Hàng trăm nhà dân đối mặt với nguy cơ bị "nuốt chửng"

"Hiểm họa thiên tai khó lường"

Chúng tôi tìm về xóm Hòa Lam, xã Hưng Hòa, TP Vinh, Nghệ An vào một buổi chiều tháng 9. Đang vào thời điểm nắng nóng gay gắt nhưng nhiều hộ dân nơi đây đã khẩn trương tiến hành nhiều biện pháp  đối đầu với mùa mưa lũ. Mặc dầu nhiều năm nay, lãnh đạo TP Vinh và chính quyền xã Hưng Hoà luôn quan tâm, chú trọng để ứng phó với bão nhưng người dân vẫn luôn phải sống trong tình trạng nơm nớp lo sợ vì tình trạng sạt lở bờ sông nghiêm trọng.

Nước sông đã vào sát sân nhà của ông Hoà.

Theo người dân trong làng, trước đây xóm ở phía trong có rừng bần và kè cống che chắn nên khá an toàn. Nhưng theo thời gian, thiên tai, lũ lụt đã khiến sạt lở nghiêm trọng. Do đó, địa hình xóm bây giờ trở nên thấp trũng và nằm bên bờ sông mênh mông nước. Hiện nay, xóm Hòa Lam có 48 hộ dân với 169 nhân khẩu, người dân sống chủ yếu bằng nghề đánh bắt hải sản nên mọi sinh hoạt phần đa đều sống phụ thuộc vào sông nước.

Đã nhiều năm nay, mỗi khi mùa mưa bão về, người dân ở đây đều phải chịu cảnh ngập lụt. Nhiều tài sản bị hư hỏng, cuốn trôi cùng lũ, tính mạng con người bị đe dọa nghiêm trọng.

“Hiểm họa thiên tai thì khó lường. Bão lũ bất ngờ ập đến. Lúc đó chỉ lo tính mạng con người sao cho được an toàn chứ tài sản đành phải chịu để lũ cuốn trôi. Hiện tại, chúng tôi chỉ biết chờ đợi chứ không thể làm gì. Mọi mong muốn xây dựng của người dân đều không được cấp phép vì đất của xóm đang nằm trong diện di dời”, ông Đậu Xuân Thương - Xóm trưởng xóm Hòa Lam cho biết.

Ông Thương dẫn chúng tôi đi khảo sát một vòng quanh xóm Hòa Lam. Bao quanh là những ngôi nhà mà chỉ một đợt lũ nhỏ cũng có thể cuốn trôi. Thậm chí, nhà văn hóa của xóm cũng rất cũ kỹ, xiêu vẹo có nguy cơ bị ‘hà bá” cuốn trôi xuống sông.

Đoạn kè dài hàng trăm mét bảo vệ cho làng Hoà Lam đã bị nước cuốn chìm dưới lòng sông.

Hạ tầng cơ sở như đường sá, các công trình thiết yếu phục vụ cho đời sống sinh hoạt của bà con cũng không được xây dựng. Điển hình như việc người dân nơi đây có một mong muốn được xây dựng lại nhà văn hóa để làm địa điểm sinh hoạt chung của xóm nhưng vẫn chưa được phép. Cùng với đó, hàng chục ngôi nhà cũng đang trong tình trạng xập xệ và bị bờ sông sạt lở vào đến tận sân nhà. Nhưng người dân vẫn phải bám trụ trong cảnh nguy hiểm này bởi xóm đang trong diện di dời nên không được cấp phép xây dựng.

Nhiều gia đình có điều kiện kinh tế khá hơn, họ muốn sửa sang nhà cửa hay cho con cái ra ở riêng cũng không thể. Một mặt là do không được phép nhưng còn lý do khác quan trọng hơn đó là họ không muốn công sức, tiền bạc của mình bỏ ra lại bị cuốn trôi xuống dòng sông Lam.

"Sống trong sợ hãi"

Chúng tôi ghé thăm gia đình ông Nguyễn Ngọc Hòa ở xóm Hòa Lam, mực nước dâng sát đến sân nhà.  “Tôi sống mà suốt ngày lo sợ các chú ạ! Rồi cũng không biết thế nào nữa. Suốt ngày chỉ ôm nỗi lo đến ăn không ngon, ngủ không yên. Bà con chỉ mong được sớm di dời ra khỏi vùng nguy hiểm”, ông Hòa tâm sự.

Trước đây, bờ sông cách rặng tre này hàng chục mét nhưng với tốc độ sạt lở nhanh của bờ sông nên giờ đây, bụi tre này cũng đã bị nước cuốn xuống dòng sông gần hết.

Trước tình trạng cuộc sống bà con luôn bị thiên tai rình rập, năm 2007, UBND TP.Vinh đã hỗ trợ 26 tấn xi măng, đá. Riêng bà con đã kêu gọi đoàn kết nhau bỏ công sức xây dựng được 260m kè chạy dọc mép sông của xóm. Tuy nhiên công trình cũng không trụ vững được lâu. Mùa mưa lũ năm 2010 và 2011 đã phá đi 120m kè nên hiện tại, các hộ gia đình ở gần mép sông đang phải đối đầu với nhiều nguy hiểm khi bờ sông sạt lở ngày càng mạnh. Chỉ mới bước vào mùa mưa nhưng cả một đoạn bờ sông dài  đã bị nước xói mòn vào tận nhà dân. Có những hộ dân, nước sông chỉ cách nhà tính theo bước chân. Ông Lê Văn Thương - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hưng Hòa cho biết: “Chính quyền địa phương và thành phố cũng đã có tờ trình lên UBND tỉnh, có phương án lập hồ sơ đề nghị di dời dân ra khỏi vùng lũ. Và theo chủ trương thì sẽ bố trí nơi tái định cư cho người dân đó là chuyển từ ngoài đê vào trong đê ở trong khu vực đất thuộc xóm Phong Thuận 2, xã Hưng Hòa. Cùng với đó, mỗi gia đình sẽ được hỗ trợ 10 triệu đồng khi đến nơi ở mới. Trong quy hoạch nông thôn mới ở xã Hưng Hòa thì xóm Hòa Lam nằm trong quy hoạch được di dời. Vì thế nguyện vọng thiết tha của chính quyền và người dân bây giờ là mong muốn dự án sẽ sớm được triển khai để nhân dân sớm ổn định cuộc sống”. Lại một mùa mưa bão nữa cận kề, điều này đồng nghĩa với việc tính mạng và tài sản của hàng chục hộ dân xóm Hoà Lam đang bị đe dọa nghiêm trọng.

Xuân Hoà