Mới chỉ sáp nhập thôn, Thanh Hóa đã giảm hơn 9.000 cán bộ

Tiếp theo kỳ trước

LTS: Việc thực hiện đề án sáp nhập thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã trở thành phong trào, có sức lan tỏa sâu rộng khắp, đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần tạo sự chuyển biến đáng kể trong đời sống nhân dân. Tuy nhiên, bên cạnh những hiệu quả đạt được, vẫn còn không ít trăn trở trong quá trình thực hiện đề án.

Sức lan tỏa rộng rãi
 
Hiệu quả mang lại trong việc sáp nhập thôn, thành lập tổ dân phố tại nhiều địa phương của huyện Yên Định có sức lan tỏa sâu rộng tới nhiều đơn vị khác trong tỉnh. Trong số các địa phương cấp huyện, Hoằng Hóa là một trong số ít những đơn vị có số lượng thôn, tổ dân phố sáp nhập, thành lập mới thuộc diện nhiều nhất tỉnh Thanh Hóa. 

Trước thời điểm sáp nhập thôn, tổ dân phố, trên địa bàn huyện có 370 thôn, tổ dân phố, trong đó có 363 thôn thuộc 42 xã và 7 tổ dân phố thuộc Thị trấn Bút Sơn; thôn có nhiều số hộ nhất là 777 hộ, với 2.936 nhân khẩu, thôn có ít hộ nhất là 20 hộ, với 92 nhân khẩu. Số người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố là 2.179 người; tổng nguồn ngân sách tỉnh, huyện, xã phải chi trả hàng năm gần 26 tỷ đồng, chưa tính nguồn chi trả của các tổ chức khác.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, kết quả đạt được, công tác tổ chức hoạt động của thôn, tổ dân phố cũng còn nhiều hạn chế, bất cập như: Số lượng thôn, tổ dân phố nhiều làm phát sinh tổ chức, tạo ra nhiều đầu mối, làm tăng số lượng người hoạt động không chuyên trách ở xã, gây áp lực chi ngân sách Nhà nước.

Mặt khác, quy mô thôn, tổ dân phố, ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động của các chi hội đoàn thể và khó khăn trong việc huy động nguồn lực từ cộng đồng dân cư để xây dựng cơ sở hạ tầng, thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới.
 
Hưởng ứng phong trào sáp nhập thôn, tổ dân phố theo Chỉ thị số 12-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy, huyện Hoằng Hóa mặc dù không phải là đơn vị được chọn làm điểm theo kế hoạch sáp nhập thôn, tổ dân phố của Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa, nhưng với quyết tâm chính trị cao của Đảng bộ, chính quyền và nhân dân, huyện Hoằng Hóa đã chủ động thành lập ban chỉ đạo, ban hành các nghị quyết, kế hoạch, văn bản hướng dẫn về việc sáp nhập, thành lập thôn, tổ dân phố trên địa bàn từ cuối tháng 11/2017.

Dự kiến theo kế hoạch, sau khi sáp nhập từ 370 thôn, toàn huyện sẽ giảm 121 thôn còn 249 thôn.

Nhà văn hóa thôn 1, xã Hoằng Long (thành phố Thanh Hóa) được xây dựng khang trang. Ảnh: Phạm Nam/Báo Thanh Hóa.

Ông Nguyễn Hùng Thao, Trưởng Phòng Nội vụ huyện Hoằng Hóa cho biết: “Để thực hiện được mục tiêu trên, căn cứ tiêu chí sáp nhập, thành lập thôn, tổ dân phố theo quy định của Bộ Nội vụ, đề án sáp nhập thôn của huyện xác định 4 nguyên tắc trong việc thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố. 

Thứ nhất, sáp nhập thôn, tổ dân phố phải phù hợp với thực trạng, đặc điểm, truyền thống văn hóa, phong tục tập quán, tín ngưỡng, tôn giáo, dân tộc của mỗi địa phương; thuận lợi cho sinh hoạt, sản xuất của nhân dân; khuyến khích sáp nhập các thôn theo làng truyền thống ở các địa phương.

Thứ hai, sáp nhập nhằm giảm số lượng thôn, tổ dân phố; góp phần tinh gọn bộ máy; giảm chi phí từ nguồn ngân sách; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của chính quyền cấp xã và hiệu quả đầu tư cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội của thôn, tổ dân phố trên địa bàn toàn tỉnh. 

Thứ ba, không chia tách các thôn, tổ dân phố đang hoạt động ổn định; chỉ thành lập mới các thôn, tổ dân phố trong trường hợp cần thiết đảm bảo phù hợp quy định của pháp luật.

Thứ 4, việc thực hiện sáp nhập phải theo đúng quy định của pháp luật, dân chủ, công khai, minh bạch; đảm bảo sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng; chính quyền; sự tham gia của Mặt trận tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; thực hiện thống nhất với kiện toàn, sắp xếp lại tổ chức chi bộ, ban công tác mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội ở thôn, tổ dân phố”, ông Thao cho biết.

Để thực hiện hiệu quả sáp nhập thôn, tổ dân phố, Ban chỉ đạo sáp nhập thôn, tổ dân phố xây dựng kế hoạch rà soát lại các thôn về diện tích đất đai, số nhân khẩu, số hộ, cơ sở vật chất, phong tục tập quán, tư tưởng, nguyện vọng của cán bộ và nhân dân để đưa ra lộ trình sáp nhập phù hợp.

Bên cạnh đó, các cấp chính quyền, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền để nhân dân đồng thuận với chủ trương sáp nhập các thôn, tổ dân phố có đủ điều kiện.

Chính vì vậy, hầu hết các cuộc họp tổ chức lấy ý kiến nhân dân về việc sáp nhập thôn, tổ dân phố thì tỷ lệ cử tri dự họp và nhất trí, đồng thuận việc sáp nhập khá cao.
 
Tính đến ngày 30/6/2018, toàn huyện giảm từ 370 thôn, tổ dân phố xuống còn còn 243 thôn, tổ dân phố (giảm 127 thôn, tổ dân phố, tương ứng giảm 34%) so với số thôn tổ dân phố trước khi sáp nhập. Mỗi năm huyện tiết kiệm cho ngân sách hơn 9 tỷ đồng tiền phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách thôn, tổ dân phố.

Theo ông Nguyễn Hùng Thao: "Việc triển khai, hoàn thành kế hoạch sáp nhập thôn, tổ dân phố tại nhiều địa phương trong huyện tạo thuận lợi cho các đơn vị huy động tốt nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới. 

Đến nay, đã có 25 xã trong huyện hoàn thành chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và phấn đấu đến năm 2019, Hoằng Hóa trở thành huyện nông thôn mới”, ông Thao cho biết.

Từ thực tế tại huyện Yên Định, Hoằng Hóa, từ cuối tháng 12/2017 đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã triển khai thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố một cách có hệ thống, đồng bộ trên địa bàn toàn tỉnh. Nhiều địa phương khác như Quảng Xương, Hậu Lộc, Cẩm Thủy,  Hà Trung, Thọ Xuân... đã hoàn chỉnh hồ sơ thủ tục đề án sáp nhập, thôn, tổ dân phố và bước đầu việc sáp nhập thôn, tổ dân phố đem lại hiệu quả rõ rệt.

Tính chung trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, sau gần 1 năm tổ chức triển khai thực hiện đồng bộ chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và đề án của Ủy ban nhân dân tỉnh về sáp nhập thôn, tổ dân phố, tỉnh Thanh Hóa đã hoàn thành vượt mục tiêu đề ra, làm giảm số lượng lớn thôn, tổ dân phố; giảm số lượng người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; nâng cao mức phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách.

Theo đó, đến nay (30/6/2018) toàn tỉnh đã sáp nhập 3.100 thôn, tổ dân phố để thành lập 1.552 thôn, tổ dân phố, giảm 1.578 thôn, tổ dân phố (số thôn tổ dân phố trước khi sáp nhập là 5.971 thôn, tổ dân phố, nay giảm còn 4.393 thôn, tổ dân phố) và hơn 9.000 người hoạt động không chuyên trách. Mỗi năm, ngân sách (sẽ) tiết kiệm được 103 tỷ đồng tiền chi phụ cấp cho người hoạt động không chuyên trách.

Đây cũng là cơ sở để cân đối, nâng mức phụ cấp cho những người hoạt động không chuyên trách thôn, tổ dân phố sau khi sáp nhập.
 
Từ thực tiễn và kết quả đạt được khi thực hiện đề án sáp nhập thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, một số địa phương (Lạng Sơn, Hưng Yên) đã cử đoàn công tác giao lưu, trao đổi kinh nghiệm trong việc thực hiện đề án của tỉnh:
 
“Không giống như một số địa phương khác, Thanh Hóa có thể coi là đơn vị tiên phong trong việc huy động cả hệ thống chính trị trong việc thực hiện mục tiêu nhiệm vụ sáp nhập thôn, tổ dân phố bằng việc ban hành chỉ thị.

Điều đáng lưu ý là, tỉnh coi việc sáp nhập thôn, tổ dân phố là mục tiêu trọng yếu của địa phương, từ đó các đơn vị cấp huyện, thị xã, thành phố đưa ra kế hoạch, lộ trình cụ thể trong việc thực hiện và đạt được hiệu quả rõ rệt.

Đây là điều đáng tiếp thu và hoan nghênh”, ông Phạm Như Thi, Trưởng phòng Xây dựng chính quyền và Công tác thanh niên, Sở Nội vụ tỉnh Lạng Sơn đánh giá đề án và hiệu quả sáp nhập thôn, tổ dân phố tại Thanh Hóa sau khi đoàn công tác của Sở Nội vụ hai tỉnh tiếp cận, trao đổi kinh nghiệm.
 
Ông Trần Quốc Huy, Phó Trưởng Ban Tổ chức Tỉnh ủy nêu bài học kinh nghiệm trong quá trình thực hiện đề án sáp nhập thôn, tổ dân phố trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa thời gian vừa qua:

“Để đạt hiệu quả trong việc thực hiện đề án, trước hết đó là sự thống nhất, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo quyết liệt cấp ủy, chính quyền từ tỉnh cho đến cấp cơ sở; các cơ quan được giao nhiệm vụ đã triển khai thực hiện đề án một cách khoa học, cụ thể. 
 
Mặt khác, trong quá trình thực hiện đề án, cần chú trọng công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của toàn thể cán bộ đảng viên, nhân dân, tạo sự đồng thuận nhất trí cao trong việc thực hiện nhiệm vụ.

Bên cạnh đó, các địa phương tổ chức thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố đảm bảo khoa học, sát thực tế, dân chủ đã mang lại hiệu quả thiết thực. Điều này được thể hiện ở kết quả thực hiện đề án (vượt mục tiêu sáp nhập thôn, tổ dân phố như đề án đưa ra - pv)”, ông Trần Quốc Huy cho biết.
 
Còn không ít băn khoăn
 
Hiệu quả từ việc sáp nhập thôn, tổ dân phố trong tỉnh đã có thể đo đếm được thông qua những con số. Thế nhưng đằng sau đó vẫn còn những băn khoăn, trăn trở của người trong cuộc.
 
Ông Lê Hồng Tuấn, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Hoàng Long, thành phố Thanh Hóa cho biết: “Việc thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố đồng nghĩa với việc nhiều giấy tờ của người dân sẽ bị thay đổi theo tên mới của thôn, tổ dân phố.

Ví dụ, khi sáp nhập thôn 6 sáp nhập với thôn 4 để thành lập thôn mới thì chứng minh thư, hộ khẩu, bảo hiểm y tế, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đều phải thay đổi theo tên địa giới hành chính mới. Vậy, kinh phí để thực hiện việc đính chính hoặc thay đổi giấy tờ là do người dân tự bỏ hay Nhà nước cấp kinh phí?”, ông Tuấn băn khoăn.
 
Mặt khác, theo ông Lê Hồng Tuấn, việc Bộ Nội vụ ban hành Thông tư số 09/2017 ngày 29/12/2017 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 04 hướng dẫn về tổ chức hoạt động của thôn, tổ dân phố, trong đó đáng chú ý, Thông tư 09 quy định điều kiện thành lập thôn mới, tổ dân phố mới (nâng quy mô tổ chức thôn, tổ dân phố gấp đôi so với Thông tư 04) khiến việc thực hiện sáp nhập thôn của các địa phương có phần bị động, thậm chí có thể gây xáo trộn, làm ảnh hưởng đến tư tưởng, tâm lý của người dân.
 
“Không phải riêng mình địa phương chúng tôi mà rất nhiều đơn vị khác trên địa bàn toàn tỉnh đã, đang triển khai thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố theo hướng dẫn của Thông tư 04 và chỉ đạo của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa. Hiện tại Thông tư số 09 đã có hiệu lực thì nên tiếp tục thực hiện sáp nhập thôn theo Thông tư 04 hay Thông tư 09?”, đồng chí Tuấn băn khoăn.

Ông Lưu Vũ Lâm, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Yên Định. Ảnh tư liệu của Báo Nông nghiệp Việt Nam.

Trong khi đó, ông Lưu Vũ Lâm, Chủ tịch Ủy ban nhân dân huyện Yên Định cho rằng: “Sau khi sáp nhập thôn, tổ dân phố, quy mô số hộ, dân số của thôn, tổ dân phố mới sẽ đông, khó khăn trong công tác điều hành quản lý, thực hiện nhiệm vụ của những người hoạt động không chuyên trách, trực tiếp là bí thư chi bộ, trưởng thôn, công an viên...

Vì thế cần có quy định về chế độ phụ cấp cho đội ngũ này theo hướng phân chia cấp độ loại thôn (thôn nhiều hộ, đông dân, địa bàn rộng thì mức phụ cấp cao hơn thôn ít hộ, ít dân, địa bàn hẹp) nhằm tạo sự công bằng, tránh sự so bì giữa đội ngũ người hoạt động không chuyên trách ở thôn, khu phố.
 

Bên cạnh đó, tỉnh cũng cần có cơ chế hỗ trợ kinh phí cho các thôn sau khi sáp nhập để đầu tư xây dựng công trình phục vụ cộng đồng dân cư như nhà văn hóa, các công trình thể thao ở thôn”, ông Lưu Vũ Lâm đề xuất.
 
Từ thực tế việc sáp nhập thôn, tổ dân phố tại phường Quảng Thọ, (thành phố Sầm Sơn), ông Lê Đình Son, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường thẳng thắn: “Hiện nay phường đã hoàn tất việc nhất thể hóa chức danh bí thư chi bộ kiêm thôn trưởng tại 14 tổ dân phố.

Theo kế hoạch 14 tổ dân phố sẽ sáp nhập còn lại 7 tổ dân phố. Tuy nhiên, mức phụ cấp đối với một số chức danh kiêm nhiệm còn ít, trong khi trách nhiệm với công việc thì nặng nề hơn, khiến một số người có tâm lý không mặn mà với công việc.

Do đó, tỉnh cần có cơ chế chính sách nâng mức phụ cấp cho cán bộ không chuyên trách kiêm nhiệm để động viên, khuyến khích họ hoàn thành tốt nhiệm vụ...”, ông Son nói.
 
Những khó khăn phát sinh từ cấp cơ sở trong quá trình thực hiện sáp nhập thôn, tổ dân phố nêu trên là những vấn đề cần được ưu tiên giải quyết. Do đó, cấp có thẩm quyền, cần có giải pháp chung tay tháo gỡ khó khăn tại các địa phương trong quá trình thực hiện đề án.

Còn nữa