạn cần cẩn thận với trường ảo. Nhiều trường đại học, cao đẳng lập ra chỉ để kiếm tiền từ du học sinh, hay để giúp các bạn trẻ lấy visa sang nước phát triển, chứ bằng cấp của họ không hề có giá trị. Để tránh trường ảo bạn nên tìm hiểu kỹ lưỡng về lịch sử trường, giáo sư giảng dạy, cũng như những cựu sinh viên tên tuổi của trường.
|
|
- Mỗi năm sinh viên được chọn vào năm trường HYPSM (Harvard, Yale, Princeton, Stanford và MIT) chỉ khoảng chục người.
Tôi nói thế không phải để các bạn mất động lực, mà chỉ để các bạn có cái nhìn thực tế hơn. Các bạn nên có phương án A, phương án B, thậm chí phương án C, phương án D.
- Khi làm hồ sơ bạn nên nhớ rằng người đọc hồ sơ sẽ đánh giá bạn trên tổng thể hồ sơ, vậy hãy cố gắng để không lặp đi lặp lại một thứ nhiều lần, mà hãy tận dụng hồ sơ để làm nổi bật những khía cạnh khác nhau của con người bạn.
- Khi chọn người viết thư giới thiệu nên chọn người hiểu rõ bạn hơn là người nổi tiếng. Người nổi tiếng viết về bạn rất chung chung, đọc thư giới thiệu xong trường sẽ chẳng có ấn tượng gì về bạn cả.
- Người Việt khá hồn nhiên bình phẩm cơ thể của nhau. Ở Mỹ cả năm trời không ai hỏi tôi bao nhiêu cân. Ở nhiều nước do đa dạng về mặt chủng tộc, người dân muốn hướng đến những điểm chung của con người thay vì tập trung vào những điểm khác biệt.
- Là người tham gia vào thị trường lao động, bạn không cần xây dựng thương hiệu đến mức nổi tiếng, nhưng bạn sẽ cần có thương hiệu đủ tốt để nhà tuyển dụng chú ý đến bạn.
- Một trong những thứ đầu tiên nhà tuyển dụng nhìn vào để đánh giá bạn là resume. Nhiều người nhầm lẫn resume với CV (curriculum vitae).
Resume là bản tóm tắt kinh nghiệm, quá trình học tập, năng lực bản thân. Chỉ nên viết khoảng 1 trang thôi. CV có thể bao gồm tất tần tật chi tiết kinh nghiệm học tập làm việc, thành tích và các công trình đã công bố.
- Có vô số ý tưởng về những dự án bạn có thể làm, chỉ sợ bạn không có thời gian. Chính vì ở nông thôn thiếu thốn nhiều thứ, càng có nhiều thứ bạn có thể làm.
Bạn có thể làm dự án gì đó giúp đỡ các bác nông dân, quyên góp sách xây dựng thư viện miễn phí cho học sinh, tổ chức sự kiện mời ai đó thành đạt từ thành phố về trường nói chuyện…
- Khi tìm việc, chúng ta nên đặt mình vào vị thế cao, cho công ty thấy rằng mình có năng lực, biết làm chủ tình huống, có thể tự hoàn thành công việc mà không cần người khác chỉ bảo từng bước một.
- Trong cuộc sống có nhận có cho, có lên có xuống. Nếu lúc nào cũng ở vị thế cao, chúng ta dễ biến thành một kẻ tự cao tự đại. Khi muốn làm cho ai đó thoải mái hơn ta thường nên hạ vị thế của mình xuống. Hạ vị thế bản thân nghe có vẻ đơn giản, nhưng thực ra khó hơn việc nâng vị thế rất nhiều.
|
|
- Chúng ta cần phải nhận ra rằng, bất cứ ai chúng ta gặp đều có điều gì đó để chúng ta học hỏi. Cuộc sống khắc nghiệt cho nên nếu ai đó tồn tại được đến ngày hôm nay họ đều có một thế mạnh nào đó.
- Với nhiều mối quan hệ trong nhiều ngành khác nhau, bạn tăng cơ hội nghề nghiệp của mình lên rất nhiều so với chỉ bó hẹp bản thân trong một ngành.
- Song song với việc đa dạng hoá các mối quan hệ là việc xây dựng những mối quan hệ sâu sắc, lâu dài. Cái mà một mối quan hệ sâu sắc mang lại cho mình trước hết là sự tin cậy. Một người bạn thật sự sẽ luôn sẵn sàng giúp đỡ khi mình cần.
- Để ai đó trở thành người mà bạn có thể tin cậy thì trước hết bạn phải trở thành người họ có thể tin cậy.
- Đôi khi, sự giúp đỡ quan trọng nhất là dành thời gian lắng nghe người đó.
- Thời gian ai cũng có như nhau. Nếu bạn thực sự muốn làm một điều gì đó, bạn sẽ sắp xếp thời gian để làm việc đó, cho dù bạn có thể từ bỏ những việc khác mà bạn cũng rất thích.
- Nếu không có ứng dụng lịch, chắc bạn sẽ phải dùng kha khá số lượng nơron thần kinh chỉ để nhớ xem mình phải gặp ai, làm gì, ở đâu…
- Nếu bạn không biết sử dụng thời gian một cách sáng suốt thì thời gian sẽ vèo vèo biến mất, chẳng để lại gì cả ngoài tiếc nuối về những điều mình muốn làm mà không làm được.
- Nhiều điều thỉnh thoảng làm thì được tính là giải trí, nhưng nếu làm quá nhiều sẽ thành lãng phí thời gian.
- Khi mình đi ngủ đúng giờ cơ thể sẽ quen với lịch đó và giúp mình ngủ nhanh hơn. Ngủ đủ giấc sẽ khiến đầu óc chúng ta minh mẫn hơn và giúp ta làm việc hiệu quả hơn trong ngày.
- Người thành đạt chính là người biết tôn trọng thời gian của bản thân và của người khác.
- Chúng ta đang có nhiều cơ hội hơn thế hệ đi trước rất nhiều. Những chuyến đi thực tập ở nước ngoài không chỉ giúp bạn hiểu thêm về ngành nghề mình làm, tiếp cận với môi trường làm việc đa quốc gia, mà còn cho các bạn cơ hội sống ở một đất nước xa lạ, học hỏi được bao nhiêu cái mới.
|
|
Việc nộp đơn giờ đều được thực hiện qua mạng. Phỏng vấn có thể qua Google, Hangouts, Skype hay điện thoại. Nếu chịu khó tìm kiếm cơ hội, chủ động nộp đơn thì chẳng có lý do gì để sinh viên Việt Nam không cạnh tranh được với bạn bè năm châu.
- Có ba cách tìm việc chính. Một là, tìm kiếm trên các trang tuyển dụng như Linkedin, Handshake, Piazza. Bạn chỉ cần lên mạng gõ tên quốc gia + “jpb listings” hay “internships” sẽ thấy một tá các trang web tuyển dụng.
Hai là, chủ động gửi thư đến các công ty hay những người trong cương vị lãnh đạo mà bạn muốn làm việc cùng. Ba là, nhờ người quen giới thiệu.
- Yêu là một điều rất tự nhiên của con người. Càng cấm đoán thì càng cháy bỏng. Thay vì cấm đoán, tôi nghĩ các bậc phụ huynh sẽ có kết quả tốt hơn nếu đóng vai trò là người tư vấn. Hãy nói chuyện với con để hiểu rõ điều gì con thích ở người đó, cũng như giúp con hiểu rõ những lo ngại của mình.
- Hãy làm mọi thứ để chắc chắn rằng con của mình hiểu rõ nguy hiểm về các bệnh lây truyền qua đường tình dục, cách phòng tránh thai, dấu hiệu của một mối quan hệ không lành mạnh, giúp con học cách tôn trọng đối phương và yêu cầu sự tôn trọng từ đối phương.
- Mỗi lần yêu dù thành hay bại, bạn đều sẽ học được rất nhiều điều. Chia sẻ cuộc sống của bạn với ai đó không chỉ giúp bạn hiểu về cuộc sống, con người của họ mà còn giúp bạn hiểu về cuộc sống con người của mình. Mỗi lần yêu là một lần thực tập. Mỗi lần chia tay là bạn đang đến gần hơn với mối quan hệ lý tưởng của mình.
- Hãy tận dụng thời gian rảnh rỗi để theo đuổi những cái mình đam mê, tiếp cận những người bạn muốn học hỏi, đi đến những mảnh đất xa lạ, đọc những cuốn sách hay khiến bản thân mỗi ngày lại trở thành một con người thú vị hơn, hiểu biết hơn, rộng lượng hơn.
Một ngày nào đó sẽ có một anh chàng, hay cô nàng nào đó nhìn thấy bạn và bảo:“ Ô, cuộc sống của mày hay ho quá vậy. Cho tao trở thành một phần của cuộc sống đó với”.
- Nếu chưa từng “xách ba lô lên và đi” rất có thể tôi đang làm một công việc nhà nước tẻ nhạt, lấy một anh chồng cùng quê hiền lành nhưng gia trưởng, suốt ngày tối mặt chuyện bỉm sữa, thỉnh thoảng lên mấy diễn đàn online mạt sát những người đang sống cuộc sống tôi từng mơ ước, và mẹ tôi suốt ngày phải nhắc tôi cố gắng nhẫn nhịn để mọi chuyện êm ấm.
|
|
- Những chuyến đi đã thay đổi cách suy nghĩ của tôi. Tôi đã có được rất nhiều kiến thức, kỹ năng, bè bạn, và những điều này giúp tôi trở thành một con người độc lập.
Tôi xứng đáng theo đuổi một sự nghiệp mà tôi đam mê cho dù nó không ổn định.
Tôi xứng đáng với một người đàn ông mà tôi yêu thương, mà không phải nhẫn nhịn.
Tôi không phải ghen ghét ai đó vì họ được sống những mơ ước của tôi, mà tôi có thể trực tiếp theo đuổi những ước mơ đó.
- Tôi ủng hộ chuyện các bạn trẻ đi. Nhưng tôi hy vọng trước mỗi chuyến đi bạn hãy dành thời gian suy nghĩ về mục đích chuyến đi của mình. Đi ra thế giới không chỉ giúp ta hiểu hơn về thế giới mà còn có thể giúp chúng ta nhìn lại, so sánh để hiểu hơn về đất nước của chính mình.
- Có rất nhiều quốc gia mà hộ chiếu của bạn không cần xin visa: ở Châu Á có 15 nước, ở Châu Phi có 17 nước, ở khu vực Caribê có 4 nước, ở Châu Mỹ có 4 nước, ở Trung Đông có 2 nước, và ở Châu Đại Dương có 7 nước (danh sách cụ thể xem ở các trang 281-283 của cuốn sách này).
- Nhiều người hỏi tôi muốn học tiếng Anh mà không có cơ hội thực hành thì phải làm sao. Tôi thường khuyến khích họ đi du lịch một mình, bắt đầu từ các nước Đông Nam Á.
Số lượng người nói tiếng Anh ở các khu vực nhiều khách du lịch không phải nhỏ. Khi đi một mình chúng ta ép bản thân học cách diễn đạt để người khác hiểu. Tôi không đợi giỏi tiếng Anh rồi mới đi. Tôi đi rồi tiếng Anh của tôi mới tiến bộ lên rất nhiều.
- Với một chuyến đi thông thường phần lớn chi phí là do vé máy bay và tiền khách sạn. Nếu bạn đi một chuyến đi dài ngày, di chuyển từ nước này sang nước khác bằng đường bộ, không trả tiền cho các dịch vụ du lịch đắt đỏ thì chi phí hàng ngày chỉ bao gồm việc ăn uống. Nếu bạn ăn uống đơn giản thì chi phí cực thấp.
- Bản thân tôi đã dành hai năm đi Châu Á và Châu Phi khởi đầu với rất ít tiền trong túi. Tôi tiết kiệm bằng cách đi nhờ xe, ở nhờ nhà người địa phương và luôn tìm việc làm.
- Một cuộc sống không xoàng xĩnh đối với tôi là một cuộc sống không theo khuôn mẫu nào cả. Là cuộc sống mà tôi tạo được giá trị thực sự, giúp đỡ được nhiều người, cho đi nhiều hơn là nhận.
Là cuộc sống mà sau khi tôi chết đi sẽ có nhiều người thương tiếc sự ra đi của tôi, không phải chỉ vì mối quan hệ máu mủ, mà là tôi đã góp phần tạo nên những thay đổi tích cực trong cuộc sống của họ.
