GS.Lâm Quang Thiệp thấy bộ tiêu chuẩn đánh giá trường đại học quá rối!

25 tiêu chuẩn, 111 tiêu chí đánh giá trường đại học

Ngày 24/12/2016, Bộ GD&ĐT ban hành dự thảo Thông tư Quy định về kiểm định chất lượng cơ sở giáo dục đại học.

Thông tư này quy định cả về bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục và quy trình, chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục, áp dụng cho việc đánh giá đối với các học viện, trường đại học.

Theo đó, bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng cơ sở giáo dục được xây dựng dựa trên bộ tiêu chuẩn đánh giá cơ sở giáo dục do mạng lưới các trường đại học ASEAN (AUN-QA) mới ban hành tháng 7/2016 (Guide to AUN-QA Assessment At Institutional Level (ver 2.0)) gồm có 25 tiêu chuẩn, 111 tiêu chí, đánh giá toàn bộ hoạt động của một cơ sở giáo dục đại học, được chia thành 4 nhóm: Đảm bảo chất lượng về mặt chiến lược (8 tiêu chuẩn, 37 tiêu chí; Đảm bảo chất lượng về mặt hệ thống (4 tiêu chuẩn, 19 tiêu chí); Đảm bảo chất lượng về mặt thực hiện chức năng (09 tiêu chuẩn, 39 tiêu chí); Kết quả hoạt động (4 tiêu chuẩn, 16 tiêu chí). 

So với bộ tiêu chuẩn đánh giá chất lượng trường đại học hiện hành (ban hành theo Quyết định số 65/2007/QĐ-BGDĐT ngày 1/11/2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo; sửa đổi tại Điều 1, Điều 2 của Thông tư số 37/2012/TT-BGDĐT ngày 30/10/2012 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo) chỉ có 10 tiêu chuẩn và 61 tiêu chí, bộ tiêu chuẩn mới có nhiều tiêu chuẩn và tiêu chí hơn. 

GS.Lâm Quang Thiệp thấy bộ tiêu chuẩn đánh giá trường đại học quá rối! (Ảnh: Báo Vietnamnet)

Triết lý chung cho đại đa số các tiêu chuẩn là các tiêu chí trong tiêu chuẩn sẽ được phân thành quy trình PDCA (Plan, Do, Check, Act).

Việc đánh giá và công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng có sự thay đổi cơ bản so với quy định hiện hành.

Từng tiêu chí được đánh giá theo thang 7 mức để đánh giá thay vì chỉ có mức đạt và chưa đạt như hiện nay.

Cơ sở giáo dục được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng khi có điểm trung bình của các tiêu chuẩn trong từng nhóm đều đạt từ mức 3,5 điểm trở lên và không có tiêu chuẩn nào có điểm trung bình dưới 2,0 điểm. 

Dự thảo này cũng quy định rõ hơn về những việc cần thực hiện trong cả chu kỳ kiểm định, nhất là sau khi cơ sở giáo dục được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng. 

Quy định cụ thể về việc chuyển tiếp giữa quy định hiện hành và quy định mới.

Theo đó, đối với những cơ sở giáo dục đang đánh giá theo bộ tiêu chuẩn hiện hành thì được thực hiện tiếp quy trình kiểm định chất lượng giáo dục theo quy định hiện hành trong giai đoạn chuyển tiếp theo các mốc thời gian quy định như: 

Việc tự đánh giá và đăng ký đánh giá ngoài với tổ chức kiểm định chất lượng giáo dục thực hiện cho đến hết ngày 30/6/2017;

Việc đánh giá ngoài đối với các cơ sở giáo dục này được thực hiện cho đến hết ngày 31/12/2017;

Việc thẩm định kết quả đánh giá và công nhận cơ sở giáo dục đạt tiêu chuẩn chất lượng được thực hiện cho đến hết ngày 30/6/2018. 

Sau khi được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định hiện hành và có hiệu lực trong thời gian 5 năm, các cơ sở giáo dục cũng có thể đăng ký để đánh giá thêm theo quy định mới.

Bộ tiêu chuẩn quá rối…

Trao đổi với phóng viên về dự thảo này, GS.Lâm Quang Thiệp - nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ GD&ĐT) cho rằng: “Khi đọc dự thảo, tôi thấy có 3 vấn đề cần quan tâm”. 

Thứ nhất, theo GS.Lâm Quang Thiệp: “Bộ tiêu chuẩn quá rối vì nhiều tiêu chuẩn, tiêu chí. Trước chỉ có 10 tiêu chuẩn, giờ lên 25 tiêu chuẩn. Ấn tượng chung của tôi là có quá nhiều tiêu chí, tiêu chuẩn, do đó sẽ khó hơn trong thực thực hiện”.  

Đồng thời, vị chuyên gia giáo dục này cũng nhận thấy, trong dự thảo này hợp nhất nhiều văn bản cũ nhưng không thấy nói đến yêu cầu đối với tổ chức kiểm định. 

Dự  thảo nói quyền lực của tổ chức kiểm định, chế tài đối với các cơ sở giáo dục nhiều, nhưng không thấy nói về chế tài đối với tổ chức kiểm định.

Tổ chức kiểm định cũng quan trọng như tổ chức kiểm toán. Trong khi tiếng nói của nó rất quyết định. Vì vậy phải có chế tài thế nào cho chặt chẽ, nghiêm khắc với tổ chức kiểm định.

Nhưng nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học thấy trong dự thảo hoàn toàn không thấy chế tài với tổ chức kiểm định. 

GS.Thiệp băn khoăn: “Không hiểu Bộ GD&ĐT sẽ quy định ở đâu? Nếu không có chế tài, tổ chức kiểm định không khách quan, trung thực thì sao?”. 

Đề cập tới thông tin dự thảo có quy định, cơ sở giáo dục phải có hợp đồng kinh tế với các tổ chức kiểm định, GS.Lâm Quang Thiệp đặt nghi vấn: “Tôi thấy điều này không ổn. Bởi hợp đồng kinh tế là thuận mua vừa bán có nghĩa là có thể trường tôi nhiều tiền thì anh phải làm tốt cho trường tôi còn trường khác ít tiền thì sao?”. 

Vị giáo sư này cho rằng, chúng ta không thể dùng hợp đồng kinh tế để nhà trường trả tiền cho tổ chức kiểm định. Nhà nước, Bộ GD&ĐT phải quy định mức chi phí trung bình để các cơ sở đào tạo trả cho tổ chức kiểm định.

Tất cả các trường phải làm như vậy. Đây là văn hóa chất lượng nên không thể có hợp đồng kinh tế.